Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có hơn 70 chất đã được xác định là tác nhân gây ung thư ở người. Các hóa chất này gây ung thư thông qua ba cơ chế chính.
Thứ nhất, chúng trực tiếp xâm nhập vào tế bào, gây đột biến DNA và dẫn đến hình thành ung thư. Thứ hai, chúng cản trở hoạt động bình thường của tế bào, làm giảm khả năng tự sửa chữa các tổn thương DNA, từ đó tích tụ các tổn thương và gây ung thư. Thứ ba, chúng gây ra tình trạng căng thẳng oxy hóa, làm suy yếu hệ miễn dịch của cơ thể, khiến cơ thể kém khả năng chống lại các tế bào ung thư, tạo điều kiện cho bệnh tiến triển.
Thuốc lá có liên quan đến khoảng 20 loại ung thư khác nhau, được chia thành năm nhóm chính. Nhóm thứ nhất bao gồm các ung thư ở đường hô hấp và vùng đầu cổ, như ung thư phổi, ung thư khoang miệng, ung thư hầu họng, ung thư xoang mũi, và ung thư hạ họng – thanh quản. Nhóm thứ hai là các ung thư đường tiêu hóa, bao gồm ung thư thực quản, dạ dày, đại tràng và trực tràng. Nhóm thứ ba liên quan đến đường tiết niệu, bao gồm ung thư thận, bàng quang và niệu quản. Nhóm thứ tư là các bệnh về máu, như bạch cầu tủy cấp tính (AML) và bạch cầu mạn dòng tủy (CML). Cuối cùng, nhóm thứ năm bao gồm các ung thư ở các cơ quan nội tạng khác như gan, đường mật, tụy, vú, cổ tử cung và buồng trứng.
Mối liên hệ giữa thuốc lá và các ung thư đường hô hấp, đầu cổ và tiêu hóa là phổ biến nhất. Khi hút thuốc, khói thuốc đi trực tiếp vào miệng, vòm họng, xoang mũi, qua thanh quản rồi vào phổi. Các chất gây ung thư trong khói thuốc được hấp thụ qua phổi vào máu, gây ra các dạng bệnh bạch cầu. Máu mang các chất này đến các cơ quan khác như gan, vú, tụy, gây ra ung thư. Đường tiết niệu, có vai trò đào thải các chất độc từ thuốc lá, cũng bị phơi nhiễm các chất gây ung thư tại thận, bàng quang và niệu quản, dẫn đến bệnh.
Trong số các loại ung thư do thuốc lá gây ra, ung thư phổi là phổ biến nhất. Theo Globocan năm 2022, Việt Nam có hơn 24.400 ca mắc mới ung thư phổi và khoảng 22.600 ca tử vong do bệnh này.
Các nghiên cứu tổng hợp cho thấy người hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn 17 lần so với người không hút thuốc. Nguy cơ này cao hơn 9 lần đối với ung thư thanh quản, 7 lần đối với ung thư vòm họng, 4 lần đối với ung thư thực quản và 3 lần đối với ung thư mũi xoang. Hút thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư còn lại từ 1 đến 3 lần.
Cai thuốc lá là biện pháp hiệu quả để giảm nguy cơ mắc ung thư. Những người cai thuốc liên tục từ 5 đến 10 năm có thể giảm một nửa nguy cơ mắc ung thư miệng, vòm họng, thanh quản và ung thư phổi. Sau 15 năm cai thuốc, nguy cơ mắc tất cả các loại ung thư nói chung có thể giảm xuống một nửa so với người vẫn hút thuốc. Sau 20 năm cai thuốc, nguy cơ mắc một số loại ung thư như miệng, vòm họng, thanh quản và tuyến tụy giảm xuống gần bằng những người chưa từng hút thuốc.
Việc cai thuốc khi còn trẻ, đặc biệt là dưới 40 tuổi, có thể giúp giảm 90% nguy cơ tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá và tăng thêm 10 năm tuổi thọ. Nếu bạn đã cai thuốc, hãy cố gắng không hút lại. Đồng thời, nên đến khám tại các bác sĩ chuyên khoa Ung bướu để được đánh giá giai đoạn bệnh và có phương pháp điều trị phù hợp.
Admin
Nguồn: VnExpress
