Bảng xếp hạng Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) năm 2025 vừa được Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO) công bố, tiếp tục ghi nhận những nỗ lực và thành tựu của Việt Nam trong lĩnh vực này. GII được xem là một công cụ uy tín, đánh giá năng lực đổi mới sáng tạo, trình độ phát triển kinh tế – xã hội dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ của các quốc gia. Đồng thời, GII cũng giúp các nước nhận diện điểm mạnh, điểm yếu trong quá trình phát triển.
Trong bảng xếp hạng năm nay, Việt Nam giữ vững vị trí thứ 44 trên tổng số 139 quốc gia và nền kinh tế được khảo sát, tương đương với năm 2024. Điều đáng chú ý là số lượng các quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia đánh giá đã tăng lên so với năm trước (133).
Phân tích sâu hơn cho thấy, nhóm chỉ số đầu vào đổi mới sáng tạo của Việt Nam đã có sự cải thiện đáng kể, tăng 3 bậc lên vị trí 50. Sự tiến bộ này nhờ vào những chuyển biến tích cực trong các trụ cột như thể chế, trình độ phát triển thị trường và môi trường kinh doanh.
Ở chiều ngược lại, nhóm chỉ số đầu ra đổi mới sáng tạo của Việt Nam giảm nhẹ một bậc, xuống vị trí 37. Tuy nhiên, chỉ số này vẫn cao hơn so với đầu vào, cho thấy khả năng chuyển đổi hiệu quả các nguồn lực thành sản phẩm tri thức, công nghệ và sáng tạo của Việt Nam.
Với tổng điểm 37,1, Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những quốc gia có thành tích ấn tượng nhất trong nhóm các nước có thu nhập trung bình thấp. Việt Nam xếp thứ hai trong nhóm này, chỉ sau Ấn Độ (hạng 38) và vượt qua Philippines (hạng 50). Trong khu vực ASEAN, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để giành vị trí thứ ba, sau Singapore và Malaysia. Đây là minh chứng cho thấy sự bền vững của nền tảng đổi mới sáng tạo mà Việt Nam đã xây dựng trong nhiều năm qua.
Bên cạnh những chỉ số dẫn đầu thế giới, Việt Nam còn ghi dấu ấn trong top 10 ở một số lĩnh vực cụ thể. Điển hình là tốc độ tăng năng suất lao động (hạng 4), số lượng ứng dụng di động được tạo ra (hạng 7) và tỷ lệ chi cho nghiên cứu và phát triển (R&D) do doanh nghiệp chi trả trên tổng chi R&D (hạng 8).
Theo đánh giá của WIPO, Việt Nam là một trong chín quốc gia thu nhập trung bình có tốc độ cải thiện thứ hạng nhanh nhất kể từ năm 2013. Cùng với Ấn Độ, Việt Nam là hai quốc gia duy trì được thành tích đổi mới sáng tạo vượt trội so với mức độ phát triển trong suốt 15 năm liên tiếp. Trong giai đoạn 2014-2024, Việt Nam nằm trong nhóm ba nước có tốc độ tăng trưởng năng suất lao động nhanh nhất thế giới, bên cạnh Trung Quốc và Ethiopia.
WIPO cũng ghi nhận Việt Nam là một quốc gia “overperformer”, tức là đạt được thành tích đổi mới sáng tạo vượt quá kỳ vọng so với trình độ phát triển. Đây là năm thứ 15 liên tiếp Việt Nam duy trì được danh hiệu này, khẳng định vị thế là một trong những nền kinh tế tiêu biểu về việc tận dụng sáng tạo như một động lực quan trọng cho sự phát triển.
Các chuyên gia nhận định rằng, việc liên tục duy trì trạng thái “overperformer” trong hơn một thập kỷ cho thấy nền tảng đổi mới sáng tạo của Việt Nam đang ngày càng vững chắc. Điều này có được nhờ vào sự tăng trưởng mạnh mẽ trong xuất khẩu công nghệ cao, sự cải thiện của môi trường kinh doanh và sự tham gia ngày càng tích cực của khu vực tư nhân vào các hoạt động R&D.
Tổng Giám đốc WIPO, ông Daren Tang, nhấn mạnh rằng báo cáo GII năm 2025 cho thấy những nền kinh tế phát triển nhanh nhất là những nước coi đổi mới sáng tạo là động lực cơ bản để phục hồi, tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh. Ông cũng lưu ý rằng, để khai thác tối đa tiềm năng đổi mới sáng tạo, các quốc gia cần có các chính sách phù hợp, đầu tư hiệu quả và tăng cường hợp tác liên ngành.
Báo cáo của WIPO cũng cho thấy, ngày càng có nhiều quốc gia sử dụng GII như một công cụ để xây dựng chính sách khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tại Việt Nam, chỉ số này được coi là một nguồn tham khảo quan trọng trong việc hoạch định chính sách, nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và phát triển kinh tế tri thức.
Từ năm 2017 đến nay, chỉ số GII của Việt Nam đã liên tục được cải thiện, từ vị trí 59 năm 2016 lên vị trí 44 năm 2024. Kết quả năm 2025, với ba chỉ số đứng đầu thế giới, một lần nữa khẳng định vai trò quan trọng của đổi mới sáng tạo trong quá trình phát triển của đất nước.
Tuy nhiên, theo Bộ Khoa học và Công nghệ, dữ liệu mà WIPO sử dụng để đánh giá được thu thập trong giai đoạn 2015-2024. Do đó, những chuyển biến tích cực và mạnh mẽ trong lĩnh vực khoa học và công nghệ của Việt Nam từ cuối năm 2024 trở lại đây chưa được phản ánh đầy đủ trong kỳ đánh giá này.
Admin
Nguồn: VnExpress
