Một bệnh nhân trẻ tuổi nhập viện Quân y 175 với các triệu chứng choáng váng, chóng mặt đã được cứu sống nhờ điều trị tiêu sợi huyết kịp thời. ThS.BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Chủ nhiệm Khoa Nội thần kinh, cho biết, sau khi các triệu chứng thuyên giảm nhanh chóng, kết quả chẩn đoán hình ảnh ban đầu lại hé lộ những bất thường, làm dấy lên nghi ngờ về một nguyên nhân tiềm ẩn gây ra cơn đột quỵ ở người trẻ này.
Quá trình tầm soát chuyên sâu sau đó xác định bệnh nhân mắc dị tật tồn tại lỗ bầu dục (PFO) trong tim. Chính dị tật này đã tạo điều kiện cho huyết khối hình thành và gây ra nhồi máu não. Các bác sĩ tim mạch đã can thiệp bít lỗ bầu dục thành công, ngăn chặn nguy cơ tái phát. Sau hai tuần phục hồi chức năng và trị liệu hỗ trợ, bệnh nhân đã hồi phục hoàn toàn và có thể trở lại công việc thường nhật.
Tồn tại lỗ bầu dục là một dị tật tim bẩm sinh, xảy ra khi lỗ thông giữa hai tâm nhĩ không tự đóng lại sau khi sinh. Lỗ này đóng vai trò quan trọng trong việc lưu thông máu khi còn trong bụng mẹ, nhưng thường sẽ tự đóng sau khi em bé chào đời. Tuy nhiên, theo thống kê, có khoảng 25-30% dân số vẫn tồn tại lỗ bầu dục đến tuổi trưởng thành. Đa phần những người này không gặp phải triệu chứng gì và có thể sống khỏe mạnh suốt đời mà không hề hay biết về sự tồn tại của dị tật. PFO thường chỉ được phát hiện một cách tình cờ qua siêu âm tim hoặc khi nó gây ra các biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như đột quỵ do cục máu đông di chuyển từ buồng tim phải sang buồng tim trái qua lỗ thông, sau đó trôi lên động mạch não.
Bác sĩ Nghĩa nhấn mạnh: “Tồn tại lỗ bầu dục là một nguyên nhân phổ biến gây đột quỵ ở người trẻ, nhưng trước đây ít được chú ý đến”. Ông giải thích thêm rằng, một phần nguyên nhân là do các triệu chứng đột quỵ ở người trẻ có thể diễn tiến âm thầm, khiến bệnh nhân không tìm đến các bệnh viện chuyên sâu để tầm soát và điều trị kịp thời.
PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Trưởng Khoa Bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115, cũng chia sẻ về một trường hợp đặc biệt cách đây 17 năm liên quan đến dị tật này. Một nữ bệnh nhân 38 tuổi nhập viện trong tình trạng liệt hoàn toàn nửa người bên trái, ngay trước ngày cưới. Điều khiến các bác sĩ đặc biệt lưu ý là bệnh nhân hoàn toàn khỏe mạnh, không có tiền sử tăng huyết áp, tiểu đường hoặc các bệnh tim mạch khác.
Kết quả khảo sát cho thấy động mạch não giữa của bệnh nhân bị tắc hoàn toàn. Ekíp điều trị đã quyết định can thiệp bằng cách bơm trực tiếp thuốc tiêu sợi huyết vào cục máu đông – một kỹ thuật mới được nghiên cứu và triển khai tại Việt Nam vào thời điểm đó. Sau hai giờ, huyết khối tan hoàn toàn và bệnh nhân đã hồi phục gần như hoàn toàn vào ngày hôm sau.
Câu hỏi đặt ra là nguyên nhân nào gây ra đột quỵ ở một người trẻ, không có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào? Kết quả siêu âm xuyên sọ cho thấy bệnh nhân có tồn tại lỗ bầu dục trong tim. Đây là một dị tật có thể chiếm tới 40% các trường hợp đột quỵ “vô căn” ở người dưới 45 tuổi. Kết quả này sau đó được xác nhận thêm bằng siêu âm tim qua thực quản. Bệnh nhân đã được can thiệp đóng lỗ bầu dục tại Bệnh viện Nhân dân 115, giúp loại bỏ nguy cơ tái phát đột quỵ.
Phó giáo sư Thắng cho biết, phần lớn các trường hợp PFO không cần thiết phải điều trị. Việc can thiệp chỉ được đặt ra khi dị tật này là nguyên nhân trực tiếp gây ra đột quỵ. Với tỷ lệ khoảng 25% dân số bình thường có PFO, tương đương 25 triệu người Việt Nam, hầu hết không gặp phải vấn đề gì. Hơn 95% những người có PFO không gặp biến chứng và không cần can thiệp y tế.
PFO không phải là nguyên nhân phổ biến gây đột quỵ trong dân số nói chung, vì bệnh nhân đột quỵ chủ yếu là người lớn tuổi (trên 85%). Do đó, ở những bệnh nhân đột quỵ trên 50 tuổi, ít ai nghĩ đến việc tìm kiếm nguyên nhân từ PFO. Thay vào đó, ở độ tuổi này, các bác sĩ thường tập trung vào việc kiểm tra rung nhĩ, nếu nghi ngờ nguyên nhân gây huyết khối từ tim.
Chính vì lý do này, không có khuyến cáo tầm soát PFO ở người bình thường, chỉ để tìm kiếm 25 triệu người Việt có dị tật này nhưng chưa từng bị đột quỵ. Khuyến cáo hiện tại là nên tầm soát PFO khi và chỉ khi đáp ứng đủ các yếu tố sau: bệnh nhân đã từng bị đột quỵ (không áp dụng cho người chưa từng bị đột quỵ); bệnh nhân bị đột quỵ khi còn trẻ, dưới 45 tuổi; và không tìm thấy nguyên nhân phù hợp nào khác gây ra đột quỵ.
Các chuyên gia y tế nhấn mạnh rằng, việc tầm soát và phát hiện nguyên nhân gây đột quỵ tại các cơ sở y tế chuyên sâu đóng vai trò then chốt trong việc quản lý, kiểm soát và phòng tránh đột quỵ. Mọi người nên chủ động khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ. Nếu phát hiện các “thủ phạm” chính gây đột quỵ như tăng huyết áp, đái tháo đường, rung nhĩ… cần tuân thủ điều trị bằng thuốc và kiểm soát lâu dài. Tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc khi thấy sức khỏe ổn định hoặc tự mua thuốc theo đơn cũ. Bên cạnh đó, cần tránh các yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ bằng cách ngưng hút thuốc lá, hạn chế bia rượu, kiểm soát cân nặng, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và vận động thể lực đều đặn.
Cuối cùng, các chuyên gia khuyến cáo người dân cần đến bệnh viện cấp cứu ngay lập tức khi có bất kỳ triệu chứng nào như tê hoặc yếu vùng mặt, tay hoặc chân (đặc biệt khi triệu chứng xảy ra ở một bên cơ thể), méo miệng, đột ngột không nói được hoặc khó nói, nhìn mờ, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và can thiệp kịp thời là yếu tố then chốt để giảm thiểu tối đa các di chứng do đột quỵ gây ra.
Admin
Nguồn: VnExpress
