Tại thị trấn cảng Irvine, Aryshire, Scotland, gần 80 cánh turbin gió cũ kỹ nhất nước Anh đang nằm im lìm trong một nhà kho. Những cánh quạt khổng lồ, mỗi chiếc dài 55 mét, từng thuộc về dự án Hagshaw Hill, trang trại điện gió thương mại đầu tiên của Scotland, hoạt động từ ba thập kỷ trước.
Ngày nay, vị trí của chúng đã được thay thế bởi 14 turbin mới, mạnh mẽ hơn, có khả năng tạo ra lượng điện xanh gấp 5 lần. Sự thay thế này là một phần của làn sóng “nâng cấp” turbin đang diễn ra khắp châu Âu, hứa hẹn tăng sản lượng điện sạch cho khu vực. Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra một thách thức không nhỏ: xử lý hàng nghìn tấn phế liệu khó phân hủy.
Theo ước tính của Hiệp hội Năng lượng Gió châu Âu (WindEurope), trong vòng 5 năm tới, khoảng 14.000 turbin gió sẽ bị tháo dỡ trên khắp châu lục, tạo ra từ 40.000 đến 60.000 tấn phế thải. Đức dự kiến sẽ thải bỏ khoảng 23.300 tấn, tiếp theo là Tây Ban Nha với 16.000 tấn và Italy với 2.300 tấn.
Vấn đề xử lý núi phế liệu này đang trở thành một bài toán hóc búa cho ngành công nghiệp điện gió. Mặc dù 85-90% thành phần của turbin gió, như thép và các vật liệu khác, có thể dễ dàng tái chế, nhưng cánh quạt làm từ sợi carbon lại là một câu chuyện khác. Được thiết kế để chống chọi với sự khắc nghiệt của thời tiết, chúng cực kỳ khó phân hủy.
Trước tình hình này, ngành tái chế đang chạy đua để tìm ra các phương pháp hiệu quả để xử lý những cánh quạt turbin đã hết tuổi thọ. Steven Lindsay, Giám đốc Reblade, một công ty chuyên tái chế cánh quạt turbin gió ở Scotland, cho biết họ đang áp dụng các nguyên tắc kinh tế tuần hoàn để tái sử dụng và tái chế cánh quạt thành các sản phẩm có giá trị trong nhiều năm tới. Ông từng làm việc tại ScottishPower, công ty sở hữu trang trại gió Hagshaw Hill, nơi cung cấp 106 MW điện, đủ cho 66.000 hộ gia đình.
Reblade đang biến các đoạn cánh quạt thành cơ sở hạ tầng công cộng hữu ích, như mái che xe đạp và nhà chờ xe buýt. Gần đây, họ đã đạt được thỏa thuận với công ty phát triển điện gió SSE để sử dụng cánh quạt cũ từ các trang trại gió làm nhà chờ sạc xe điện ở Dundee, Scotland. Các mẫu nhà chờ xe buýt làm từ vật liệu này cũng đang được thương mại hóa. Theo Steven, tái sử dụng dựa trên tính thẩm mỹ và độ bền của vật liệu cánh quạt là một giải pháp ưu việt hơn so với việc chỉ cắt nhỏ và tái chế chúng.
Một số quốc gia khác cũng đang tìm kiếm các giải pháp tương tự. Tại Đan Mạch, một số cánh quạt turbin đã được tái sử dụng làm mái che xe đạp, một phương tiện giao thông phổ biến. Ở Ireland, Đại học Cork đã sử dụng cánh turbin để xây dựng một cây cầu, khánh thành vào năm 2022. Các nhà thiết kế cho biết, ngoài kết cấu vững chắc, những đường cong duyên dáng của cánh quạt còn mang lại vẻ đẹp thẩm mỹ cho cây cầu dài 5 mét bắc qua Midleton tới Youghal Greenway ở East Cork.
Tuy nhiên, việc tái sử dụng chỉ giải quyết được một phần nhỏ của vấn đề. Iberdrola, một công ty năng lượng của Tây Ban Nha, đang hướng tới việc xử lý phế liệu trên quy mô lớn hơn. Ba tháng trước, họ cùng đối tác FCC đã khánh thành nhà máy tái chế đầu tiên trên bán đảo Iberia, có khả năng xử lý tới 10.000 tấn phế liệu cánh quạt mỗi năm. Con số này tương đương với khoảng một phần sáu tổng lượng phế liệu dự kiến vào năm 2030. Nhà máy được đầu tư 10 triệu euro, và sản phẩm tái chế là sợi thủy tinh và hạt nhựa, sẽ được ứng dụng trong các lĩnh vực năng lượng, hàng không vũ trụ, ô tô, dệt may và xây dựng.
Một giải pháp khác đang được xem xét là kéo dài tuổi thọ của các turbin hiện có. ORE Catapult, một tổ chức đổi mới được chính phủ Anh hỗ trợ, đang hợp tác với nhà phát triển năng lượng tái tạo RWE để thực hiện các mô phỏng trong phòng thí nghiệm. Kết quả ban đầu cho thấy tuổi thọ của cánh turbin gió có thể được kéo dài gấp rưỡi một cách an toàn. Theo nhóm nghiên cứu, đây có thể là một bước ngoặt quan trọng cho ngành công nghiệp điện gió, giúp giảm đáng kể lượng cánh quạt phải lưu trữ sau khi hết hạn sử dụng.
Về lâu dài, ScottishPower, SSE và Ørsted của Đan Mạch đang lên kế hoạch phát triển thế hệ cánh turbin gió mới, dễ tái chế hơn. Đồng thời, họ cũng dự định xây dựng các nhà máy tái chế. Trong trường hợp ngành tái chế chưa thể theo kịp tốc độ thải bỏ của công nghiệp điện gió, Ørsted cam kết sẽ “lưu trữ bất kỳ cánh turbin nào đã ngừng hoạt động, thay vì chôn lấp chúng.”
Admin
Nguồn: VnExpress
