Theo Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Thị Thảo từ khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, huyết áp của chúng ta không duy trì ở một mức cố định mà thay đổi theo nhịp sinh học trong suốt 24 giờ. Trong khi ngủ, huyết áp thường giảm xuống, một hiện tượng gọi là “dipping,” giúp tim và mạch máu được nghỉ ngơi. Khi thức giấc, huyết áp sẽ tự nhiên tăng trở lại để đáp ứng nhu cầu vận động và hoạt động của cơ thể, đây được gọi là hiện tượng “morning surge.”
Bác sĩ Thảo giải thích rằng khi cơ thể chuyển từ trạng thái ngủ sang thức, hệ thần kinh giao cảm và các hormone như adrenaline và cortisol tăng vọt, làm tăng nhanh nhịp tim và huyết áp. Sự tăng áp lực đột ngột này tác động mạnh lên các mảng xơ vữa động mạch (hình thành do cholesterol và lipid tích tụ kèm theo phản ứng viêm trong thành mạch), khiến chúng dễ bị nứt vỡ. Tiểu cầu, vốn là yếu tố đông máu, sẽ tập trung tại vị trí vỡ và hình thành cục máu đông, gây hẹp hoặc tắc nghẽn hoàn toàn lòng mạch. Nếu tắc nghẽn xảy ra ở động mạch vành, cơ tim sẽ bị thiếu máu nuôi dưỡng, dẫn đến nhồi máu cơ tim. Tương tự, nếu xảy ra ở động mạch não, sẽ gây ra đột quỵ do thiếu máu cục bộ.
Những người có nguy cơ cao thường là người cao tuổi, có tiền sử tăng huyết áp mãn tính, mỡ máu cao, tiểu đường, hút thuốc lá hoặc đã từng mắc bệnh tim mạch. Ở nhóm này, khả năng phản ứng của mạch máu thường kém, làm tăng nguy cơ xảy ra các biến cố tim mạch vào buổi sáng.
Để chủ động theo dõi sức khỏe tim mạch, bác sĩ Thảo khuyến cáo người trưởng thành nên thường xuyên đo huyết áp tại nhà. Mặc dù huyết áp kế thủy ngân cho kết quả chính xác nhất, nhưng lại không tiện lợi cho việc sử dụng tại nhà. Do đó, người bệnh có thể sử dụng máy đo huyết áp điện tử có băng quấn cánh tay. Nên đo huyết áp vào mỗi buổi sáng và tối, sau khi ngủ dậy khoảng 30 đến 60 phút hoặc trước khi uống thuốc. Trước khi đo, hãy ngồi yên tĩnh trong khoảng 10 phút và ghi lại kết quả liên tục trong nhiều ngày. Những dữ liệu này sẽ giúp bác sĩ đánh giá chính xác hiện tượng tăng huyết áp đột ngột vào buổi sáng.
Bác sĩ Thảo lưu ý rằng, nếu huyết áp tâm thu/huyết áp tâm trương đo được từ 130/80 mmHg trở lên khi đo huyết áp trung bình 24 giờ, từ 135/80 mmHg trở lên khi đo huyết áp trung bình ban ngày, hoặc từ 120/70 mmHg trở lên khi đo huyết áp trung bình ban đêm, thì có thể bạn đang bị tăng huyết áp. Đối với người bị tăng huyết áp mãn tính, việc kiểm soát huyết áp còn phụ thuộc vào thời điểm dùng thuốc. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cân nhắc việc uống thuốc vào buổi tối hoặc chia liều dùng thành sáng và tối để kiểm soát huyết áp tốt hơn.
Ngoài ra, việc duy trì một lối sống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa các biến chứng và nâng cao sức khỏe tim mạch. Hãy ngủ đủ giấc từ 7-8 tiếng mỗi đêm, tránh thức khuya, hạn chế tiêu thụ cà phê và rượu. Vận động nhẹ nhàng như đi bộ hoặc thực hiện các động tác giãn cơ ngay sau khi thức dậy cũng giúp huyết áp tăng lên từ từ thay vì đột ngột. Bên cạnh đó, một chế độ ăn uống giàu rau củ, trái cây, cá, ngũ cốc nguyên hạt và ít muối sẽ giúp kiểm soát huyết áp ổn định lâu dài.
Admin
Nguồn: VnExpress
