Dự án khu đô thị Anh Dũng IV tại phường Hưng Đạo, Hải Phòng, do Công ty CP Thương mại Thủy Nguyên làm chủ đầu tư, được phê duyệt từ năm 2003, từng hứa hẹn mang đến một không gian sống hiện đại. Tuy nhiên, sau gần hai thập kỷ, dự án này vẫn ngổn ngang với nhiều căn nhà dang dở, đất bỏ hoang, xen lẫn những hộ dân đã về sinh sống nhưng chưa được cấp sổ đỏ, đẩy họ vào tình cảnh khốn khó.
Nhiều người dân, như trường hợp của bà Vinh, đã ký “Thỏa thuận mua bán nhà ở hình thành trong tương lai” trong giai đoạn 2003-2008. Bà Vinh bức xúc: “Chúng tôi đã nộp đủ tiền, có công chứng thỏa thuận, đóng thuế đầy đủ, xây nhà và sinh sống ổn định. Thế nhưng, đất lại bị chủ đầu tư đem đi thế chấp ngân hàng. Chúng tôi bỏ tiền thật ra mua đất, giờ phải đi gõ cửa khắp nơi để đòi quyền lợi chính đáng của mình.”
Sau nhiều năm khiếu nại không có kết quả, tháng 7/2025, bà Vinh tìm đến Sở Tài nguyên và Môi trường Hải Phòng để tìm hiểu thông tin về lô đất của gia đình. Tại đây, bà phát hiện lô đất đã có sổ đỏ từ lâu, nhưng lại đứng tên công ty và đã bị thế chấp ngân hàng. Thậm chí, diện tích đất ghi trên sổ chỉ có 190 m2, trong khi thực tế bà mua tới 380 m2.
Cho rằng mình bị lừa, bà Vinh đã làm đơn tố cáo chủ đầu tư lên Công an TP Hải Phòng. “Chị gái và cháu tôi cũng mua đất ở đây và cũng đang gặp rắc rối về pháp lý. Cháu tôi thậm chí còn không được phép xây nhà,” bà Vinh cho biết thêm.
Ông Vũ Đức Thắng, một cư dân khác, mua đất từ một người khác (gọi là F0). Theo giấy tờ chuyển nhượng, F0 đã nộp 477 triệu đồng từ năm 2005, được xem là nghĩa vụ tài chính hợp pháp, hình thành quyền tài sản gắn liền với lô đất. Tuy nhiên, đến năm 2020, Văn phòng Đăng ký đất đai lại cấp sổ đỏ đứng tên công ty, khiến ông Thắng bức xúc: “Như vậy chẳng khác nào xóa bỏ quyền lợi của người dân chúng tôi.” Ông Thắng nhấn mạnh: “Nhà đã xây, người đã ở mà vẫn coi như đất trống. Đây không thể là sự nhầm lẫn.”
Theo thông tin từ Công an TP Hải Phòng, ông Trần Huy Cường, nguyên Giám đốc Công ty cổ phần thương mại Thủy Nguyên, đã mang 205 sổ đỏ tại dự án Khu nhà ở Anh Dũng IV đi thế chấp, vay vốn tại nhiều ngân hàng, với tổng số tiền lên tới 910 tỷ đồng. Tháng 7 vừa qua, Cơ quan CSĐT Công an Hải Phòng đã khởi tố vụ án và tạm giam ông Trần Huy Cường về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Hiện tại, các sai phạm cụ thể chưa được công bố.
Người dân ủng hộ động thái vào cuộc của cơ quan chức năng, song cho rằng sai phạm không chỉ dừng lại ở một cá nhân. Nhiều cư dân đề nghị cơ quan chức năng làm rõ trách nhiệm của các ngân hàng và đơn vị công chứng trong quá trình cho vay và công chứng. Ông Thắng đặt câu hỏi: “Liệu có sự tiếp tay, hợp thức hóa cho hành vi chiếm đoạt tài sản hay không?”
Theo hồ sơ, chủ đầu tư được giao thực hiện dự án xây nhà ở để bán cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu. Thực tế, một số hộ dân đã mua đất, tự xây nhà và chi trả các khoản phí theo yêu cầu của chủ đầu tư, do đó đã được cấp sổ đỏ. Tuy nhiên, những trường hợp đã nộp tiền nhưng chưa xây nhà hoặc chưa hoàn thiện hồ sơ thì chưa được cấp sổ đỏ.
Luật sư Trịnh Thị Dương, Giám đốc Công ty Luật Atlantic Việt Nam, nhận định việc chủ đầu tư được cấp sổ đỏ mang tên công ty đối với các lô đất mà người dân đã nộp tiền, rồi dùng các sổ này để thế chấp ngân hàng là không đúng quy định. Luật sư Dương giải thích: “Theo quy định của pháp luật, chủ đầu tư chỉ được thế chấp tài sản là quyền sử dụng đất cho ngân hàng khi tài sản đó thuộc sở hữu của mình và chưa ký hợp đồng bán cho ai.” Bà cũng cho rằng việc công an khởi tố tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản đối với chủ doanh nghiệp là hoàn toàn có cơ sở.
Luật sư Trịnh Thị Dương cũng chỉ ra ba vấn đề cần xem xét thêm trong vụ án này: Thứ nhất, liệu các ngân hàng có biết việc một số lô đất đã được chủ đầu tư ký hợp đồng bán trước đó cho khách hàng hay không. Thứ hai, việc cấp sổ đỏ trong dự án này chỉ được thực hiện khi công ty đã xây dựng xong nhà ở, nhưng thực tế công ty lại được cấp sổ đỏ để thế chấp ngân hàng ngay cả với những lô đất chưa có nhà và đã bán cho người khác. “Liệu có hay không việc lách luật với chủ đầu tư?”, luật sư đặt câu hỏi.
Thứ ba, việc tranh chấp phát sinh giữa chủ doanh nghiệp, ngân hàng và người dân là vấn đề dân sự trong vụ án hình sự mà cơ quan điều tra đang thụ lý. Theo lý thuyết, cơ quan cảnh sát điều tra có quyền đưa ra kết luận về phần dân sự, và TAND có thẩm quyền xét xử sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng. Tuy nhiên, nếu việc bồi thường thiệt hại chưa thể chứng minh và không ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án hình sự, thì vấn đề dân sự có thể được tách ra để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.
Luật sư khuyến nghị, các ngân hàng có quyền khởi kiện ra tòa án dân sự để đề nghị tuyên hợp đồng thế chấp giữa doanh nghiệp và ngân hàng là có hiệu lực. Về phía người dân, họ cũng có quyền khởi kiện độc lập để yêu cầu tòa án công nhận giao dịch đã ký giữa mình và doanh nghiệp là có hiệu lực pháp luật, hoặc đưa ra yêu cầu phản tố trong vụ kiện do ngân hàng khởi kiện, khi họ được xác định là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Tòa án sẽ xem xét và phán quyết dựa trên các tài liệu, chứng cứ mà các bên cung cấp.
Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, người dân nên cung cấp thông tin, tài liệu cho cơ quan công an và có ý kiến về việc xác định tư cách bị hại theo đúng quy định của pháp luật.
Công an Hải Phòng thông báo, những ai là bị hại trong vụ án này, vui lòng liên hệ với Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra tại địa chỉ số 4, Lê Đại Hành, phường Hồng Bàng, hoặc qua số điện thoại 0692.785.462 để cung cấp thông tin liên quan. Vụ việc không chỉ là hồi chuông cảnh tỉnh về những bất cập trong quản lý dự án bất động sản, mà còn là lời kêu cứu khẩn thiết của những người dân đang phải đối mặt với nguy cơ mất trắng tài sản, quyền lợi chính đáng của mình.
Admin
Nguồn: VnExpress
