Léon Charles Albert Calmette, sinh ngày 12/7/1863 tại Nice, miền Nam nước Pháp, đã có gần nửa thế kỷ cống hiến cho sự nghiệp khoa học. Trong đó, 6 năm làm việc tại Việt Nam đã để lại một di sản mang tầm vóc toàn cầu. Tên của ông được đặt cho đường Calmette ở quận 1 và cầu Calmette nối liền quận 1 và quận 4, TP.HCM.
Hành trình cống hiến ở nước ngoài của Calmette bắt đầu từ năm 1883. Sau khi tốt nghiệp Trường Y sĩ Hải quân Brest, ông gia nhập quân y hải quân Pháp và phục vụ trên biển. Calmette đã đến nhiều thuộc địa xa xôi như Hong Kong, Gabon và Congo, nơi ông nghiên cứu các bệnh nhiệt đới nguy hiểm như sốt rét, bệnh ngủ và pellagra.
Năm 1890, Calmette trở về Pháp và trở thành học trò của Louis Pasteur, người được mệnh danh là “cha đẻ” của vaccine phòng dại. Năm 1891, ông được giao nhiệm vụ mở chi nhánh Viện Pasteur đầu tiên ở nước ngoài, đặt tại Sài Gòn (nay là TP.HCM). Đây cũng là trung tâm nghiên cứu và phòng chống dịch bệnh cho toàn Đông Dương.
Trong 6 năm làm việc tại Việt Nam, Calmette đã sản xuất vaccine phòng bệnh dại và đậu mùa, đồng thời mở rộng nghiên cứu về dịch tễ học, sốt rét và các bệnh nhiệt đới phổ biến ở Đông Dương. Năm 1894, tại Viện Pasteur Sài Gòn, Calmette đã thành công trong việc điều chế huyết thanh chống nọc rắn hổ mang, cứu sống nhiều người bị rắn độc cắn và đặt nền móng cho liệu pháp huyết thanh sau này.
Năm 1897, Albert Calmette trở về Pháp và giữ chức Giám đốc Viện Pasteur tại Lille, một trung tâm công nghiệp với tỷ lệ mắc bệnh lao cao kỷ lục. Tại đây, ông ấp ủ tham vọng biến thành phố vốn đầy rẫy “mồ hôi và bệnh tật” thành một phòng thí nghiệm khổng lồ để tìm ra vaccine chống lao. Từ năm 1908, Calmette bắt đầu hợp tác với Camille Guérin, một bác sĩ thú y trẻ tuổi.
Camille Guérin đã chứng minh rằng cơ chế miễn dịch chống lao liên quan trực tiếp đến số lượng vi khuẩn sống trong máu. Dựa trên phát hiện này, ông và Calmette đã thử nghiệm nuôi cấy vi khuẩn lao bò (Mycobacterium bovis) để tìm cách làm suy yếu chúng trước khi đưa vào cơ thể động vật. Hai nhà khoa học đã sử dụng môi trường đặc biệt chứa glycerin, mật bò và lát khoai tây.
Từ năm 1908 đến 1921, họ đã thực hiện hơn 200 lần cấy truyền liên tiếp, từng bước làm giảm độc lực của vi khuẩn cho đến khi chúng chỉ còn khả năng kích thích hệ miễn dịch mà không gây bệnh. Thành quả này được đặt tên là Bacillus Calmette-Guérin (BCG).
Ngày 18/7/1921, tại bệnh viện Hôpital de la Charité ở Paris, một trẻ sơ sinh đã được tiêm liều vaccine thử nghiệm Bacillus Calmette-Guérin (BCG) đầu tiên. Em bé vẫn khỏe mạnh sau khi tiêm, chứng minh vaccine có hiệu quả.
Những năm sau đó, vaccine BCG được tiêm rộng rãi hơn cho trẻ sơ sinh ở Paris. Đến năm 1924, Viện Pasteur tại Lille chính thức phát động chương trình tiêm chủng cộng đồng và chỉ trong vòng bốn năm đã có hơn 114.000 trẻ em được tiêm BCG.
Mặc dù đã có vaccine, bệnh lao vẫn là một vấn đề y tế khẩn cấp trên toàn cầu. Vaccine BCG tiếp tục là công cụ chủ lực trong phòng chống bệnh lao và được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng ở hầu hết các quốc gia.
Albert Calmette qua đời ngày 29/10/1933 tại Paris, hưởng thọ 70 tuổi. Ngày 24/3 hàng năm được chọn là Ngày Thế giới Phòng chống Lao, để tưởng nhớ những đóng góp to lớn của Calmette, người đã dành cả cuộc đời nghiên cứu và cùng Guérin tìm ra vaccine BCG, cứu sống hàng triệu trẻ em trên toàn thế giới.
Admin
Nguồn: VnExpress
