Cuộc tập trận chung mang tên Zapad 2025 giữa Nga và Belarus đã diễn ra từ ngày 12 đến 16/9 tại nhiều thao trường và khu vực biển, bao gồm cả những địa điểm gần biên giới Ba Lan, một thành viên của NATO. Cuộc tập trận này được chia thành hai giai đoạn chính, huy động lực lượng trên bộ, trên không và trên biển, tập trung vào việc điều động các nhóm tác chiến để bảo đảm an ninh cho Nhà nước Liên minh Nga – Belarus.
Trong khuôn khổ cuộc tập trận, Bộ Quốc phòng Nga ngày 14/9 đã công bố video ghi lại cảnh tàu hộ vệ Đô đốc Golovko phóng tên lửa siêu vượt âm Zircon, đánh trúng mục tiêu trên biển. Mặc dù không phải là lần đầu tiên Nga thử nghiệm tên lửa Zircon, động thái này vẫn thu hút sự chú ý đặc biệt do diễn ra sát lãnh thổ một quốc gia thành viên NATO, trong bối cảnh căng thẳng giữa Nga và liên minh quân sự này đang leo thang vì cuộc xung đột ở Ukraine.
Theo Kirill Shamiev, một chuyên gia quân sự Nga tại Hội đồng châu Âu về Quan hệ Đối ngoại, Moscow đang thực hiện chiến lược “ngoại giao thép” bằng cách phô diễn sức mạnh của tên lửa siêu vượt âm, một trong những loại vũ khí có tốc độ nhanh nhất thế giới. Ông Shamiev nhận định, hành động này nhằm thể hiện năng lực quốc phòng tiên tiến và phương thức tác chiến của Nga trong môi trường an ninh hiện tại.
Zapad 2025 là cuộc tập trận chung đầu tiên giữa Nga và Belarus kể từ khi xung đột Nga – Ukraine bùng nổ hơn ba năm trước. Phương Tây từ lâu đã xem các cuộc tập trận Zapad là cơ hội để Moscow phô trương sức mạnh quân sự cả trong và ngoài nước.
Nhà báo độc lập người Belarus, Hanna Liubakova, nhận định rằng Nga và Belarus có một số mục tiêu chiến lược thông qua cuộc tập trận này, bao gồm thể hiện năng lực quân sự, tạo sức răn đe và thăm dò phản ứng của đối phương.
Tên lửa siêu vượt âm là loại vũ khí có tốc độ tối thiểu gấp 5 lần tốc độ âm thanh (Mach 5) và có khả năng cơ động trong khi bay, gây khó khăn cho việc đánh chặn. Nga đã trang bị và sử dụng các tên lửa siêu vượt âm như Kinzhal và Zircon, trong khi nhiều quốc gia khác cũng đang phát triển hoặc sở hữu loại vũ khí này.
Tổng thống Nga Vladimir Putin lần đầu tiên công bố về tên lửa Zircon trong bài phát biểu hồi tháng 2/2019, cho biết loại vũ khí này có khả năng tấn công các mục tiêu trên biển và trên mặt đất trong phạm vi 1.000 km với tốc độ Mach 9.
Nga đã tiến hành vụ phóng tên lửa Zircon đầu tiên vào tháng 10/2020 và thực hiện 12 đợt phóng thử từ tàu mặt nước và tàu ngầm trong năm 2021, tất cả đều thành công. Quân đội Nga cũng đã nhiều lần sử dụng tên lửa Zircon để tấn công các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Ukraine.
Chuyên gia quân sự Nga Yuri Knutov giải thích rằng Zircon là tên lửa được phóng từ biển, từ chiến hạm hoặc tàu ngầm, và có tốc độ rất cao nên gần như không thể đánh chặn. Ông lưu ý rằng do tên lửa Zircon được khai hỏa từ chiến hạm trên biển, đối phương khó có thể xác định thời điểm phóng.
Theo ông Knutov, khác với tên lửa Kinzhal khi các phi đội chiến đấu cơ MiG-31 xuất kích, vệ tinh Mỹ có thể chuyển thông tin cho Ukraine, giúp đối phương có thời gian ứng phó. Zircon tấn công từ dưới nước với tốc độ siêu vượt âm và thời gian bay cực ngắn, khiến đối phương hầu như không kịp phản ứng.
Cùng với việc triển khai các khẩu đội tên lửa đạn đạo Iskander gần Kaliningrad trong khuôn khổ Zapad 2025, ông Knutov cho rằng Nga muốn gửi một thông điệp răn đe nhằm “làm nguội những cái đầu nóng ở NATO”.
Thông qua Zapad 2025, Nga cũng muốn nhấn mạnh mối quan hệ đồng minh với Belarus, thể hiện sự gắn kết ngày càng chặt chẽ giữa hai nước trong lĩnh vực quân sự, trong bối cảnh căng thẳng liên quan đến xung đột ở Ukraine tiếp diễn. Belarus đang chịu lệnh trừng phạt từ phương Tây vì đã cho phép Nga sử dụng lãnh thổ để phát động tấn công vào Ukraine hồi tháng 2/2022.
Nga đã triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Belarus sau thỏa thuận được hai nước ký kết vào năm 2023. Tổng thống Alexander Lukashenko khi đó tuyên bố phương Tây “âm mưu xâm chiếm Belarus” và việc Nga bố trí vũ khí hạt nhân chiến thuật sẽ giúp bảo vệ nước này khỏi các mối đe dọa.
Zapad 2025 bao gồm khoa mục thực hành quy trình ra quyết định liên quan đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân của Nga và tên lửa tầm trung có khả năng mang đầu đạn hạt nhân mà Moscow đã hứa cung cấp cho Minsk. Nga chưa công bố số lượng vũ khí hạt nhân chiến thuật đã triển khai tới Belarus, nhưng Tổng thống Lukashenko từng tiết lộ rằng Belarus có “vài chục” đầu đạn.
Trong bối cảnh đó, giới quan sát nhận định phương Tây sẽ tìm cách phô diễn sức mạnh để thể hiện khả năng đối phó với Nga, đặc biệt sau vụ phóng tên lửa siêu vượt âm ngay gần lãnh thổ một nước thành viên.
Tướng Kaspars Pudans, tổng tư lệnh quốc phòng Latvia, quốc gia có chung biên giới với cả Nga và Belarus, khẳng định Nga đang muốn cho phương Tây thấy sức mạnh của họ, và phương Tây cũng sẽ chứng minh sự sẵn sàng hành động.
Ba Lan, Latvia và Litva đã tổ chức các cuộc tập trận riêng. Đức đã điều động khoảng 8.000 binh sĩ tham gia tập trận Quadriga 2025 đang diễn ra ở vùng Baltic và Phần Lan. Tổng tham mưu trưởng quân đội Đức Carsten Breuer trước đó cho biết các cuộc tập trận của NATO sẽ được tổ chức cùng thời điểm với Zapad, như một lời cảnh báo Nga không leo thang căng thẳng.
Ngược lại, Nga bác bỏ quan điểm cho rằng Zapad 2025 là một hành động gây hấn. Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định đây là hoạt động tập trận thường lệ, không nhằm vào bất cứ ai, và mục tiêu là tiếp tục hợp tác quốc phòng và tăng cường khả năng phối hợp giữa hai đồng minh chiến lược.
Admin
Nguồn: VnExpress
