Tại Diễn đàn Công nhân vì môi trường ngày 19/9, bà Lương Thị Hương, công nhân môi trường thuộc chi nhánh Hoàn Kiếm của Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Hà Nội (Urenco), đã nêu lên một thực tế về những khó khăn trong công tác phân loại rác thải tại nguồn ở các khu chung cư hiện nay.
Theo quy định, từ năm 2025, rác thải sinh hoạt cần được phân loại thành ba loại chính: rác có khả năng tái chế, rác thực phẩm và các loại rác khác. Việc phân loại rác tại nguồn được kỳ vọng sẽ giúp tận dụng tối đa các phế liệu tái chế, giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường, từ đó tiết kiệm chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý rác.
Tuy nhiên, việc triển khai phân loại rác tại nguồn đang gặp phải một trở ngại lớn từ hệ thống thu gom rác bằng đường ống phổ biến trong các chung cư. Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia do Bộ Xây dựng ban hành năm 2021, các chung cư thường được trang bị hệ thống gom rác bằng phòng thu gom ở mỗi tầng hoặc đường ống đổ rác với các cửa ống và tấm chắn tại từng tầng.
Trước đây, hệ thống đường ống rác được xem là giải pháp giúp giảm bớt gánh nặng công việc cho công nhân vệ sinh môi trường, khi họ chỉ cần thu gom rác định kỳ ở tầng cuối thay vì phải đi từng tầng. Thế nhưng, với yêu cầu phân loại rác tại nguồn, việc đổ chung các loại rác đã phân loại vào cùng một đường ống sẽ làm mất đi ý nghĩa của việc phân loại.
Bà Bùi Phùng Khánh Hòa, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, thừa nhận rằng hệ thống đường ống gom rác hiện tại là một “điểm nghẽn” lớn đối với công tác phân loại rác tại nguồn trên địa bàn thành phố.
Tham khảo kinh nghiệm từ các quốc gia như Nhật Bản, Singapore và Đài Loan (Trung Quốc), bà Hòa cho biết các tòa nhà chung cư ở những nơi này không sử dụng hệ thống đường ống gom rác tương tự. Thay vào đó, người dân tự giác phân loại rác và mang đến các điểm tập kết theo đúng thời gian quy định. Hà Nội cũng đang hướng tới một mô hình phân loại rác văn minh tương tự.
Để giải quyết vấn đề hạ tầng hiện tại, bà Hòa đề xuất các ban quản trị và cư dân chung cư cùng chung tay cải thiện hệ thống thu gom rác, thay vì chờ đợi sự đầu tư từ Nhà nước. Bà cho rằng việc cải thiện này có thể thực hiện một cách đơn giản, ví dụ như ban quản trị có thể bố trí ba thùng phân loại rác tại các vị trí phù hợp trong tòa nhà, đồng thời thông báo cho lực lượng thu gom về điểm tập kết rác mới.
Bà Hòa nhấn mạnh, trong trường hợp các tòa nhà chưa thể thực hiện được việc cải thiện hạ tầng ngay lập tức, người dân cần được tuyên truyền để tự giác phân loại rác tại nguồn và mang đến các điểm tập kết theo quy định.
Thực tế, Hà Nội đã triển khai thí điểm phân loại rác tại nguồn ở một số khu vực từ giữa năm 2022. Riêng tại quận Hoàn Kiếm (cũ), sau sáu tháng thí điểm, lượng rác tái chế thu gom được đạt khoảng 3 tấn mỗi ngày, chiếm 89% tổng lượng rác tái chế thu gom được trên toàn thành phố. Tính cả năm, hoạt động phân loại rác tái chế và rác cồng kềnh đã giúp thành phố tiết kiệm được hàng tỷ đồng.
Theo quy định hiện hành, người dân không phân loại rác tại nguồn có thể bị xử phạt từ 500.000 đến 1.000.000 đồng, và công nhân môi trường có quyền từ chối thu gom loại rác này. Tuy nhiên, bà Trần Thị Thu Hiền, đại diện Phòng Quản lý chất thải (Cục Môi trường), cho biết quy định này chưa thể áp dụng trên thực tế do hạ tầng và nhân lực chưa đồng bộ. Bà Hiền cho rằng việc ban hành chế tài cần đi kèm với các giải pháp kỹ thuật và xã hội đồng bộ để đạt được hiệu quả thực chất.
Mặc dù công tác quản lý rác thải sinh hoạt còn nhiều bất cập, ông Hồ Kiên Trung, Phó cục trưởng Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cũng ghi nhận một số kết quả tích cực. Sau hơn ba năm triển khai Luật Bảo vệ môi trường 2020, khối lượng rác thải chôn lấp đã giảm từ 80% xuống còn khoảng 59%.
Ngoài ra, ngày càng có nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia đầu tư vào lĩnh vực tái chế và xử lý rác thải. Riêng trong lĩnh vực xử lý rác thải, cả nước hiện có 14 dự án nhà máy mới đang được triển khai. Ông Trung nhận định đây là những tín hiệu tích cực, mở ra triển vọng nâng cao năng lực quản lý rác thải, giảm gánh nặng cho ngân sách và tạo thêm cơ hội phát triển bền vững.
Admin
Nguồn: VnExpress
