Thời gian gần đây, Israel liên tục có những động thái quân sự nhằm vào các quốc gia láng giềng Trung Đông, làm gia tăng căng thẳng trong khu vực.
Ngày 28/8, một cuộc không kích vào thủ đô Sanaa của Yemen đã khiến lãnh đạo cơ quan hành pháp Ahmed Ghaleb Nasser al-Rahawi cùng một số quan chức cấp cao của lực lượng Houthi thiệt mạng.
Trước đó, Israel cũng đã nhiều lần thực hiện các cuộc không kích vào các mục tiêu ở Syria và Lebanon, sau khi đã phát động các cuộc tấn công trên bộ vào hai quốc gia này. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cũng tăng cường các chiến dịch tấn công và không kích, gây áp lực lớn lên người Palestine ở Dải Gaza và Bờ Tây.
Vào tháng 6, Israel đã tiến hành một chiến dịch quy mô lớn nhằm vào các chỉ huy quân sự và các nhà khoa học hạt nhân của Iran. Hành động này đã dẫn đến cuộc đối đầu kéo dài 12 ngày giữa hai bên, làm suy giảm năng lực hạt nhân của Iran và khiến Washington phải thực hiện một cuộc không kích lớn vào các cơ sở hạt nhân của nước này.
Tuy nhiên, những hành động của Israel không dừng lại ở đó. Ngày 9/9, IDF tiếp tục nhắm mục tiêu vào các lãnh đạo chính trị của nhóm vũ trang Hamas tại Doha, thủ đô Qatar. Mặc dù các lãnh đạo chủ chốt của Hamas đã sống sót, nhưng 5 thành viên của nhóm, trong đó có con trai của nhà đàm phán cấp cao Khalil Al-Hayya, đã thiệt mạng. Qatar cũng xác nhận một thành viên lực lượng an ninh của nước này đã thiệt mạng trong vụ tấn công.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố: “Israel hành động hoàn toàn độc lập và chúng tôi chịu trách nhiệm về hành động này. Hành động này có thể mở ra cánh cửa để kết thúc chiến tranh”.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng động thái này của Israel là một bước leo thang căng thẳng nghiêm trọng, bởi nó đã lan sang một quốc gia Trung Đông có quan hệ đồng minh chặt chẽ với Mỹ và có nguy cơ làm chệch hướng các cuộc đàm phán giải quyết xung đột ở Gaza.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ quan ngại trên mạng xã hội: “Việc đơn phương phóng tên lửa vào Qatar, một quốc gia có chủ quyền và là đồng minh thân cận của Mỹ, cũng như đang nỗ lực hết mình để cùng chúng tôi làm trung gian đàm phán hòa bình, không giúp ích gì cho mục tiêu của Israel hay Mỹ”.
Qatar là nơi đặt căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ ở Trung Đông. Kể từ khi xung đột Israel – Hamas bùng phát vào tháng 10/2023, Doha đã trở thành một địa điểm quan trọng cho các nỗ lực ngoại giao nhằm đạt được lệnh ngừng bắn tại Gaza. Mặc dù vấp phải sự chỉ trích từ Israel, Qatar vẫn cho phép các phái đoàn Hamas đặt văn phòng đại diện tại Doha trong nhiều năm qua.
Trong khi đó, các đồng minh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã ca ngợi cuộc tấn công mới này. Chủ tịch quốc hội Israel (Knesset), Amir Ohana, viết trên X: “Đây là thông điệp gửi tới toàn bộ Trung Đông”. Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich cảnh báo rằng các đối thủ “sẽ không thể thoát khỏi Israel dù ở bất kỳ nơi nào trên thế giới”.
Ông Smotrich và nhiều quan chức có lập trường cứng rắn khác trong liên minh của Thủ tướng Netanyahu đã phản đối các nỗ lực đàm phán ngoại giao với Hamas. Họ kêu gọi chính phủ nhanh chóng mở chiến dịch chiếm đóng Gaza, buộc 2 triệu người Palestine “di cư tự nguyện” và theo đuổi chính sách mở rộng khu định cư ở Bờ Tây.
Robert Malley, một cựu quan chức cấp cao về Trung Đông thời chính quyền Barack Obama và Joe Biden, cho rằng cuộc tấn công vào Doha dường như phản ánh quan điểm của chính phủ Israel rằng họ chỉ giành chiến thắng khi đối thủ “bị hủy diệt hoàn toàn và đầu hàng vô điều kiện”. Trong khi đó, nhiều nước láng giềng Trung Đông đang cố gắng tìm kiếm một giải pháp chính trị để kết thúc xung đột, giải cứu con tin và giúp người Palestine xây dựng lại cuộc sống và hòa nhập với khu vực.
Malley nói thêm: “Israel cũng đang gửi một thông điệp rằng người Palestine sẽ không an toàn dù ở đâu, ngay cả ở thủ đô của một quốc gia thân cận với Mỹ, một trung gian hòa giải quan trọng giữa người Israel và người Palestine. Những người Ai Cập hay Thổ Nhĩ Kỳ liệu đang nghĩ gì? Liệu quan chức những nước này có muốn gặp các thủ lĩnh Hamas, những người có thể là mục tiêu tiềm năng của Israel hay không?”.
Phản ứng trước cuộc tấn công trên khắp Trung Đông là rất gay gắt. Qatar mô tả cuộc tập kích của Israel là “một hành động man rợ” và cáo buộc chính phủ của ông Netanyahu “phá hoại mọi nỗ lực kiến tạo hòa bình”.
Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman Al Thani tuyên bố: “Khi nói đến cuộc đàm phán hiện tại, tôi không nghĩ có thể lạc quan sau khi chứng kiến một cuộc tấn công như vậy” và cam kết sẽ có phản ứng trước hành động của Israel.
Arab Saudi đã lên án “sự xâm phạm tàn bạo và vi phạm trắng trợn” của Israel đối với chủ quyền của Qatar cũng như luật pháp và các chuẩn mực quốc tế. Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), quốc gia có quan hệ ngoại giao với Israel, gọi hành động của Tel Aviv là “trắng trợn và hèn nhát”, đồng thời nhấn mạnh đây là “một sự leo thang vô trách nhiệm”.
Khaled Elgindy, một chuyên gia về các vấn đề Palestine và nhà nghiên cứu tại Đại học Georgetown, nhận định: “Israel đã phá tan mọi nỗ lực đàm phán ngừng bắn. Rõ ràng các cuộc đàm phán chỉ là vỏ bọc để họ tiếp tục cuộc chiến, đặc biệt là tiến hành kế hoạch phá hủy Gaza City. Tôi nghĩ bây giờ chúng ta biết chắc rằng sẽ không thể có thỏa thuận ngừng bắn nào”.
Erik Skare, giáo sư tại Đại học Oslo chuyên nghiên cứu về Hamas, cho biết: “Cuộc tấn công gần như xác nhận những hoài nghi rằng Thủ tướng Netanyahu không muốn đạt được thỏa thuận ngừng bắn với Hamas. Rất khó để thấy Hamas có thể tiếp tục bất kỳ cuộc đàm phán ngừng bắn nào sau biến cố này”.
Einav Zangauker, mẹ của con tin Matan Zangauker và là một nhà hoạt động chống chiến tranh, cho biết bà “run rẩy vì sợ hãi” khi nghe tin về cuộc tấn công. Bà đặt câu hỏi: “Tại sao Thủ tướng cứ khăng khăng phá tan mọi thỏa thuận tiềm năng? Tại sao vậy?”.
Cuộc tấn công không chỉ làm suy yếu triển vọng hòa bình mà còn làm tổn hại đến nỗ lực của Israel trong việc xây dựng quan hệ với các nước Arab vùng Vịnh, vốn được xem là có vai trò quan trọng đối với Tel Aviv trong nỗ lực đối phó với ảnh hưởng của Iran.
Ghaith al-Omari, một thành viên cấp cao tại Viện Washington về Chính sách Cận Đông, nhận xét: “Điều này củng cố cảm nhận ngày càng tăng trong khu vực Trung Đông rằng Israel đang trở thành một nhân tố gây mất ổn định”.
Cuộc tấn công cũng khiến Qatar và các nước Vùng Vịnh cảm thấy thất vọng khi họ có thể bị tấn công dù đã đầu tư hàng tỷ USD vào việc mua sắm thiết bị quốc phòng của Mỹ và cho phép lực lượng Mỹ đồn trú.
Bader Al-Saif, phó giáo sư lịch sử tại Đại học Kuwait, nhận xét: “Đây là thời điểm khó khăn cho Vùng Vịnh, nhưng bên mất nhiều nhất có thể là Mỹ”, đồng thời cho rằng Washington đang bị suy giảm uy tín trong vai trò là một nước đảm bảo an ninh ở khu vực.
Admin
Nguồn: VnExpress
