Cholesterol, một loại lipid thiết yếu có mặt trong mọi tế bào cơ thể, đóng vai trò then chốt trong nhiều chức năng sinh lý quan trọng như cấu tạo màng tế bào và sản xuất vitamin D. Tuy nhiên, theo ThS.BS Đinh Vũ Phương Thảo từ khoa Nội tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, nồng độ cholesterol trong máu quá cao (≥ 200 mg/dL) có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe, đặc biệt là các bệnh tim mạch. Mức cholesterol lý tưởng nên duy trì dưới 200 mg/dL.
Nhiều người cho rằng chế độ ăn giàu chất béo xấu là nguyên nhân duy nhất gây tăng mỡ máu. Tuy nhiên, bác sĩ Thảo nhấn mạnh rằng nhiều yếu tố khác liên quan đến thói quen và lối sống cũng góp phần vào tình trạng này. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể tiến triển âm thầm, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, hẹp động mạch cảnh, nhồi máu cơ tim và nhồi máu não.
**Uống nhiều cà phê**
Uống cà phê điều độ thường không gây hại, thậm chí có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Tuy nhiên, tiêu thụ quá nhiều hoặc kết hợp với các thành phần không lành mạnh có thể làm tăng mỡ máu. Cà phê chứa diterpenes, các hợp chất tự nhiên có khả năng làm tăng LDL-cholesterol (mỡ máu xấu) và triglyceride khi uống thường xuyên với số lượng lớn.
Các phương pháp pha cà phê sử dụng giấy lọc, như cà phê phin giấy hoặc máy pha nhỏ giọt, giúp loại bỏ phần lớn diterpenes, do đó ít ảnh hưởng đến mức cholesterol. Ngược lại, việc lạm dụng các loại cà phê không lọc như cà phê sữa, cà phê muối, cà phê kem béo có thể làm tăng LDL-cholesterol trung bình từ 10-14 mg/dL.
**Căng thẳng kéo dài**
Stress gây mệt mỏi, mất ngủ và âm thầm gây hại cho tim mạch. Tình trạng căng thẳng tâm lý kéo dài có thể làm tăng LDL-cholesterol và cholesterol toàn phần. Bác sĩ Thảo giải thích rằng khi căng thẳng, tuyến thượng thận sẽ giải phóng cortisol và adrenaline để đối phó với áp lực. Các hormone này kích thích gan giải phóng glucose và axit béo vào máu, dẫn đến tăng nồng độ triglyceride và LDL-cholesterol, đồng thời làm giảm cholesterol tốt (HDL-c), gây mất cân bằng lipid máu.
**Hút thuốc lá**
Các chất độc hại trong thuốc lá, như nicotine và carbon monoxide, xâm nhập vào máu, gây tổn thương lớp nội mạc mạch máu và kích thích gan sản xuất nhiều LDL-cholesterol và triglyceride, đồng thời làm giảm nồng độ HDL-cholesterol. Hút thuốc lá còn gây rối loạn điều hòa insulin, suy giảm khả năng chuyển hóa chất béo, dẫn đến rối loạn mỡ máu.
**Một số loại thuốc**
Một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế SGLT2, thuốc chống co giật, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc kháng virus và hormone tăng trưởng, dù cần thiết trong điều trị bệnh lý, nhưng trong một số trường hợp có thể làm tăng nồng độ cholesterol trong máu bằng cách thay đổi chuyển hóa lipid. Các loại thuốc chống loạn thần cũng có thể gây tăng cholesterol do thúc đẩy tăng cân.
**Mang thai**
Trong thai kỳ, việc cholesterol máu tăng khoảng 30-40% là bình thường để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Cholesterol đóng vai trò quan trọng trong cơ thể mẹ và bé. Mức cholesterol cao trong thai kỳ có liên quan đến sự gia tăng nồng độ estrogen, progesterone và lactogen nhau thai. Tuy nhiên, nếu mỡ máu tăng quá mức có thể dẫn đến các vấn đề như tăng huyết áp, tiểu đường thai kỳ và suy tim. Nếu người mẹ có tiền sử bệnh tim mạch hoặc nguy cơ cao, bác sĩ sẽ yêu cầu kiểm tra và điều trị.
**Giảm cân nhanh**
Một nguyên nhân tiềm ẩn khác gây tăng mỡ máu là giảm cân quá nhanh, liên quan đến những thay đổi trong quá trình trao đổi chất. Những người áp dụng chế độ ăn ketogenic để giảm cân nhanh chóng cũng có nguy cơ tăng đột biến nồng độ cholesterol. Do đó, mỗi người nên tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo quá trình giảm cân an toàn và khoa học.
Admin
Nguồn: VnExpress
