Zona, hay còn gọi là giời leo, là một bệnh da cấp tính do virus varicella zoster (VZV) gây ra, thuộc họ virus Herpes. Vì các triệu chứng và biến chứng của bệnh thường liên quan đến dây thần kinh, nên nó còn được gọi là zona thần kinh.
Virus VZV có khả năng tồn tại vĩnh viễn trong các mô thần kinh. Sau khi một người mắc bệnh thủy đậu, virus này sẽ trú ngụ trong cơ thể ở trạng thái không hoạt động. Khi gặp các yếu tố thuận lợi làm suy giảm sức đề kháng của cơ thể như suy giảm miễn dịch, căng thẳng, suy nhược, ung thư hoặc các bệnh mãn tính, virus sẽ tái hoạt động. Lúc này, chúng di chuyển dọc theo dây thần kinh đến da và gây ra các biểu hiện đặc trưng của bệnh zona, bao gồm phát ban da (với các nốt hồng ban và mụn nước mọc thành chùm) và các triệu chứng thần kinh (đau, nhức, ngứa, rát).
Vậy bệnh zona lây lan như thế nào? Bản thân các nốt phát ban phồng rộp do zona không lây nhiễm. Tuy nhiên, virus VZV thì có khả năng lây lan. Người mắc zona có thể truyền virus cho người khác khi có tiếp xúc trực tiếp với dịch từ các mụn nước. Đặc biệt, những người chưa từng mắc thủy đậu hoặc chưa được tiêm phòng vaccine có nguy cơ nhiễm VZV, dẫn đến phát ban và nổi mụn nước. Những người có hệ miễn dịch suy yếu như người già, trẻ em, người đang điều trị ung thư hoặc ghép tạng, và phụ nữ mang thai có nguy cơ lây nhiễm cao hơn.
Ngoài ra, VZV còn có thể lây truyền qua đường hô hấp, thông qua ho và hắt hơi, nếu mụn nước đã phát triển trong khoang miệng của người bệnh. Khi các nốt zona đã lành, khô lại và đóng vảy, khả năng lây truyền virus sẽ giảm đi đáng kể. Nguy cơ mắc bệnh zona khi tiếp xúc với virus có xu hướng tăng lên theo tuổi tác.
Thời gian lây nhiễm của bệnh zona thường kéo dài từ 7 đến 10 ngày. Giai đoạn tiền phát ban thường xuất hiện ít nhất hai ngày trước khi các nốt phát ban đặc trưng của zona xuất hiện. Trong giai đoạn này, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng như sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, đau nhức cơ thể, và cảm giác ngứa ran hoặc nóng rát ở dưới da.
Giai đoạn bùng phát cấp tính được đánh dấu bởi sự xuất hiện của các mụn nước gây đau đớn, thường phát triển ở một bên mặt hoặc cơ thể. Các vị trí phát ban phổ biến nhất là ngực, bụng và lưng. Các mụn nước này sau đó vỡ ra, hình thành các vết loét hở trước khi đóng vảy trong khoảng 7-10 ngày. Khả năng lây truyền virus cho người khác tăng cao nhất trong giai đoạn phát ban, khi các mụn nước còn rỉ dịch hoặc chưa lành.
Để ngăn ngừa bệnh zona lây lan, người bệnh có thể thực hiện các biện pháp sau:
Luôn giữ cho vùng phát ban sạch sẽ và che kín để tránh người khác tiếp xúc với các mụn nước, đặc biệt là khi ở gần trẻ em và người lớn tuổi.
Thường xuyên rửa tay và cố gắng không chạm vào các mụn nước.
Tránh tiếp xúc với phụ nữ mang thai, vì VZV có thể gây ra những nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi.
Tránh tiếp xúc với những người có nguy cơ cao khác. Nếu có thể, hãy hạn chế tiếp xúc với trẻ sinh non, trẻ sơ sinh nhẹ cân và trẻ em chưa được tiêm vaccine thủy đậu. Những người có hệ miễn dịch yếu cũng nên tránh xa người đang mắc bệnh zona.
Admin
Nguồn: VnExpress
