Sáng ngày 22/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiến hành thảo luận về dự án Luật Thương mại điện tử, tập trung vào việc quy định rõ trách nhiệm của các chủ thể tham gia, từ nền tảng, người bán đến người livestream trên các sàn thương mại điện tử.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, đã trình bày tờ trình về dự luật. Theo đó, dự luật yêu cầu các nền tảng thương mại điện tử phải minh bạch thông tin về người bán, sản phẩm, dịch vụ, các điều kiện giao hàng, chính sách thanh toán và cơ chế giải quyết tranh chấp. Các sàn cũng phải thiết lập cơ chế tự kiểm duyệt thông tin, chủ động rà soát và loại bỏ các sản phẩm vi phạm.
Một điểm đáng chú ý trong dự luật là việc định danh người bán hàng trong nước qua VNeID và người bán nước ngoài qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp. Đối với hoạt động livestream bán hàng, các nền tảng phải xác thực danh tính người livestream, công khai thông tin và kiểm soát nội dung bán hàng theo thời gian thực, đồng thời lưu trữ toàn bộ dữ liệu livestream (hình ảnh, âm thanh) trong ít nhất một năm.
Người bán hàng hóa, dịch vụ có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin về tên, xuất xứ và bên chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm cho người livestream. Ngược lại, người livestream không được phép cung cấp thông tin sai lệch hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả và các chính sách hậu mãi của sản phẩm, đồng thời phải tuân thủ đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Dự thảo luật cũng đề xuất các quy định quản lý đối với các sàn bán hàng trực tuyến có yếu tố nước ngoài. Cụ thể, các nền tảng nước ngoài phải thành lập pháp nhân tại Việt Nam nếu đáp ứng một trong ba điều kiện: cung cấp giao diện bằng tiếng Việt, sử dụng tên miền “.vn”, hoặc có từ 100.000 giao dịch trở lên mỗi năm với người mua trong nước.
Nhà đầu tư nước ngoài chỉ được phép thành lập pháp nhân thông qua hai hình thức: thành lập tổ chức kinh tế hoặc góp vốn, mua cổ phần. Trong trường hợp góp vốn vào các nền tảng quy mô lớn, họ cần phải xin ý kiến thẩm định của Bộ Công an về an ninh quốc gia. Nếu ủy quyền cho pháp nhân tại Việt Nam, các nền tảng nước ngoài phải đảm bảo thực hiện đầy đủ trách nhiệm, ký quỹ tại ngân hàng thương mại hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam để đảm bảo bồi thường thiệt hại cho người mua trong nước.
Theo số liệu từ Bộ Công Thương, thị trường thương mại điện tử Việt Nam đạt quy mô trên 25 tỷ USD vào năm ngoái, tăng trưởng 20% so với năm trước đó, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ và dịch vụ tiêu dùng của cả nước, và đứng thứ ba trong khu vực Đông Nam Á. Dự kiến đến năm 2030, quy mô thị trường sẽ đạt gần 63 tỷ USD.
Tuy nhiên, sự phát triển của các mô hình mới đang làm cho lĩnh vực thương mại điện tử trở nên phức tạp hơn. Xu hướng “siêu ứng dụng”, nơi người dùng có thể sử dụng nhiều dịch vụ khác nhau chỉ với một ứng dụng duy nhất, đặt ra nhiều thách thức về trách nhiệm pháp lý, bảo vệ dữ liệu cá nhân và cạnh tranh lành mạnh.
Hoạt động livestream bán hàng hiện nay mới chỉ được quản lý như một hình thức quảng cáo thông thường, thiếu các quy định cụ thể về chủ thể tham gia, định danh tài khoản và nghĩa vụ nộp thuế. Thực tế cho thấy có nhiều buổi livestream đạt doanh thu hàng tỷ đồng nhưng Nhà nước chưa thu được thuế, đồng thời xuất hiện tình trạng thổi phồng công dụng sản phẩm, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Ngoài ra, tình trạng hàng giả, hàng nhái và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên các sàn thương mại điện tử vẫn chưa được kiểm soát hiệu quả. Sự tăng trưởng nhanh chóng của thương mại điện tử xuyên biên giới cũng làm gia tăng nguy cơ về hàng giả, hàng kém chất lượng, gian lận giao dịch và thất thu thuế.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung báo cáo, làm rõ những tồn tại và “khoảng trống” trong các quy định hiện hành về quản lý thương mại điện tử, tránh tình trạng dự luật đưa ra các quy định chung chung hoặc chồng chéo với các luật hiện hành về thuế và quảng cáo. Ông Mãi cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải quy định rõ phạm vi và nội hàm của “hoạt động thương mại điện tử”, cũng như phân biệt rõ giữa giao kết mua bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn góp ý rằng cần rà soát các loại hình và trách nhiệm của các chủ thể trong hoạt động thương mại điện tử để tránh tạo ra rào cản đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ông đề xuất phân loại các nền tảng theo quy mô lớn, vừa và nhỏ để tạo cơ hội kinh doanh và tránh áp dụng các điều kiện khắt khe một cách đồng nhất. Các quy định cũng cần cân nhắc kỹ lưỡng tác động đến cả doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, cũng như các nền tảng lớn và nhỏ.
Dự kiến, dự Luật Thương mại điện tử sẽ được trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp vào tháng 10 tới.
Admin
Nguồn: VnExpress
