Từ xa xưa, khát vọng vươn tới đỉnh cao đã thôi thúc các vận động viên tìm kiếm mọi phương cách để nâng cao thành tích. Từ những phương pháp thô sơ như dùng quả sung của người Hy Lạp cổ đại, nấm, hay móng lừa xay nhuyễn mà người Ai Cập tin rằng có thể tăng cường sức mạnh, đến việc sử dụng thuốc phiện laudanum của một vận động viên đi bộ đường dài người Anh năm 1807 để duy trì sự tỉnh táo suốt đêm trong một cuộc thi.
Những năm đầu thế kỷ 20 chứng kiến những thử nghiệm liều lĩnh hơn. Tại Thế vận hội 1904, một vận động viên marathon đã suýt mất mạng sau khi uống hỗn hợp strychnine, trứng sống và rượu brandy để rồi phải giải nghệ sớm. Vào những năm 1930, một câu lạc bộ bóng đá Anh thậm chí còn tự hào khoe khoang về việc tiêm “chiết xuất tuyến khỉ” (cấy ghép mô tinh hoàn khỉ vào nam giới) cho các cầu thủ của mình.
Bước sang thời hiện đại, các chất tăng cường thành tích như steroid, hormone tăng trưởng và erythropoietin (EPO) đã trở nên phổ biến, kéo theo đó là những nguy hiểm tiềm tàng và sự chỉ trích gay gắt. Doping trong thế kỷ 20 và 21 đã làm hoen ố nhiều chiến tích thể thao và gây ra những vụ bê bối chấn động.
Năm 1967, làng thể thao bàng hoàng trước cái chết của cua rơ Tom Simpson tại giải Tour de France. Ngày 13/7/1967, tay đua người Anh qua đời khi đang chinh phục ngọn núi Mont Ventoux trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Nguyên nhân ban đầu được cho là đau tim do mất nước, nhưng sau đó, người ta phát hiện các ống thuốc amphetamine trong áo thi đấu của ông, và kết quả khám nghiệm tử thi cũng cho thấy hàm lượng chất kích thích này trong cơ thể. Báo cáo chính thức kết luận rằng các chất kích thích đã khiến Simpson đẩy cơ thể đến giới hạn kiệt sức và mất nước nghiêm trọng. Sự kiện đau lòng này đã dẫn đến việc Liên đoàn Xe đạp Quốc tế ban hành lệnh cấm sử dụng các chất tăng cường thành tích trong môn xe đạp.
Thập niên 1970 và 1980 chứng kiến một chương đen tối trong lịch sử thể thao khi chính phủ Đông Đức ép buộc các vận động viên sử dụng các chất tăng cường thành tích, chủ yếu là steroid. Các vận động viên nhận thấy rõ những thay đổi bất thường trên cơ thể, nhưng không có lựa chọn nào khác ngoài việc tuân theo mệnh lệnh. Một số vận động viên bơi lội thậm chí còn truyền tai nhau câu nói: “Nuốt viên thuốc, hoặc chết”. Tại Thế vận hội Montreal 1976, đội bơi nữ Đông Đức đã thống trị đường đua xanh khi giành tới 11 huy chương vàng trong tổng số 13 nội dung, góp phần vào thành tích chung 40 huy chương vàng của đoàn thể thao Đông Đức. Mặc dù những nghi ngờ về việc sử dụng steroid đã lan rộng, chương trình doping này vẫn được che đậy kín đáo. Sau khi nước Đức thống nhất năm 1990, các cuộc điều tra đã phanh phui sự thật kinh hoàng: ít nhất 9.000 vận động viên Đông Đức đã từng bị ép sử dụng chất cấm. Một số người đứng sau chương trình doping đã bị đưa ra xét xử và nhận án, nhưng không thể bù đắp những tổn hại về sức khỏe mà các vận động viên phải gánh chịu, bao gồm bệnh tim, vô sinh và ung thư.
Năm 1988, tại Thế vận hội Seoul, ngôi sao điền kinh người Canada Ben Johnson đã làm chấn động thế giới khi giành huy chương vàng nội dung 100 mét, phá kỷ lục thế giới và đánh bại đối thủ Carl Lewis. Tuy nhiên, niềm vui ngắn chẳng tày gang, Johnson bị phát hiện dương tính với chất steroid stanozolol. Trước những bằng chứng không thể chối cãi, Johnson buộc phải trả lại huy chương vàng, và danh hiệu này được trao lại cho Carl Lewis. Vụ việc của Ben Johnson đã gây ra một làn sóng phẫn nộ trong dư luận và gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng doping tràn lan trong thể thao toàn cầu.
Năm 1994, huyền thoại bóng đá Diego Maradona đã phải rời World Cup trên đất Mỹ sau khi bị phát hiện dương tính với doping. Sau chiến thắng 2-1 trước Nigeria ở vòng bảng, Maradona rời sân trong sự tiếc nuối của người hâm mộ. “Họ đã cắt chân tôi, tâm hồn tôi như tan nát,” đó là những lời cay đắng mà Maradona đã thốt lên sau khi nhận được kết quả hai cuộc kiểm tra doping dương tính từ FIFA. Sự nghiệp của Maradona tiếp tục kéo dài thêm vài năm, nhưng ông không bao giờ còn được khoác áo đội tuyển Argentina.
Năm 1998, Tour de France lại một lần nữa bị rung chuyển bởi vụ bê bối doping của đội đua Festina. Sau nhiều ngày thẩm vấn, huấn luyện viên và bác sĩ của đội đã thừa nhận việc thực hiện chương trình doping. Đội Festina sau đó đã bị loại khỏi cuộc đua. Vụ bê bối này là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự ra đời của Cơ quan Chống Doping Thế giới (WADA) vào năm 1999.
Năm 2003, vụ bê bối liên quan đến phòng thí nghiệm BALCO đã phanh phui một mạng lưới doping tinh vi trong giới thể thao. Cơ quan Chống Doping Hoa Kỳ (USADA) thông báo về sự tồn tại của steroid tổng hợp tetrahydrogestrinone (THG), một chất khó bị phát hiện bằng các xét nghiệm thông thường, đã được nhiều vận động viên sử dụng. Nguồn tin mật, sau này được tiết lộ là cựu huấn luyện viên của ngôi sao điền kinh Marion Jones, đã cung cấp thông tin cho các nhà điều tra về sự tồn tại của THG và nguồn gốc của nó từ Phòng thí nghiệm Hợp tác Bay Area (BALCO) do Victor Conte sáng lập. Năm 2007, Marion Jones thừa nhận đã sử dụng steroid và phải trả lại năm huy chương, bao gồm ba huy chương vàng và hai huy chương đồng, đã giành được tại Thế vận hội Sydney 2000. Năm 2008, cô bị kết án sáu tháng tù vì khai man với các điều tra viên liên bang về việc sử dụng steroid. Cầu thủ bóng chày Barry Bonds của đội San Francisco Giants, người phá kỷ lục về số cú “home run” mọi thời đại vào năm 2007, cũng là một khách hàng của BALCO. Mặc dù Bonds phủ nhận việc cố ý sử dụng steroid, các báo cáo cho thấy anh đã sử dụng nhiều loại thuốc tăng cường thành tích khác nhau.
Năm 2012, tay đua xe đạp Lance Armstrong bị tước danh hiệu Tour de France. Armstrong từng giành bảy áo vàng Tour de France liên tiếp từ năm 1999 đến năm 2005. Những chiến thắng này đã mang lại cho anh danh tiếng và sự ngưỡng mộ, đặc biệt là khi anh đã vượt qua căn bệnh ung thư để đạt được thành công đó. Tuy nhiên, những nghi ngờ về việc sử dụng chất cấm luôn bủa vây Armstrong, mặc dù không có cáo buộc nào được chứng minh. Năm 2010, Floyd Landis, một cựu đồng đội từng dính bê bối doping, đã tố cáo Armstrong sử dụng chất cấm. Năm 2012, USADA buộc tội Armstrong sử dụng chất tăng cường thành tích. Armstrong không phản đối các cáo buộc, dẫn đến việc anh bị tước các danh hiệu Tour de France và bị cấm thi đấu xe đạp. Tháng 10 năm đó, USADA công bố một báo cáo gọi Armstrong là một phần của “chương trình doping tinh vi, chuyên nghiệp và thành công nhất mà thể thao từng chứng kiến”. Tháng 1/2013, Armstrong thú nhận với người dẫn chương trình truyền hình Oprah Winfrey rằng anh đã dùng doping trong tất cả các chiến thắng ở Tour de France.
Năm 2013, vụ bê bối Biogenesis đã phanh phui vấn nạn doping trong giải bóng chày nhà nghề (MLB). Thông tin cho thấy Biogenesis, một phòng khám trẻ hóa ở Florida, đã cung cấp hormone tăng trưởng và các loại thuốc tăng cường thành tích khác cho nhiều cầu thủ MLB. Vụ việc bắt nguồn từ một nhân viên phòng khám tiết lộ rằng doping vẫn là một vấn nạn nhức nhối trong bóng chày. MLB đã tiến hành điều tra và đình chỉ nhiều cầu thủ. Hầu hết bị cấm thi đấu 50 trận, trong khi ngôi sao Ryan Braun nhận án 65 trận và ngôi sao của đội Yankees Alex Rodriguez bị cấm 211 trận (sau đó giảm xuống 162 trận sau kháng cáo). Rodriguez ban đầu khẳng định vô tội, nhưng sau đó thừa nhận đã dùng doping với các điều tra viên liên bang để đổi lấy quyền miễn trừ truy tố. Vụ bê bối này đã khiến MLB cam kết áp dụng các hình phạt nghiêm khắc hơn và xét nghiệm thường xuyên hơn.
Năm 2021 và 2022, Nga bị cấm tham gia Thế vận hội vì chương trình doping do nhà nước bảo trợ. Năm 2016, cựu giám đốc một phòng thí nghiệm chống doping ở Moscow đã tố cáo một chương trình do nhà nước Nga điều hành nhằm cung cấp các loại thuốc tăng cường thành tích cho các vận động viên và che giấu việc này tại Thế vận hội Sochi 2014. Ông mô tả một kế hoạch che đậy tinh vi, trong đó cơ quan tình báo đã can thiệp vào các chai đựng mẫu nước tiểu “chống giả mạo” để thay thế mẫu nước tiểu của các vận động viên Nga dùng doping bằng những mẫu sạch trước khi xét nghiệm. Một cuộc điều tra do WADA ủy quyền đã tìm thấy bằng chứng về kế hoạch này. Tháng 12/2019, sau khi nhận được kết quả xét nghiệm bị thao túng từ phòng thí nghiệm Moscow, WADA đã cấm Nga tham gia Thế vận hội và các sự kiện thể thao vô địch thế giới trong bốn năm. Lệnh cấm này sau đó được Tòa án Trọng tài Thể thao giảm xuống còn hai năm vào năm 2020. Các vận động viên Nga vẫn được phép thi đấu tại Thế vận hội 2021 và 2022, nhưng không được đại diện dưới lá cờ Nga hoặc hát quốc ca nước này.
Admin
Nguồn: VnExpress
