Tòa án Tối cao Hoa Kỳ vừa chấp thuận xem xét lại tính hợp pháp của các chính sách thuế nhập khẩu do cựu Tổng thống Donald Trump ban hành trong nhiệm kỳ của mình. Quyết định này được đưa ra sau khi Bộ Tư pháp Mỹ kháng cáo phán quyết trước đó của Tòa phúc thẩm liên bang khu vực Washington, mở đường cho một cuộc tranh luận pháp lý quan trọng về quyền lực hành pháp trong lĩnh vực thương mại.
Theo kế hoạch, Tòa án Tối cao sẽ đưa vụ việc này vào diện xét xử nhanh, với cuộc tranh luận đầu tiên giữa các bên dự kiến diễn ra vào tuần đầu tiên của tháng 11.
Trước đó, vào ngày 29/8, Tòa Phúc thẩm Liên bang khu vực Washington đã ra phán quyết rằng các mức thuế nhập khẩu mà ông Trump áp dụng dựa trên Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA) là không hợp pháp. Tuy nhiên, tòa vẫn cho phép các mức thuế này tiếp tục có hiệu lực đến ngày 14/10 để chính quyền Trump có thời gian nộp đơn kháng cáo lên Tòa án Tối cao.
Tương tự, vào tháng 5, Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT) tại Manhattan cũng đưa ra phán quyết tương tự dựa trên hai vụ kiện, một từ năm doanh nghiệp nhập khẩu nhỏ và một từ liên minh 12 bang của Mỹ, bao gồm Arizona, Colorado, Connecticut, Delaware, Illinois, Maine, Minnesota, Nevada, New Mexico, New York, Oregon và Vermont.
Ngoài ra, Tòa án Tối cao cũng đồng ý xem xét một vụ kiện riêng biệt do công ty đồ chơi Learning Resources khởi kiện, với nội dung tương tự liên quan đến thuế nhập khẩu của ông Trump.
IEEPA, được Quốc hội Mỹ thông qua năm 1977 dưới thời Tổng thống Jimmy Carter, trao quyền cho tổng thống điều tiết thương mại sau khi tuyên bố tình trạng khẩn cấp để đối phó với các mối đe dọa bất thường đối với an ninh quốc gia, chính sách đối ngoại hoặc kinh tế của Mỹ xuất phát từ bên ngoài. Đạo luật này cho phép tổng thống “chặn các giao dịch, đóng băng tài sản để đối phó với nguy cơ” và yêu cầu báo cáo tình hình với Quốc hội 6 tháng một lần.
Ông Trump là tổng thống đầu tiên sử dụng IEEPA để áp thuế, viện dẫn lý do mất cân bằng thương mại, suy giảm năng lực sản xuất và cần ngăn chặn dòng chảy ma túy xuyên biên giới. Vào tháng 4, ông ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia với lý do nước này nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu trong nhiều thập kỷ.
Thuế nhập khẩu là một công cụ chủ chốt trong chương trình nghị sự của ông Trump, với việc áp thuế lên hầu hết các đối tác thương mại ở mức 10-50%. Ông cũng áp thuế riêng đối với các sản phẩm như nhôm, thép, xe hơi và linh kiện xe hơi, nhằm tái cân bằng thương mại toàn cầu, giảm thâm hụt cho Mỹ và buộc các đối tác nhượng bộ trong đàm phán.
Người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai tuyên bố: “Thực tế, Tổng thống Trump đã hành động hợp pháp khi sử dụng quyền áp thuế theo IEEPA để xử lý tình trạng khẩn cấp quốc gia và bảo vệ an ninh, kinh tế đất nước. Chúng tôi kỳ vọng sẽ giành chiến thắng cuối cùng tại Tòa án Tối cao”.
Ngược lại, Jeffrey Schwab, luật sư của tổ chức pháp lý Liberty Justice Center đại diện cho các doanh nghiệp nhỏ khởi kiện, tin rằng Tòa án Tối cao sẽ công nhận tổng thống không có quyền đơn phương áp thuế theo luật này. Ông nhấn mạnh rằng theo hiến pháp, Quốc hội, chứ không phải tổng thống, mới có quyền áp thuế.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent trước đó đã cảnh báo về những hậu quả tài chính lớn nếu chính phủ thua kiện. Ông ước tính số thuế nhập khẩu dự kiến thu được có thể lên tới 750-1.000 tỷ USD tính đến tháng 6/2026, thời điểm có thể đưa ra phán quyết, và việc hoàn trả số tiền này sẽ gây ra xáo trộn lớn.
Quyết định cuối cùng của Tòa án Tối cao trong vụ việc này sẽ có tác động sâu rộng đến quyền lực hành pháp trong lĩnh vực thương mại và có thể định hình lại chính sách thương mại của Hoa Kỳ trong tương lai.
Admin
Nguồn: VnExpress
