Nepal đang chứng kiến sự trỗi dậy của phong trào biểu tình, khởi nguồn từ giới trẻ từ giữa năm và bùng nổ sau quyết định cấm mạng xã hội của chính phủ vào ngày 8/9. Các cuộc biểu tình nhanh chóng lan rộng, biến thành làn sóng phản đối chính phủ với hàng nghìn người xuống đường ở thủ đô Kathmandu, thậm chí đốt phá các tòa nhà công quyền, dẫn đến việc Thủ tướng Sharma Oli và nhiều quan chức nội các phải từ chức.
Trong dòng người biểu tình, bên cạnh những yêu sách về kinh tế và chính trị, một nhóm người đã gây chú ý khi mang theo biểu ngữ kêu gọi khôi phục chế độ quân chủ ở Nepal.
Mặc dù cựu chánh án Tòa án Tối cao Sushila Karki được chọn làm Thủ tướng lâm thời thay vì cựu hoàng Gyanendra Shah, 77 tuổi, song sự kiện này cho thấy chế độ quân chủ vẫn có một vị trí nhất định trong xã hội Nepal. Trong bối cảnh bất ổn, ảnh hưởng của cựu hoàng Gyanendra đối với người dân có xu hướng gia tăng.
Ít ai biết rằng Gyanendra chưa từng được định sẵn cho ngôi vị quốc vương. Ông là em trai của Quốc vương Birendra, một nhân vật được yêu mến. Tuy nhiên, biến cố “thảm sát hoàng gia” năm 2001 đã thay đổi tất cả. Thái tử Dipendra, trong trạng thái say xỉn, đã nổ súng giết hại 9 thành viên hoàng tộc, bao gồm cả cha mẹ, em trai và em gái, trước khi tự sát.
Sau thảm kịch, Dipendra lên ngôi vua trong tình trạng hôn mê rồi qua đời vài ngày sau đó. Gyanendra, chú của Dipendra, trở thành quốc vương thứ ba của Nepal và nắm quyền lực cho đến khi chế độ quân chủ bị bãi bỏ vào năm 2008.
Theo AP, Vua Gyanendra ban đầu chỉ đóng vai trò nguyên thủ quốc gia theo hiến pháp, không có quyền hành pháp hay chính trị. Tuy nhiên, đến năm 2005, ông đã nắm trọn quyền lực bằng cách giải tán chính phủ và quốc hội, bỏ tù các chính trị gia và nhà báo, ban bố tình trạng khẩn cấp và sử dụng quân đội để cai trị.
Tuy nhiên, quyền lực tuyệt đối của ông không kéo dài. Các cuộc biểu tình lớn năm 2006 đã buộc Vua Gyanendra phải từ bỏ quyền lực. Hai năm sau, quốc hội đã bỏ phiếu bãi bỏ chế độ quân chủ, biến Nepal thành một quốc gia cộng hòa dân chủ liên bang. Vua Gyanendra rời khỏi cung điện và sống cuộc đời của một thường dân.
Dù đã thoái vị, cựu hoàng Gyanendra vẫn là một biểu tượng đối với nhiều người Nepal, đặc biệt là những người bảo hoàng, những người xem ông như biểu tượng của sự ổn định, truyền thống và niềm tự hào dân tộc. Tuyên bố gần đây của ông đã cho thấy ảnh hưởng đáng kể mà ông vẫn còn đối với chính trị và xã hội Nepal.
Trong những tháng gần đây, những lời kêu gọi khôi phục ngai vàng cho cựu hoàng Gyanendra và đưa Hindu giáo trở lại làm quốc giáo ngày càng gia tăng.
Kula Prasad Bhattarai, một công nhân đã nghỉ hưu, người đã xếp hàng bên ngoài dinh thự của nhà vua để bày tỏ lòng ngưỡng mộ vào tháng 6, cho biết: “Người dân mong muốn sự thay đổi và họ đã phế truất nhà vua với hy vọng điều đó sẽ tốt cho đất nước, nhưng thực tế không phải vậy và các chính trị gia đã liên tục phản bội lòng tin của dân chúng”.
Một người ủng hộ khác, Divesh Singh Hamal, nói: “Các chính trị gia đã làm tổn hại đến đất nước của chúng ta. Chúng ta cần đưa nhà vua trở lại, nếu không đất nước sẽ sụp đổ”.
Hồi tháng 5, hàng chục nghìn người đã xuống đường biểu tình, yêu cầu khôi phục chế độ quân chủ và đưa cựu hoàng trở lại vị trí nguyên thủ quốc gia. Tháng 3, ít nhất hai người thiệt mạng khi một cuộc tuần hành biến thành bạo lực do những người ủng hộ cựu hoàng đụng độ với cảnh sát chống bạo động.
Theo Nepal Times, ngày càng có nhiều “bài đăng và video ủng hộ chế độ quân chủ” xuất hiện trên mạng xã hội. Những người bảo hoàng sử dụng chúng để “khuấy động nỗi hoài niệm về thời kỳ hoàng kim của hoàng gia”, nơi “chủ quyền của Nepal được đề cao và tôn trọng”. Tờ báo này nhận định giới trẻ Nepal rõ ràng bị “thu hút bởi ý tưởng khôi phục chế độ quân chủ như một hình thức phản đối các lãnh đạo đương nhiệm”.
Trong cuộc biểu tình vừa qua, đám đông đã đốt phá tòa nhà quốc hội, văn phòng chính phủ, dinh thự của nhiều quan chức cấp cao, nhưng không động đến nơi ở của cựu hoàng Gyanendra.
Các nhà quan sát nhận định rằng dù cựu hoàng Gyanendra không tìm cách đòi lại ngai vàng, sự hiện diện của ông vẫn là một nguồn sức mạnh đối với những người ủng hộ chế độ quân chủ.
“Tôi từng tham gia các cuộc biểu tình lật đổ chế độ quân chủ với hy vọng sẽ giúp ích cho đất nước”, một công dân 50 tuổi ủng hộ cựu hoàng Gyanendra nói. “Nhưng tôi đã nhầm và đất nước ngày càng sa sút, vì vậy tôi phải thay đổi suy nghĩ”.
Ông Gyanendra, người gần như đứng ngoài chính trị trong gần hai thập kỷ qua, hôm 9/9 đã đưa ra một tuyên bố hiếm hoi về những bất ổn đang bao trùm đất nước. Cựu hoàng bày tỏ sự đau buồn trước cái chết của những người tham gia biểu tình và kêu gọi họ giữ thái độ ôn hòa.
Ông nhấn mạnh: “Tôi lên án bạo lực, vốn đi ngược lại các chuẩn mực của xã hội Nepal hòa bình”. Ông cũng bày tỏ đồng tình với những yêu cầu từ người biểu tình về việc chính phủ phải cải thiện năng lực quản trị và quản lý nền kinh tế tốt hơn, đồng thời cảnh báo nguy cơ các thế lực bên ngoài lợi dụng tình hình bất ổn để gây hỗn loạn.
Admin
Nguồn: VnExpress
