Xylitol, một loại đường rượu tự nhiên có trong nhiều loại trái cây, rau củ và được chiết xuất từ cây gỗ cứng hoặc chất xơ thực vật, đã được công nhận rộng rãi trên toàn cầu nhờ khả năng phòng ngừa sâu răng hiệu quả. Chất này được phát hiện từ cuối thế kỷ 19 và từ đó đến nay, nhiều nghiên cứu đã chứng minh lợi ích vượt trội của nó.
Một thử nghiệm lâm sàng năm 1986 tại Ylivieska, Phần Lan, trên trẻ em 11-12 tuổi cho thấy việc nhai kẹo cao su xylitol giúp giảm đáng kể tỷ lệ sâu răng, từ 30% đến 80%. Nghiên cứu tiếp tục được củng cố vào năm 1996 khi chứng minh rằng những chiếc răng mọc trong hoặc sau giai đoạn sử dụng xylitol giảm nguy cơ sâu răng. Nghiên cứu thực địa năm 2000 tại Estonia trên học sinh tiểu học cũng chỉ ra rằng hiệu quả của xylitol không thay đổi dù được sử dụng dưới dạng kẹo cao su hay kẹo ngọt. Một nghiên cứu năm 2013 của Marja-Liisa Laitala và cộng sự, củng cố thêm các nghiên cứu trước đó, ghi nhận rằng việc các bà mẹ sử dụng kẹo cao su xylitol cũng góp phần phòng ngừa sâu răng ở con cái.
Cơ chế phòng ngừa sâu răng của xylitol ở trẻ em hoạt động bằng cách kích thích tiết nước bọt, tạo điều kiện cho các yếu tố miễn dịch trong nước bọt ức chế sự phát triển hoặc làm chậm quá trình lây truyền của vi khuẩn mutans streptococci, một trong những tác nhân chính gây sâu răng. Đồng thời, xylitol còn thúc đẩy sự hình thành hệ vi sinh khoang miệng ít gây sâu răng hơn, giảm khối lượng và độ bám dính của mảng bám, ngăn chặn quá trình mất khoáng và thúc đẩy tái khoáng men răng, từ đó góp phần giảm tỷ lệ sâu răng.
Tại Hội nghị Răng Hàm Mặt Quốc tế Việt Nam (VIDEC) 2025 vừa qua, diễn ra tại Hà Nội, Tiến sĩ, Bác sĩ nha khoa Akira Hamura, Giáo sư danh dự Đại học Nha khoa Nippon (Nhật Bản), đã đưa ra những khuyến nghị chi tiết về cách sử dụng xylitol hiệu quả cho phụ huynh và người chăm sóc trẻ.
Giáo sư Hamura nhấn mạnh rằng xylitol phát huy hiệu quả tối đa khi kết hợp cùng các giải pháp phòng ngừa sâu răng khác. Điều quan trọng là cần thúc đẩy các hướng dẫn về tự chăm sóc răng miệng cho tất cả trẻ em, bao gồm việc chải răng với kem đánh răng có fluor hai lần mỗi ngày, duy trì chế độ ăn uống hợp lý, hạn chế ăn vặt, bánh kẹo và nước ngọt chứa đường sucrose. Trẻ em nên sử dụng các sản phẩm chứa xylitol sau bữa ăn và bắt đầu vệ sinh kẽ răng khi bước vào tuổi thiếu niên.
Đối với trẻ có nguy cơ sâu răng cao, cần đặc biệt chú ý trong giai đoạn mọc răng. Nên có tư vấn chế độ ăn uống cá nhân hóa, bổ sung fluor phù hợp theo kế hoạch điều trị, đồng thời sử dụng xylitol đều đặn ít nhất ba lần mỗi ngày (tối thiểu 5 gram mỗi ngày) để tối ưu hóa hiệu quả phòng ngừa.
Một lưu ý quan trọng khác là cần tránh lây nhiễm vi khuẩn mutans streptococci sớm ở trẻ sơ sinh. Vi khuẩn gây sâu răng có thể lây truyền qua nước bọt từ người chăm sóc, ví dụ như khi dùng chung muỗng hoặc nhai trước thức ăn cho trẻ. Vì vậy, cha mẹ và người chăm sóc nên duy trì vệ sinh răng miệng tốt, bao gồm việc sử dụng các sản phẩm chứa xylitol hằng ngày (5-6 gram mỗi ngày).
Tóm lại, xylitol không chỉ là một chất tạo ngọt thay thế đường thông thường, mà còn là một biện pháp phòng ngừa sâu răng hiệu quả với nhiều lợi ích lâu dài cho sức khỏe răng miệng của trẻ. Để phát huy tối đa tác dụng của xylitol, cha mẹ và người chăm sóc trẻ cần sử dụng đúng cách và thường xuyên, kết hợp với các thói quen lành mạnh khác. Khi những thói quen này được hình thành từ sớm, các gia đình có thể cùng nhau xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh với nụ cười rạng rỡ cho thế hệ tương lai.
Admin
Nguồn: VnExpress
