Theo bác sĩ Nguyễn Tiến Đạo, chuyên gia Quản lý Y khoa tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cúm A là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do các chủng virus cúm A như H1N1 và H3N2 gây ra. Bệnh nhân mắc cúm A thường trải qua các triệu chứng như sốt, đau nhức cơ thể, ho, và có nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi và suy hô hấp. Bác sĩ Đạo đã chỉ ra những nguyên nhân khiến người lớn tuổi khi mắc cúm A dễ bị biến chứng nặng, đặc biệt là viêm phổi.
Một trong những nguyên nhân chính là khả năng đào thải đàm nhớt kém. Bác sĩ Đạo giải thích rằng khi virus cúm A xâm nhập cơ thể, niêm mạc sẽ tiết ra nhiều dịch nhầy để loại bỏ virus. Thông thường, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách ho và khạc để đẩy đàm nhớt ra ngoài, giúp đường thở thông thoáng. Tuy nhiên, ở người lớn tuổi, tình trạng mệt mỏi, đau nhức, sốt cao, khó thở và chán ăn do cúm gây ra có thể dẫn đến kiệt sức, làm giảm khả năng đào thải đàm nhớt. Điều này có thể gây tắc nghẽn đường thở, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các loại virus và vi khuẩn khác xâm nhập vào phổi, gây viêm phổi.
Ngoài ra, niêm mạc bị tổn thương do virus cúm cũng tạo điều kiện cho các mầm bệnh khác tấn công. Người cao tuổi thường mắc các bệnh lý nền như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), và tiểu đường, làm suy giảm hệ miễn dịch và chức năng hô hấp. Khi mắc cúm A, bệnh có xu hướng kéo dài và trở nên nghiêm trọng hơn ở nhóm đối tượng này.
Một vấn đề khác là tình trạng tự điều trị bệnh tại nhà. Nhiều người cho rằng cúm A chỉ gây ra các triệu chứng thông thường như ho, sốt, và sổ mũi, nên thường chủ quan và tự điều trị bằng các phương pháp dân gian hoặc tự mua thuốc. Tuy nhiên, nhiều phương pháp dân gian chưa được kiểm chứng khoa học, và việc tự điều trị có thể không đúng cách. Ví dụ, nhiều người có thói quen sử dụng kháng sinh khi bị viêm họng hoặc sốt do cúm. Tuy nhiên, kháng sinh không có tác dụng tiêu diệt virus cúm và chỉ nên được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị. Lạm dụng kháng sinh có thể gây ra các tác dụng phụ như tiêu chảy, mệt mỏi, làm giảm khả năng đề kháng của cơ thể, tạo điều kiện cho bội nhiễm vi khuẩn, và khiến virus cúm nhân lên, xâm nhập vào phổi, đặc biệt là ở người lớn tuổi mắc các bệnh mãn tính.
Một ví dụ điển hình là trường hợp một người đàn ông 58 tuổi ở Tuyên Quang, có tiền sử tăng huyết áp nhẹ, đã tự điều trị tại nhà khi mắc cúm A với các triệu chứng ho, sốt và khó thở. Sau đó, ông gặp biến chứng suy hô hấp và tổn thương phổi lan rộng, phải điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Bên cạnh đó, các thói quen sinh hoạt không lành mạnh cũng góp phần làm bệnh cúm trở nặng. Nhiều người cho rằng khi mắc cúm cần kiêng tắm gội, đánh răng, súc miệng, hoặc kiêng ăn một số loại thực phẩm như thịt gà, hải sản, tôm, chuối. Ngoài ra, một số người lớn tuổi vẫn cố gắng làm việc quá sức mà không nghỉ ngơi đầy đủ. Bác sĩ Đạo nhấn mạnh rằng đây là những thói quen có thể làm bệnh cúm trở nên nghiêm trọng hơn và tăng nguy cơ biến chứng viêm phổi. Cúm gây sốt cao và làm cơ thể tiết nhiều mồ hôi, đàm nhớt. Nếu không vệ sinh sạch sẽ, cơ thể dễ bị bội nhiễm các mầm bệnh khác. Chế độ ăn uống kiêng khem quá mức và làm việc quá sức sẽ làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn.
Để phòng ngừa cúm A, bác sĩ Đạo khuyến cáo rằng virus cúm A dễ lây lan qua đường hô hấp thông qua các giọt bắn từ mũi họng của người bệnh khi tiếp xúc gần. Virus cũng có thể tồn tại trên bề mặt các đồ vật trong khoảng 48 giờ và lây bệnh cho người chạm vào rồi đưa tay lên mắt, mũi, miệng. Các không gian kín như trường học, bệnh viện, công sở, ký túc xá là những nơi mầm bệnh có khả năng phát tán cao hơn. Nhóm người có nguy cơ cao gặp biến chứng nặng nhất bao gồm trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người lớn trên 65 tuổi và người có bệnh mãn tính.
Bộ Y tế khuyến cáo mọi người nên tiêm vaccine cúm hàng năm để phòng ngừa cúm A. Vaccine giúp bảo vệ cơ thể trước bốn chủng cúm phổ biến, bao gồm A/H3N2, A/H1N1 và cúm B. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêm vaccine có thể giảm đến 60% các bệnh liên quan đến cúm, giảm 90% tỷ lệ nhập viện và giảm khoảng 70-80% tỷ lệ tử vong do cúm, đặc biệt là ở các nhóm có hệ miễn dịch kém, bệnh lý nền và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD.
Hiện tại, Việt Nam có bốn loại vaccine cúm đang được lưu hành. Các loại vaccine từ Pháp, Hà Lan và Hàn Quốc được tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Vaccine của Việt Nam được tiêm cho người từ 18 đến 60 tuổi. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi cần tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng nếu chưa từng được chủng ngừa cúm. Người từ 9 tuổi trở lên chỉ cần tiêm một liều duy nhất. Vaccine cần được nhắc lại mỗi năm một lần. Phụ nữ có thể tiêm vaccine cúm vào bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, tốt nhất là từ tháng thứ tư trở đi để bảo vệ sức khỏe và truyền kháng thể thụ động cho con.
Ngoài việc tiêm vaccine, mọi người cũng cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa cúm A khác như thường xuyên rửa tay bằng dung dịch cồn hoặc xà phòng sau khi chạm vào các đồ vật hoặc đến nơi công cộng, hạn chế tiếp xúc với người nghi mắc cúm, tránh tập trung ở những nơi đông người trong mùa dịch. Vệ sinh nơi ở và nơi làm việc bằng dung dịch sát khuẩn, mở cửa sổ để thông thoáng không khí. Tăng cường sức đề kháng bằng cách tập thể dục đều đặn, duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý.
Nếu mắc cúm, người bệnh nên uống đủ nước, ăn đủ chất dinh dưỡng. Nếu cảm thấy nhạt miệng, nên ăn các món dễ nuốt như cháo, súp, sinh tố trái cây và bổ sung thêm vitamin. Người bệnh nên vệ sinh cơ thể, đánh răng nhẹ nhàng, súc miệng bằng nước muối sinh lý mỗi ngày để giúp thông họng và loại bỏ virus cúm. Khi tắm, nên tắm trong phòng kín gió và tránh tắm quá lâu hoặc tắm bằng nước lạnh.
Admin
Nguồn: VnExpress
