Theo các nguồn tin từ Nhà Trắng tiết lộ với truyền thông Mỹ và các hãng thông tấn Reuters, AFP, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã ra lệnh triển khai 10 máy bay chiến đấu tàng hình F-35 tới Puerto Rico, một vùng lãnh thổ hải ngoại của Mỹ nằm sát Venezuela, để tham gia chiến dịch chống tội phạm ma túy trong khu vực.
Dự kiến, số máy bay này sẽ đến Puerto Rico vào tuần tới, đánh dấu lần đầu tiên Mỹ triển khai tiêm kích tàng hình ở vị trí gần lãnh thổ Venezuela đến vậy. Hiện chưa rõ các máy bay này thuộc quân chủng nào, được điều động từ đâu và sẽ thực hiện nhiệm vụ cụ thể gì.
Trước đó, Mỹ đã triển khai 8 chiến hạm, một số máy bay trinh sát P-8, một tàu ngầm tấn công và hàng nghìn lính thủy đánh bộ tới vùng biển ngoài khơi Venezuela với lý do chống lại các băng đảng ma túy ở Nam Mỹ.
Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đã gọi việc Mỹ tập trung lực lượng quân sự gần lãnh thổ của mình là “mối đe dọa lớn nhất” đối với Venezuela trong 100 năm qua.
Thomas Posado, giảng viên tại Đại học Rouen (Pháp), nhận định việc Mỹ triển khai một loạt tàu chiến, hàng nghìn binh sĩ và có thể cả các tiêm kích F-35 tới gần Venezuela là một động thái mang tính địa chính trị, hơn là chỉ đơn thuần phục vụ cuộc chiến chống ma túy như Lầu Năm Góc thông báo.
Số liệu từ cơ quan phòng chống ma túy Mỹ cho thấy phần lớn cocaine hiện được vận chuyển vào Mỹ qua Thái Bình Dương, chứ không phải vùng Caribe. Năm 2019, 3/4 lượng ma túy tuồn vào Mỹ đi qua ngả Thái Bình Dương, trong khi chỉ 1/4 đến từ vùng biển giáp Venezuela.
Ông Posado cho rằng, nếu đây thực sự là một chiến dịch chống ma túy, Mỹ nên hợp tác với các quốc gia láng giềng của Venezuela như Colombia, Ecuador, cũng như với Mexico.
Ông cũng chỉ ra rằng Ecuador cũng là một điểm trung chuyển lớn cocaine vào Mỹ, nhưng do Tổng thống Ecuador Daniel Noboa là đồng minh thân cận của Tổng thống Trump, Washington không áp dụng chính sách cứng rắn tương tự với Quito. Ngược lại, Venezuela bị chính quyền Trump coi là “quốc gia thù địch” và đang tăng cường quan hệ với Trung Quốc, Nga, hai đối thủ hàng đầu của Mỹ.
Tổng thống Maduro cáo buộc Mỹ đang tìm cách “thay đổi chế độ ở Venezuela”, đồng thời kêu gọi Washington từ bỏ kế hoạch này và “tôn trọng chủ quyền, quyền được hưởng hòa bình, độc lập” của Venezuela cũng như các nước Mỹ Latin.
Ông Maduro khẳng định tôn trọng Tổng thống Trump và cho rằng mọi bất đồng giữa hai bên không thể dẫn đến xung đột quân sự. Ông nhấn mạnh Venezuela luôn sẵn sàng trao đổi và đối thoại.
Đáp lại, Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ không hề đề cập đến việc thay đổi chế độ ở Venezuela, mà “chỉ nói về thực tế rằng nước này đã có một cuộc bầu cử kỳ lạ”, ám chỉ cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 mà ông Maduro tuyên bố thắng lớn. Mỹ không công nhận kết quả cuộc bầu cử này.
Chuyên gia Posado nhận định: “Đây không hẳn là chiến dịch chống ma túy, mà giống một hành động phô trương sức mạnh hơn”.
Trước đó, quân đội Mỹ hôm 2/9 thông báo đã nổ súng vào một “xuồng cao tốc chở ma túy” trên biển Caribe, khiến 11 người thiệt mạng. Caracas đã lên án hành động này là “giết người không qua xét xử”.
Lầu Năm Góc cáo buộc Venezuela hôm 4/9 đã triển khai hai máy bay chiến đấu áp sát một chiến hạm Mỹ đang hoạt động ở vùng biển quốc tế Caribe, cho rằng đây là hành động “khiêu khích nghiêm trọng” nhằm cản trở chiến dịch chống ma túy của Washington trong khu vực.
Truyền thông Mỹ dẫn lời các quan chức giấu tên cho biết Venezuela đã điều động hai tiêm kích F-16A/B áp sát khu trục hạm USS Jason Dunham của Mỹ. Tổng thống Trump đã cảnh báo rằng máy bay chiến đấu của Venezuela có thể bị bắn hạ nếu gây nguy hiểm cho lực lượng Mỹ.
Việc triển khai tiêm kích F-35 đến Puerto Rico có thể làm tăng thêm sức nặng cho thông điệp đe dọa của Mỹ và khiến Venezuela phải dè chừng, bởi loại máy bay tàng hình này có năng lực vượt trội so với F-16 và sẽ đóng vai trò quan trọng trong trường hợp xảy ra đụng độ bất ngờ.
Reuters nhận định F-35 là một tiêm kích rất hiện đại và sẽ phát huy hiệu quả khi đối đầu với không quân Venezuela, lực lượng đang sử dụng tiêm kích F-16. F-16A/B là phiên bản đời đầu của tiêm kích F-16 do Mỹ sản xuất và bán cho Venezuela vào những năm 1980, khi quan hệ song phương chưa căng thẳng như hiện nay.
Không quân Venezuela được cho là có tối đa 21 chiếc F-16A/B, nhưng không rõ bao nhiêu chiếc còn trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Ngoài ra, nước này còn có 6 tiêm kích F-5A và 21 chiếc Su-30MKV mua từ Nga.
Trong khi Su-30MKV có thể là đối trọng tương xứng hơn, các máy bay F-5 và F-16A/B đời cũ của Venezuela khó có thể chống lại F-35, vốn được coi là một trong những máy bay chiến đấu hiện đại nhất thế giới.
Theo chuyên trang hàng không Flight Global, F-35 là một trong những vũ khí Mỹ thực hiện hiệu quả nhất nhiệm vụ xuyên phá và tiêu diệt hệ thống phòng không. Puerto Rico chỉ cách thủ đô Caracas của Venezuela khoảng 860 km, cho phép tiêm kích F-35 có thể di chuyển đến đây trong chưa đầy một giờ, tấn công mục tiêu và quay về mà không cần tiếp liệu trong trường hợp xảy ra xung đột.
Chiến thuật “đánh nhanh, rút gọn” này sẽ giúp phát huy tối đa năng lực tàng hình của F-35, giảm thiểu nguy cơ bị các hệ thống phòng không đối phương phát hiện. Chiến thuật này đã được không quân Israel áp dụng hiệu quả để tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ Syria.
Nếu biến thể được Mỹ điều đến là F-35B, phiên bản có khả năng cất cánh trên đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng, máy bay có thể xuất phát từ tàu đổ bộ tấn công USS Iwo Jima đang hoạt động gần Venezuela, rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển.
Alan McPherson, giáo sư tại Đại học Temple (Mỹ), cho rằng chính quyền Trump dường như đang sử dụng các động thái quân sự để gây sức ép chính trị trực tiếp lên Tổng thống Maduro. Tuy nhiên, ông nhận định Mỹ không cần phải huy động một lực lượng lớn như vậy cho mục đích này.
Giáo sư McPherson kết luận: “Bất kể lý do là gì, chính quyền ông Trump rõ ràng muốn đe dọa Venezuela” bằng cách triển khai các khí tài có sức mạnh vượt trội.
Admin
Nguồn: VnExpress
