Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, xảy ra khi nguồn cung cấp máu cho não bị gián đoạn do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu, dẫn đến tế bào não bị thiếu oxy và tổn thương. Theo TS.BS Nguyễn Thị Minh Đức, Trưởng khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, tập thể dục đều đặn rất tốt cho sức khỏe thể chất và tinh thần, tuy nhiên, việc vận động quá sức có thể gây hại cho tim và làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Dưới đây là những sai lầm thường gặp khi tập thể dục mà mọi người cần lưu ý để phòng tránh đột quỵ:
**Tập luyện quá sức và với cường độ cao:**
Việc đột ngột tập luyện với cường độ cao sau một thời gian dài ít vận động có thể khiến hệ tim mạch và mạch máu não không kịp thích nghi. Khi đó, tim phải bơm máu mạnh hơn để đáp ứng nhu cầu oxy của cơ thể, dẫn đến tăng huyết áp và nhịp tim, đồng thời làm giãn nở mạch máu. Sự thay đổi đột ngột này tạo áp lực lớn lên thành mạch, có thể gây bong tróc mảng xơ vữa, hình thành cục máu đông hoặc vỡ túi phình mạch não tiềm ẩn.
Bác sĩ Đức khuyến cáo nên bắt đầu với các bài tập nhẹ nhàng và tăng dần cường độ. Tránh tâm lý muốn “bù đắp” bằng cách tập nặng sau thời gian dài không vận động.
**Tập luyện vào thời điểm không thích hợp:**
Tập thể dục vào sáng sớm khi trời còn lạnh có thể gây co mạch máu, làm tăng huyết áp. Đối với những người mắc bệnh tăng huyết áp, xơ vữa động mạch hoặc có túi phình mạch não, sự thay đổi đột ngột này có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như bong tróc mảng xơ vữa, vỡ mạch máu, gây nhồi máu hoặc xuất huyết não. Ngược lại, tập thể dục ngoài trời dưới trời nắng nóng gay gắt làm cơ thể đổ mồ hôi nhiều, dễ mất nước và điện giải, cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Thời điểm tập luyện an toàn nhất là vào buổi sáng khi trời đã ấm hoặc buổi chiều mát. Tránh tập ngoài trời khi trời lạnh, có gió mạnh hoặc nắng nóng. Nếu phải tập ngoài trời lạnh, nên mặc đủ ấm và khởi động kỹ trong nhà để giúp mạch máu và tim mạch thích nghi dần.
**Tắm ngay sau khi tập:**
Sau khi tập luyện, cơ thể thường đổ mồ hôi nhiều và mạch máu đang giãn nở. Việc tắm nước lạnh ngay lập tức có thể gây co mạch đột ngột, làm huyết áp biến động và tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt là ở những người có tiền sử tăng huyết áp hoặc bệnh tim. Ngược lại, tắm nước quá nóng cũng khiến tim đập nhanh, mạch máu giãn nở, dễ gây tụt huyết áp, chóng mặt và ngất xỉu.
Sau khi tập luyện, nên nghỉ ngơi ít nhất 20-30 phút để cơ thể trở về trạng thái cân bằng. Điều chỉnh nhiệt độ nước vừa phải, không quá nóng hoặc quá lạnh để cơ thể dễ thích nghi.
**Kiểm soát bệnh nền và duy trì lối sống lành mạnh:**
Những người có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu hoặc bệnh tim mạch cần kiểm soát tốt các bệnh này bằng cách kiểm tra sức khỏe định kỳ và uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ để giảm nguy cơ đột quỵ. Nên lựa chọn các bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe, khởi động kỹ trước khi tập và tránh tập luyện với cường độ cao khi huyết áp hoặc đường huyết chưa ổn định.
Ngoài ra, cần tránh tập luyện khi cơ thể đang mệt mỏi, kiệt sức vì có thể gây mất thăng bằng và tăng nguy cơ tai biến. Hạn chế sử dụng rượu bia, không hút thuốc, ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng để giảm áp lực cho não và bảo vệ sức khỏe. Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh, cá, hạt ngũ cốc nguyên cám để bảo vệ mạch máu.
**Nhận biết các dấu hiệu cảnh báo và xử trí kịp thời:**
Trong khi tập luyện hoặc sau khi tập, nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau đầu dữ dội, chóng mặt, buồn nôn, cứng cổ, nhìn đôi, mất thị lực, tê yếu tay chân…, cần gọi cấp cứu ngay lập tức để được xử trí kịp thời.
Trong lúc chờ xe cấp cứu, nên đặt người bệnh nằm ở nơi thoáng mát, kê cao đầu 20-30 độ, nới lỏng quần áo. Nếu người bệnh nôn ói, nên đặt nằm nghiêng để tránh bị sặc. Không nên tụ tập đông người xung quanh để đảm bảo không gian thông thoáng cho hô hấp. Tuyệt đối không tự ý sơ cứu bằng các biện pháp như cạo gió, châm cứu, bấm huyệt hoặc cho người bệnh ăn uống. Trường hợp người bệnh ngừng thở, cần tiến hành ép tim ngoài lồng ngực liên tục cho đến khi có nhân viên y tế đến hỗ trợ.
Admin
Nguồn: VnExpress
