Trên thế giới, mô hình container farm đang ngày càng được ưa chuộng nhờ khả năng giải quyết bài toán về diện tích canh tác và thích ứng với biến đổi khí hậu. Tại Việt Nam, dù còn khá mới mẻ, mô hình này hứa hẹn mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp đô thị và khởi nghiệp nông nghiệp công nghệ cao.
Freight Farms, một công ty tại Mỹ, đã thành công với mô hình này, tạo ra doanh thu lên đến 100.000 USD mỗi năm trên mỗi container. Thoạt nhìn, những container này không khác gì kho hàng thông thường, nhưng bên trong là hệ thống giàn thủy canh khép kín, đèn LED chiếu sáng liên tục, cùng các cảm biến theo dõi độ ẩm, dinh dưỡng và nhiệt độ.
Theo Freight Farms, mỗi container có thể trồng đa dạng các loại cây như rau diếp, cải xoăn, nấm và các loại hoa ăn được, với năng suất trung bình đạt 2-6 tấn mỗi năm. Hệ thống khép kín này giúp tái tuần hoàn nước và chất dinh dưỡng, tiết kiệm đến 95% lượng nước so với phương pháp canh tác truyền thống. Ngoài ra, việc trồng trọt ngay tại nơi tiêu thụ giúp giảm thiểu quãng đường vận chuyển, từ đó giảm phát thải khí nhà kính từ hoạt động logistics.
Tại Israel, công ty Vertical Field cũng triển khai mô hình tương tự bằng cách lắp đặt các nông trại container ngay trong khuôn viên chuỗi siêu thị lớn nhất nước. Các sản phẩm được trồng trong môi trường vô trùng, không sử dụng thuốc trừ sâu hay phân bón hóa học, và được kiểm soát chặt chẽ bằng cảm biến để đảm bảo năng suất ổn định. Các loại rau như rau diếp, húng quế, rau mùi tây, cải xoăn, bạc hà và nhiều loại khác được bán với giá cạnh tranh nhờ giảm chi phí logistics.
Thị trường “công nghệ nông nghiệp thẳng đứng”, bao gồm cả mô hình container farm, đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ trên toàn cầu. Báo cáo của Grand View Research vào cuối năm 2024 dự báo quy mô thị trường nông nghiệp thẳng đứng toàn cầu sẽ đạt 24,95 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 20,9% từ năm 2025 đến năm 2030. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố như gia tăng dân số, hạn chế về nguồn đất canh tác và nhu cầu ngày càng tăng đối với thực phẩm tươi, chất lượng cao. Khu vực châu Á – Thái Bình Dương được dự đoán sẽ có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất, với CAGR đạt 22,5%.
Theo Grand View Research, container farm chiếm hơn 51% thị phần trong các loại hình nông nghiệp thẳng đứng, mặc dù xuất hiện sau mô hình trồng trong tòa nhà. Ưu điểm của mô hình này là chi phí mua container cũ khá cạnh tranh, không đòi hỏi diện tích đất lớn hay nhà xưởng kiên cố. Các tiến bộ công nghệ và khả năng kiểm soát dữ liệu chính xác được dự đoán sẽ tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của phân khúc container farm trong tương lai.
Tại Việt Nam, một số trang trại và nhà cung cấp đã bắt đầu tham gia thị trường này trong khoảng 2-3 năm gần đây, nhưng quy mô còn nhỏ. Điển hình như trại nấm của anh Trần Anh Tuấn tại TP HCM, đã sử dụng khoảng 120 m2 đất để bố trí hai container trồng nấm mối đen. Các container được trang bị hệ thống IoT để kiểm soát nhiệt độ (22-24 độ C) và độ ẩm (80-90%), phù hợp với đặc điểm sinh trưởng của nấm.
Theo anh Tuấn, mỗi container có thể trồng 2.300 bầu nấm, với năng suất khoảng 500 kg nấm tươi mỗi vụ (hơn hai tháng). Chi phí đầu tư ban đầu cho cơ sở hạ tầng và hệ thống IoT là khoảng 200 triệu đồng, chưa bao gồm chi phí giống. Với giá bán trung bình 170.000 đồng/kg, doanh thu mỗi vụ đạt khoảng 86 triệu đồng, và sau khi trừ chi phí, lợi nhuận có thể đạt gần 40 triệu đồng/container.
Một doanh nghiệp trong khu công nghiệp tại Đồng Nai cũng áp dụng mô hình này để trồng rau sạch, cung cấp cho hơn 3.000 công nhân, giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc đầu tư vào mô hình container farm vẫn còn một số rào cản. Chi phí đầu tư ban đầu cho mỗi container có thể lên đến hàng trăm triệu đồng. Bên cạnh đó, việc tìm kiếm nhân lực có kiến thức và kỹ năng vận hành hệ thống cũng là một thách thức đối với các hộ nông dân và hợp tác xã.
Kinh nghiệm từ các doanh nghiệp quốc tế cho thấy, mô hình này nên được phát triển theo hình thức hợp tác, chia sẻ lợi nhuận. Các doanh nghiệp đã có kinh nghiệm có thể hỗ trợ kỹ thuật, hạ tầng cho các bên có nhu cầu và chia sẻ lợi nhuận dựa trên doanh thu.
Về lâu dài, các sản phẩm từ container farm có thể được hỗ trợ kiểm định chất lượng và kết nối tiêu thụ với các chuỗi bán lẻ và khu công nghiệp. Đây là một chính sách đã được nhiều quốc gia áp dụng để khuyến khích phát triển nông nghiệp đô thị công nghệ cao. Container farm, với những ưu điểm vượt trội, hứa hẹn sẽ góp phần vào sự phát triển của nền nông nghiệp đô thị bền vững tại Việt Nam.
Admin
Nguồn: VnExpress
