Tính đến ngày 1/9/2025, Nhật Bản đã ghi nhận một con số kỷ lục: 99.763 người từ 100 tuổi trở lên. Thống kê chính thức cho thấy sự tăng trưởng ấn tượng này bắt đầu từ năm 1963, khi cả nước chỉ có 153 người đạt ngưỡng tuổi này. Đáng chú ý, phụ nữ chiếm tới 88% số người sống thọ trên trăm tuổi tại Nhật Bản.
Nhật Bản, đặc biệt là vùng Okinawa, từ lâu đã được xem là hình mẫu toàn cầu về lối sống khỏe mạnh và tuổi thọ cao. Vậy điều gì đã tạo nên thành tựu đáng ngưỡng mộ này? Các chuyên gia đã chỉ ra một số yếu tố then chốt.
Trước hết, chế độ ăn uống cân bằng, giàu thực vật đóng vai trò quan trọng. Người Nhật coi trọng việc biến thực phẩm thành “thuốc chữa bệnh,” như lời khuyên của Hippocrates. Thay vì các món ăn nhiều calo và chất béo, họ tập trung vào những thực phẩm tươi ngon, lành mạnh và chế biến tối giản. Ẩm thực Nhật Bản, đặc biệt ở Okinawa, nổi tiếng với cá, rau xanh, đậu nành (đậu phụ, miso), rong biển, nấm và hạn chế thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn. Triết lý “hara hachi bu,” tức chỉ ăn no 80%, cũng góp phần quan trọng vào việc duy trì sức khỏe và kéo dài tuổi thọ.
Một yếu tố khác là tỷ lệ mắc các bệnh gây tử vong thấp. Nhật Bản có tỷ lệ tử vong do ung thư (vú, tuyến tiền liệt) và bệnh tim thấp hơn nhiều so với các nước phương Tây. Chế độ ăn giàu axit béo omega-3 từ cá, ít chất béo bão hòa và kiểm soát lượng muối giúp bảo vệ tim mạch.
Mối quan hệ xã hội bền chặt và mục đích sống cũng đóng vai trò then chốt. Các nghiên cứu về tuổi thọ ở Okinawa cho thấy cảm giác về mục đích sống (ikigai), hoạt động tinh thần và thể chất liên tục, cùng mạng lưới xã hội gắn bó là những yếu tố quan trọng. Người cao tuổi Nhật Bản thường duy trì tham gia công việc, sở thích, gia đình hoặc cộng đồng đến tuổi già, góp phần kéo dài tuổi thọ.
Bên cạnh đó, người Nhật duy trì lối sống năng động. Hoạt động thể chất là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, giúp duy trì khả năng vận động và ngăn ngừa suy yếu. Đi bộ, làm vườn, tập thể dục nhẹ nhàng, sử dụng phương tiện công cộng và làm việc nhà đều góp phần giữ gìn sức khỏe. Các chương trình như Radio Taiso, bài tập thể dục phát sóng, cũng rất phổ biến, khuyến khích người dân duy trì lối sống năng động. Theo khảo sát năm 2019, trung bình mỗi ngày nam giới Nhật Bản đi gần 7.000 bước, trong khi phụ nữ đi bộ khoảng 6.000 bước.
Không thể không kể đến hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt, phòng ngừa bệnh tật và môi trường sống sạch sẽ. Nhật Bản có cơ sở hạ tầng y tế tiên tiến, với các chương trình sàng lọc sức khỏe định kỳ, vệ sinh công cộng tốt và truyền thống chăm sóc phòng ngừa lâu đời. Nguồn nước sạch, hệ thống y tế công cộng hiệu quả, môi trường ít ô nhiễm và quản lý chất thải nghiêm ngặt cũng góp phần lớn vào tuổi thọ cao.
Một số nghiên cứu còn chỉ ra yếu tố di truyền có thể đóng vai trò nhất định. Một số người Nhật có các biến thể gen cụ thể được cho là có liên quan đến sức khỏe tim mạch, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
Cuối cùng, tư duy và văn hóa cũng góp phần quan trọng. Sự tôn trọng người lớn tuổi, sự công nhận của cộng đồng và thái độ tích cực đối với quá trình lão hóa có vai trò quan trọng trong việc kéo dài tuổi thọ. Nhiều người sống trăm tuổi duy trì cảm giác hữu ích, kết nối xã hội và giữ thái độ bình tĩnh. Các khái niệm như ikigai (mục đích sống), chánh niệm và hoạt động xã hội hỗ trợ sức khỏe tinh thần, giúp người cao tuổi sống lâu và khỏe mạnh.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đáng tự hào, Nhật Bản cũng đang đối mặt với những thách thức lớn từ dân số già hóa. Nhu cầu chăm sóc sức khỏe, lương hưu và phúc lợi xã hội ngày càng tăng, trong khi lực lượng lao động thu hẹp và chi phí leo thang. Tỷ lệ sinh thấp càng khiến hệ thống hỗ trợ tương lai trở nên khó bền vững. Ngoài ra, sự “phương Tây hóa” trong chế độ ăn uống, lối sống ít vận động và tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn đang đe dọa lợi thế trường thọ, đặc biệt là ở Okinawa, nơi tuổi thọ có dấu hiệu suy giảm.
Admin
Nguồn: VnExpress
