Ung thư hiện là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu, và dự kiến số ca mắc sẽ tiếp tục tăng trong những thập kỷ tới. Bên cạnh các yếu tố di truyền và môi trường, các chuyên gia nhấn mạnh rằng lối sống hàng ngày có ảnh hưởng đáng kể đến nguy cơ mắc bệnh.
Tiến sĩ Saurabh Sethi, chuyên gia tiêu hóa được đào tạo tại Harvard và AIIMS, cho biết việc hình thành những thói quen đơn giản hàng ngày có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ ung thư. Các chiến lược này, từ việc hạn chế thực phẩm chế biến sẵn đến ưu tiên giấc ngủ và kiểm soát căng thẳng, đều dựa trên các nghiên cứu khoa học, cho thấy những thay đổi nhỏ và nhất quán trong chế độ ăn uống và sinh hoạt có thể mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe lâu dài.
**Hạn chế tối đa thực phẩm siêu chế biến**
Các loại thực phẩm siêu chế biến như đồ ăn nhẹ đóng gói sẵn, đồ uống có đường, mì ăn liền và đồ ăn nhanh thường chứa hàm lượng cao đường tinh luyện, chất béo không lành mạnh và các chất phụ gia. Một nghiên cứu năm 2024 trên tạp chí The BMJ cho thấy những người tiêu thụ nhiều thực phẩm siêu chế biến có nguy cơ mắc ung thư cao hơn từ 20% đến 30%. Những thực phẩm này góp phần gây ra tình trạng viêm mãn tính, béo phì và rối loạn chức năng trao đổi chất, tất cả đều có liên quan đến sự phát triển của ung thư. Thay thế chúng bằng các thực phẩm nguyên chất, ít qua chế biến như trái cây, rau củ, các loại đậu và ngũ cốc nguyên hạt là một cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe về lâu dài.
**Tăng cường hấp thụ chất xơ**
Chất xơ không chỉ hỗ trợ hệ tiêu hóa mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể chống lại một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư đại trực tràng. Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ (AICR) cho biết, việc tăng cường 10g chất xơ mỗi ngày có thể giúp giảm khoảng 10% nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Các thực phẩm giàu chất xơ như các loại đậu, yến mạch, quả mọng, các loại hạt và rau xanh giúp cải thiện sức khỏe đường ruột, điều hòa nhu động ruột, từ đó giảm thời gian các chất gây ung thư tiềm ẩn tiếp xúc với niêm mạc ruột.
**Hạn chế thịt chế biến sẵn**
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xếp các loại thịt chế biến sẵn như thịt xông khói, xúc xích và thịt nguội vào nhóm 1 các chất gây ung thư, nghĩa là có bằng chứng mạnh mẽ cho thấy chúng có thể gây ung thư ở người. Một phân tích lớn từ nhiều nghiên cứu cho thấy việc tiêu thụ chỉ 50g thịt chế biến sẵn mỗi ngày, tương đương với hai lát thịt xông khói, có thể làm tăng 18% nguy cơ ung thư đại trực tràng. Mặc dù bằng chứng liên kết thịt đỏ với ung thư còn ít thuyết phục hơn, nhưng các chuyên gia vẫn khuyến cáo nên tiêu thụ ở mức vừa phải. Thay vào đó, bạn có thể lựa chọn các nguồn protein nạc như cá, thịt gia cầm, đậu lăng và đậu phụ.
**Lựa chọn dầu ăn lành mạnh**
Loại chất béo bạn tiêu thụ đóng vai trò quan trọng. Nghiên cứu cho thấy chế độ ăn Địa Trung Hải, giàu dầu ô liu, các loại hạt, rau và ngũ cốc nguyên hạt, có liên quan đến việc giảm tới 30% nguy cơ ung thư nói chung. Dầu ô liu, đặc biệt, chứa chất béo không bão hòa đơn và chất chống oxy hóa, có thể giúp giảm căng thẳng oxy hóa và viêm nhiễm, hai quá trình có liên quan mật thiết đến ung thư. Sử dụng dầu ô liu hoặc các loại dầu thực vật khác thay vì dầu thực vật tinh luyện và chất béo chuyển hóa là một thay đổi nhỏ nhưng mang lại hiệu quả lớn.
**Kiểm soát lượng cồn**
Rượu là một trong những yếu tố nguy cơ ung thư có thể phòng ngừa được. Tiến sĩ Sethi chỉ ra rằng việc tiêu thụ rượu có liên quan đến 7 loại ung thư khác nhau, bao gồm ung thư vú, gan và đại trực tràng. Ngay cả một lượng nhỏ cũng có thể gây hại: Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) báo cáo rằng việc tiêu thụ chỉ một ly đồ uống có cồn mỗi ngày có thể làm tăng 7-10% nguy cơ ung thư vú. Nếu có uống rượu, hãy duy trì ở mức độ vừa phải và không thường xuyên. Đối với nhiều người, lựa chọn tốt nhất cho sức khỏe là tránh hoàn toàn rượu.
**Duy trì cân nặng khỏe mạnh**
Béo phì là một yếu tố làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), béo phì có liên quan đến ít nhất 13 loại ung thư khác nhau, chiếm 40% tổng số ca mắc ở Mỹ. Mỡ thừa trong cơ thể làm tăng viêm, thay đổi nồng độ hormone và phá vỡ sự điều hòa insulin, tất cả đều có thể góp phần vào sự phát triển của ung thư. Do đó, việc duy trì cân nặng khỏe mạnh thông qua chế độ ăn uống cân bằng và hoạt động thể chất thường xuyên là rất quan trọng đối với sức khỏe lâu dài.
**Duy trì hoạt động thể chất**
Dữ liệu từ Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI) cho thấy hoạt động thể chất thường xuyên giúp giảm nguy cơ ung thư ruột kết, vú và nội mạc tử cung từ 20-40%. Tập thể dục giúp điều hòa hormone, giảm viêm, tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện kiểm soát cân nặng, tất cả đều là những yếu tố quan trọng trong việc giảm nguy cơ ung thư. Hãy đặt mục tiêu tập thể dục ít nhất 150 phút với cường độ vừa phải hoặc 75 phút với cường độ mạnh mỗi tuần, có thể là đi bộ nhanh, đạp xe, tập yoga hoặc bơi lội.
**Ưu tiên giấc ngủ và quản lý căng thẳng**
Giấc ngủ và việc kiểm soát căng thẳng thường bị bỏ qua, nhưng chúng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa ung thư. Căng thẳng mãn tính làm suy yếu hệ thống miễn dịch và có thể thúc đẩy sự phát triển của khối u, trong khi ngủ không đủ giấc làm giảm khả năng tự phục hồi và bảo vệ của cơ thể. Tiến sĩ Sethi nhấn mạnh rằng nghiên cứu cho thấy ngủ ít hơn 6 giờ mỗi đêm có liên quan đến nguy cơ tử vong do ung thư cao hơn 24%. Thiết lập một lịch trình ngủ nhất quán, thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền và hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ có thể giúp bảo vệ sức khỏe tổng thể.
Việc phòng ngừa ung thư là một quá trình lâu dài và liên tục. Bên cạnh những thay đổi lối sống trên, việc sàng lọc sức khỏe định kỳ, cập nhật thông tin về các yếu tố rủi ro cá nhân và tìm kiếm lời khuyên y tế kịp thời cũng vô cùng quan trọng. Những lựa chọn có ý thức và nhất quán được thực hiện ngày hôm nay sẽ mang lại những lợi ích to lớn cho sức khỏe của bạn trong tương lai.
Admin
Nguồn: VnExpress
