Ngày 16/9, TAND tỉnh Phú Thọ mở phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án “Lạm quyền trong khi thi hành công vụ” liên quan đến ông Nguyễn Duy Thanh (64 tuổi), nguyên trưởng thôn Bến Đình, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình (giai đoạn 2015-2025) và ông Huỳnh Hữu Phúc (56 tuổi), thủ quỹ thôn. Cả hai bị cáo đều kháng cáo bản án sơ thẩm.
Theo bản án sơ thẩm, Công ty Sông Bôi Thăng Long được tỉnh Hòa Bình cho thuê đất sản xuất nông nghiệp tại Lạc Thủy, một phần giáp ranh nghĩa trang cũ của thôn Bến Đình. Ông Thanh đã làm đơn xin công ty giao phần đất này để mở rộng nghĩa trang thôn.
Khu đất này có hơn 3.600 m2 đã được công ty giao khoán cho ông Kiên, một công nhân nông trường, từ năm 2021. Để giao đất cho thôn, công ty cần thanh lý hợp đồng với ông Kiên trước.
Tuy nhiên, khi hợp đồng chưa được thanh lý, ông Kiên đã tự ý bán 1.000 m2 đất cho các hộ dân để làm đất chôn cất với giá 49 triệu đồng. Ông Kiên yêu cầu thêm 41 triệu đồng hỗ trợ và 100 m2 đất chôn cất thì mới bàn giao đất cho thôn.
Tháng 10/2021, ông Thanh tổ chức họp với 106 hộ dân trong thôn để thông báo về việc này.
Để có tiền chi trả cho ông Kiên, ông Thanh thông báo chủ trương xã hội hóa khu đất bằng cách: Các gia đình có nhu cầu mua đất để chôn cất, cải táng sẽ đăng ký và nộp tiền cho thủ quỹ thôn là ông Phúc.
Dựa trên giá đất mà ông Kiên đã bán trước đó, ông Thanh ước tính giá 141.000 đồng/m2. Các hộ dân trong thôn đều nhất trí và có 12 hộ đăng ký mua. Đến tháng 1/2022, công ty thanh lý hợp đồng với ông Kiên và giao hơn 3.600 m2 đất cho thôn.
Ông Thanh sau đó đã giao hơn 1.800 m2 đất cho các hộ đã mua, và bị cáo buộc gây thiệt hại cho nhà nước 108 triệu đồng.
Tổng số tiền 281 triệu đồng thu được đã được sử dụng cho các hoạt động chung của thôn, bao gồm mua thiết bị cho nhà văn hóa, với tổng chi phí 138 triệu đồng. Số tiền còn lại là 143 triệu đồng đã được nộp cho cơ quan điều tra.
Tòa án cấp sơ thẩm nhận định vụ án có tính chất đồng phạm giản đơn, các bị cáo phạm tội không vì động cơ cá nhân. Mặc dù ông Thanh không sử dụng số tiền thu được cho mục đích cá nhân, việc giao đất cho các gia đình nhiều hơn nhu cầu thực tế để thu tiền là hành vi vi phạm thẩm quyền giao đất, gây ra hậu quả “rất nghiêm trọng”. Ông Thanh bị tuyên án 5 năm tù giam, còn ông Phúc nhận 30 tháng án treo.
Gia đình ông Kiên bị kết luận có hành vi tự ý chuyển nhượng đất và thu tiền của các hộ dân trong khi vẫn đang nhận khoán đất của công ty là vi phạm hợp đồng nhận khoán. Tuy nhiên, nhà chức trách cho rằng chưa đủ căn cứ để xử lý hình sự đối với ông Kiên.
Công ty Sông Bôi Thăng Long, với tư cách là bên thuê đất từ tỉnh, không phải là chủ thể quản lý đất đai. Do đó, việc công ty bàn giao đất cho thôn khi chưa có quyết định thu hồi đất của tỉnh là sai quy định, vi phạm các quy định về sử dụng đất đai, nhưng “chưa đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự”.
Tại phiên tòa phúc thẩm, ông Phúc trình bày rằng ông “không hiểu” lý do bị truy tố tội lạm quyền vì ông chỉ là người dân trong thôn, được giao nhiệm vụ giữ và chi tiền theo chỉ đạo của trưởng thôn.
Ông Thanh khai rằng ông chỉ học hết lớp 8, trình độ hiểu biết còn hạn chế. Thời điểm đó, thôn có 138 hộ dân nhưng không có đất nghĩa trang, nên ông đã đứng ra xin đất cho bà con có nơi an táng. Ông khẳng định không tự ý đưa ra đơn giá mà đã tổ chức họp thôn để bàn bạc và thống nhất với người dân.
Ông Thanh nói: “Khi ông Kiên yêu cầu 90 triệu, quỹ thôn không có một đồng”. Ông giải thích rằng việc thôn xã hội hóa, giao đất theo nhu cầu và thu tiền chỉ nhằm mục đích có tiền trả cho ông Kiên và duy trì hoạt động của thôn, vốn rất khó khăn. Mọi hành động của ông chỉ xuất phát từ mong muốn lo cho dân làng và không hề có ý định tư lợi cá nhân.
Về con số thiệt hại 108 triệu đồng với 1.800 m2 đất đã giao, ông cho rằng chưa thỏa đáng vì hiện trạng đất vẫn được giữ nguyên, chưa bị tác động hay xây dựng gì. Do đó, ông mong muốn chỉ bị xử lý kỷ luật thay vì phải chịu mức án 5 năm tù.
Đại diện VKS giữ nguyên quan điểm truy tố và đề nghị tòa phúc thẩm bác kháng cáo, giữ nguyên bản án sơ thẩm.
Luật sư bào chữa cho ông Thanh cho rằng việc công ty giao đất cho thôn là trái luật, do đó thân chủ của ông không có quyền gì đối với khu đất và không thể lạm quyền. Luật sư lập luận rằng trước khi xem xét sai phạm của ông Thanh, cần phải xem xét sai phạm của công ty khi giao đất trái luật và của ông Kiên khi bán đất thuộc sở hữu nhà nước.
Luật sư Giang Hồng Thanh đặt câu hỏi: “Người không có quyền thì có thể lạm quyền không?”. Ông phân tích rằng lạm quyền trong khi thi hành công vụ là vượt quá quyền hạn được giao, tức là được giao quyền hạn nhất định nhưng lại thực hiện hành vi ngoài phạm vi trách nhiệm được giao.
Trong vụ án này, luật sư Thanh dẫn bản án sơ thẩm xác định rằng theo Điều 59 Luật Đất đai 2013, chỉ UBND cấp tỉnh và UBND cấp huyện mới có quyền giao đất. Trưởng thôn không có quyền hạn này. “Vấn đề đặt ra là đã không có quyền thì không thể được xác định là vượt quá quyền hạn”, luật sư nêu quan điểm.
Để cấu thành tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ, cần có đủ 5 yếu tố: người có chức vụ, quyền hạn; vượt quá quyền hạn được giao; trái với công vụ; vì động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác; và gây ra hậu quả.
Luật sư cho rằng thân chủ của ông không phạm tội này do thiếu yếu tố đầu tiên. Giả sử ông Thanh bị kết luận là lạm quyền thì đó không phải là trong khi thi hành công vụ. Luật Cán bộ, công chức định nghĩa công vụ là “hoạt động do cán bộ, công chức thực hiện nghĩa vụ, quyền hạn được giao theo quy định của cấp có thẩm quyền và của pháp luật nhằm thực hiện quản lý nhà nước và đáp ứng nhu cầu chung của xã hội”.
Luật sư dẫn Nghị định số 34/2019 về việc trưởng thôn là người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố. Trưởng thôn không phải là cán bộ, công chức. Xác nhận từ xã cho thấy trong 10 năm làm trưởng thôn, ông Thanh chỉ nhận phụ cấp từ 1,1 đến 1,8 triệu đồng mỗi tháng.
Từ những phân tích trên, luật sư kết luận rằng ông Thanh không phải là cán bộ, công chức, không nằm trong biên chế và không hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Do đó, ông không phải là người thi hành công vụ và không có chức vụ để lạm quyền.
Đối đáp lại, đại diện VKS khẳng định ông Thanh là người có chức vụ, quyền hạn, cụ thể là được phê chuẩn chức danh trưởng thôn Bến Đình. Khi thực hiện giao đất, lẽ ra bị cáo phải báo cáo cơ quan có thẩm quyền nhưng đã không thực hiện. UBND xã Phú Nghĩa cũng không có chỉ đạo về việc này.
Với vai trò trưởng thôn, bị cáo đã triệu tập cuộc họp thôn Bến Đình, thống nhất chủ trương giao đất và thu tiền đối với những hộ dân có nhu cầu đăng ký đất phục vụ việc chôn cất, cải táng.
Kiểm sát viên viện dẫn khoản 7 điều 3 Nghị quyết 03/2020 của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao, theo đó “vụ lợi” là trường hợp người phạm tội đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lạm quyền nhằm đạt được lợi ích vật chất hoặc lợi ích phi vật chất không chính đáng cho mình hoặc cho cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.
Trong vụ án này, các bị cáo đã giao đất trái thẩm quyền và thu tiền của các hộ dân. Số tiền thu được dùng cho các khoản chi phí của thôn. Kiểm sát viên cho rằng đây là hành vi “vụ lợi cho tập thể”.
Phiên tòa tiếp tục làm việc vào ngày mai.
Admin
Nguồn: VnExpress
