Daniel Stables, một cây bút chuyên về văn hóa và du lịch người Anh, đã có những trải nghiệm ẩm thực đáng nhớ tại Huế. Trong bài viết đăng trên tạp chí National Geographic UK số tháng 8, anh chia sẻ về chuyến khám phá ẩm thực chay cố đô cùng hướng dẫn viên địa phương Quốc Dũng vào đầu năm nay, qua đó làm sáng tỏ vì sao Huế được mệnh danh là “thủ phủ ẩm thực chay của Việt Nam”.
Huế, từng là kinh đô của triều Nguyễn, ngày nay đang chứng kiến sự phục hưng của các trào lưu ẩm thực xưa, trở thành một trung tâm chay thực lớn của cả nước.
Quốc Dũng, người đồng hành cùng Daniel trong hành trình khám phá, đã chia sẻ những câu chuyện thú vị về triều Nguyễn khi cả hai dạo bước qua Đại Nội Huế. “Các vị vua triều Nguyễn nổi tiếng với lối sống xa hoa, cầu kỳ,” anh Dũng kể. Vua Minh Mạng có tới 500 phi tần và 142 người con, còn vua Khải Định chỉ di chuyển bằng kiệu và yêu cầu trà sáng phải được pha bằng sương đọng trên lá sen trong vườn ngự.
“Việc phục vụ các vị vua không hề đơn giản, mỗi bữa ăn có trung bình 50 món, đòi hỏi các ngự thiện phải liên tục sáng tạo,” Quốc Dũng giải thích.
Mặc dù sống trong nhung lụa, các hoàng đế triều Nguyễn lại rất sùng đạo Phật và thường ăn chay vào nhiều ngày lễ trong năm. Sự kết hợp giữa tín ngưỡng và lối sống hưởng thụ đã tạo ra một nền ẩm thực chay cung đình độc đáo, tinh xảo bậc nhất Việt Nam và hiếm có trên thế giới. Di sản này đã biến Huế trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách ăn chay và thuần chay.
“Việc Huế có phải là thủ phủ ẩm thực của Việt Nam hay không vẫn còn là một chủ đề gây tranh cãi, nhưng chắc chắn Huế là thủ phủ của ẩm thực chay,” Quốc Dũng khẳng định.
Khi hoàng hôn buông xuống, Ngọ Môn hiện lên với vẻ đẹp rực rỡ. Từ Hoàng thành, Quốc Dũng dẫn Daniel đi thuyền dọc sông Hương đến khu phố đi bộ. Không gian chợ trở nên náo nhiệt với hương thơm của sả, đậu phộng, húng quế lan tỏa từ các hàng quán, hòa cùng tiếng leng keng của thìa đũa và tiếng húp mì của thực khách.
Nhờ ảnh hưởng từ triều Nguyễn, Huế vẫn được coi là trung tâm Phật giáo của Việt Nam. Người dân thường ăn chay vào ngày mùng một và ngày rằm âm lịch. Trong chuyến tham quan chợ vào đúng ngày mùng một, Daniel và Quốc Dũng đã thưởng thức mít kho ngọt và bánh xèo nhân rau thơm, nấm và dưa chua. Anh Dũng cho biết người dân địa phương thường gọi bánh xèo là “bánh xèo hạnh phúc” vì hình dáng gấp đôi như nụ cười và hương vị giòn rụm hấp dẫn.
Sáng hôm sau, Quốc Dũng đưa Daniel đến chợ Đông Ba, nơi người Việt thường mua đồ tươi sống thay vì đến siêu thị. Giữa dòng người tấp nập, xe máy len lỏi, người mua kẻ bán giao dịch ngay trên yên xe. Mùi xăng hòa quyện với hương mắm tôm từ những nồi lớn, trong khi các sạp hàng bày bán ốc, sò tươi ngon từ sông Hương.
Daniel đặc biệt ấn tượng với sự phong phú của các loại rau củ quả. Khổ qua xanh sần sùi chất đầy thúng, giỏ riềng thơm nồng, hạt sen xâu thành chuỗi như vòng hạt, tiêu xanh kết chùm như những quả nho tí hon. Quốc Dũng mời Daniel nếm thử tiêu xanh, vị cay tê lan tỏa ngay trên đầu lưỡi. Sau khi trải nghiệm ẩm thực đường phố, Daniel quyết định tham gia một lớp học nấu ăn để khám phá bí quyết chế biến các món chay Huế. Các nguyên liệu được chuẩn bị bao gồm cà rốt, nấm bào ngư, hoa chuối khô, lá chanh và quả vả, một đặc sản của xứ Huế.
Lớp học được tổ chức tại An Nhiên Garden, một nhà hàng chay nổi tiếng ở Huế, nơi sử dụng nguyên liệu hữu cơ từ các nông trại địa phương. Tại đây, Daniel gặp Nguyễn Thị Thúy Nhiên, nữ đầu bếp trẻ đồng sáng lập nhà hàng cùng chị gái. Nhà hàng nằm trong một ngôi nhà cổ từ thế kỷ 16 của gia đình, được cải tạo một phần từ năm 2021.
Ngôi nhà gỗ lim với những cột kèo chạm trổ hình rồng, dơi và họa tiết chữ Thọ cổ kính mở ra một khu vườn yên bình, trang trí bằng tranh trừu tượng và điêu khắc. Daniel bắt đầu thái rau củ, quả vả vừa cắt đã rỉ nhựa trắng. Đầu bếp Nhiên hướng dẫn cách chế biến món vả trộn, một món gỏi chay cung đình gồm vả, cà rốt, nấm, nêm với nước tương và một chút nước mắm.
Thành phẩm là món gỏi thanh mát, có vị bùi gần giống thịt, được thưởng thức cùng trà quýt. Trong khi dùng bữa, đầu bếp Nhiên chia sẻ về làn sóng ăn chay mới ở Huế, chú trọng đến sức khỏe và nguồn thực phẩm bền vững. Người Huế vốn ăn chay theo ngày lễ Phật, nhưng trước đây chỉ cần không có thịt là đủ, kể cả đồ ăn nhanh.
“Giờ đây, chúng tôi muốn thay đổi, vì cơ thể chỉ có một, phải yêu thương nó mỗi ngày,” nữ đầu bếp chia sẻ. An Nhiên chỉ là một trong số nhiều nhà hàng chay mới mở tại Huế. Các nhà hàng như The Garden Cafe và Hồng Nga, nằm gần Đại Nội Huế, cũng ưu tiên sử dụng nông sản hữu cơ, địa phương, hướng tới việc thay đổi thói quen ăn uống.
“Ăn chay không nhất thiết phải duy trì trọn đời, chỉ cần giảm lượng thịt và bổ sung rau xanh hàng ngày cũng giúp cải thiện sức khỏe,” đầu bếp Nhiên khuyên Daniel.
Admin
Nguồn: VnExpress
