Trong suốt gần 13 năm gắn bó với công tác phát triển nhân sự, quản lý đào tạo tại các doanh nghiệp và đồng hành cùng các chương trình hỗ trợ sinh viên mới tốt nghiệp, một câu hỏi luôn thường trực trong tôi: Vì sao có những sinh viên vừa ra trường đã lọt vào mắt xanh của các công ty lớn, hưởng mức lương khởi điểm hấp dẫn và được săn đón nhiệt tình, trong khi nhiều bạn khác, dù năng lực không hề thua kém, thái độ tốt, vẫn phải vật lộn để tìm kiếm một vị trí phù hợp?
Câu hỏi này càng trở nên nhức nhối hơn khi chính những nhân viên trẻ tôi từng đào tạo, làm việc cùng, hoặc cố vấn trong các dự án khởi nghiệp, chia sẻ về sự thiếu định hướng, không biết bắt đầu từ đâu và liên tục nhận những cái lắc đầu từ các tập đoàn lớn sau nhiều vòng phỏng vấn.
Ban đầu, tôi cho rằng vấn đề nằm ở năng lực chuyên môn. Nhưng sau nhiều lần chứng kiến trực tiếp những thành công và thất bại của các bạn trẻ trên con đường tìm việc, tôi nhận ra rằng năng lực chỉ là một phần của câu chuyện. Điều quan trọng hơn cả là sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ sớm và môi trường mà các bạn được dẫn dắt trong giai đoạn đầu sau khi ra trường.
Vậy, làm thế nào để hỗ trợ các bạn trẻ có thể gia nhập vào các công ty lớn?
Trước hết, cần hiểu rằng tấm bằng đại học chỉ là tấm vé thông hành ban đầu. Tôi thường xuyên nhắc nhở các nhân viên trẻ và sinh viên thực tập tại công ty rằng: “Các công ty lớn không tuyển dụng bạn chỉ vì bạn tốt nghiệp từ trường A hay trường B, mà vì bạn chứng minh được giá trị thực sự mà họ đang tìm kiếm”. Bằng cấp là điều kiện cần, nhưng chưa đủ. Kết quả học tập tốt ở trường không đồng nghĩa với việc bạn sẽ thành công trong môi trường làm việc thực tế. Ngược lại, có những bạn không quá nổi bật ở trường nhưng lại gặt hái được nhiều thành công nhờ chủ động học hỏi, tích cực làm thêm, trau dồi kỹ năng mềm và khả năng xử lý tình huống linh hoạt.
Thứ hai, cần tạo điều kiện để nhân viên tiếp xúc sớm với văn hóa làm việc chuyên nghiệp. Một trong những nguyên nhân khiến nhiều bạn trẻ khó trụ lại được ở các công ty lớn là do bị “sốc văn hóa” trước những yêu cầu khắt khe về thời hạn, tinh thần phản biện, dữ liệu và làm việc nhóm. Ở nhiều công ty nhỏ hoặc startup, các bạn trẻ thường được “nuông chiều” quá mức: đi trễ được bỏ qua, sai sót được bao biện, ý kiến phản biện thiếu căn cứ vẫn được ghi nhận. Điều này vô tình hình thành những thói quen xấu, khiến các bạn gặp khó khăn khi bước vào môi trường chuyên nghiệp hơn.
Khi quản lý các đội nhóm trẻ, tôi đã thử áp dụng những nguyên tắc tương tự như ở các tập đoàn lớn: yêu cầu nộp báo cáo đúng hạn, sử dụng số liệu thay cho cảm tính, hạn chế gửi email sau giờ làm việc và trình bày vấn đề một cách logic. Ban đầu, nhiều bạn tỏ ra không quen. Nhưng sau khoảng 6 tháng, một bạn đã chia sẻ với tôi rằng: “Em từng nghĩ anh quá khắt khe, nhưng nhờ vậy mà em đã đậu vào một công ty đa quốc gia sau này”. Tôi tin rằng, việc rèn luyện tư duy và kỷ luật làm việc theo phong cách của các công ty lớn chính là sự chuẩn bị tốt nhất để các bạn trẻ có thể gia nhập vào những môi trường đó.
Thứ ba, hãy tạo cơ hội cho nhân viên được thử sức, mắc sai lầm, học hỏi và làm lại. Không ai mới ra trường là hoàn hảo. Những bạn trẻ có thể tìm được việc ở các tập đoàn thường là những người đã trải qua nhiều lần sai sót, sửa chữa và học hỏi một cách nhanh chóng. Vì vậy, tôi luôn cố gắng xây dựng một môi trường an toàn để nhân viên trẻ được phép thử nghiệm và mắc lỗi, miễn là họ rút ra được những bài học kinh nghiệm. Ví dụ, tôi giao cho một bạn nhân viên thực tập thực hiện một kế hoạch marketing thực tế, với ngân sách và khách hàng thật. Nếu bạn làm sai, tôi và bạn sẽ cùng nhau phân tích để tìm ra nguyên nhân. Nếu thành công, chúng tôi sẽ ăn mừng và mổ xẻ lý do tại sao lại đạt được kết quả tốt như vậy.
Khi được trao quyền và chịu trách nhiệm thực sự, các bạn sẽ trưởng thành rất nhanh. Và khi tham gia phỏng vấn, các bạn sẽ có những câu chuyện thực tế để chia sẻ với nhà tuyển dụng – điều mà những sinh viên hoặc nhân viên chưa từng trải nghiệm không thể có được.
Thứ tư, cần hướng dẫn các bạn trẻ cách “bán” bản thân một cách chuyên nghiệp. Nhiều bạn có năng lực tốt nhưng lại thất bại vì không biết cách thể hiện bản thân. Có bạn kỹ năng giỏi nhưng lại viết CV một cách sơ sài và mắc nhiều lỗi chính tả. Có bạn có nhiều thành tích nhưng lại không biết cách kể chuyện, thiếu tự tin và không trình bày được cách mình đã giải quyết vấn đề như thế nào trong buổi phỏng vấn. Có bạn giỏi về kỹ thuật nhưng lại không biết cách kết nối với người khác, nên mãi chỉ làm việc một mình.
Tôi thường xuyên tổ chức các buổi chia sẻ nội bộ về cách viết CV, cách chuẩn bị cho buổi phỏng vấn, kỹ năng giao tiếp và xây dựng mạng lưới quan hệ, cũng như tư duy làm việc với cấp trên. Mục đích không phải là để “dạy dỗ” mà là để “mở mang” cho các bạn thấy rằng: giỏi thôi là chưa đủ, mà còn phải biết cách trình bày sự giỏi đó đúng lúc, đúng chỗ.
Cuối cùng, hãy tạo ra những “thành tích thật” thay vì những “kinh nghiệm giả”. Rất nhiều bạn trẻ ngày nay dễ bị cuốn vào việc “làm cho có để ghi vào CV”. Họ tham gia làm thêm, tham gia các câu lạc bộ, dự án… nhưng lại không thực sự đầu tư thời gian và công sức. Hậu quả là CV thì dài nhưng lại rỗng tuếch.
Tôi từng hướng dẫn một bạn trẻ mới ra trường tham gia vào một dự án thực tế trong công ty, giao cho bạn chịu trách nhiệm theo dõi toàn bộ các chỉ số vận hành trong vòng hai tháng. Kết quả là bạn đã có những số liệu cụ thể để đưa vào CV, có những trải nghiệm thực tế để kể trong buổi phỏng vấn, và cuối cùng đã trúng tuyển vào một tập đoàn lớn trong lĩnh vực logistics. Điều này càng củng cố niềm tin của tôi rằng, nếu bạn giúp nhân viên tạo ra những thành tích thật, dù là nhỏ, thì họ sẽ tiến xa hơn rất nhiều so với những dòng “kinh nghiệm ảo” trên giấy.
Không ai có thể đảm bảo rằng mình sẽ giúp tất cả các nhân viên trẻ tìm được việc làm ở các công ty lớn. Nhưng nếu bạn là một người quản lý, một giảng viên, hay đơn giản chỉ là một người đi trước, bạn hoàn toàn có thể tạo ra một môi trường để các bạn trẻ trở nên sẵn sàng hơn, tự tin hơn và đủ năng lực thực sự để bước vào những cánh cửa lớn. Tôi đã từng chứng kiến rất nhiều bạn trẻ bình thường, không học trường top, không có “gốc rễ” tốt, nhưng nhờ được dẫn dắt đúng cách và được trao những cơ hội thực sự, đã gia nhập vào những nơi mà chính họ từng nghĩ là “quá tầm”.
Và nếu ai đó hỏi tôi rằng: “Cách tốt nhất để giúp người trẻ xin được việc ở các công ty lớn là gì?”, tôi sẽ trả lời một cách ngắn gọn: “Hãy cho họ cơ hội để rèn luyện như thể họ đã làm việc ở đó rồi”.
Admin
Nguồn: VnExpress
