Mùa đông đang đến gần Ukraine, kéo theo nỗi lo về các cuộc tấn công từ Nga nhắm vào hạ tầng năng lượng, đe dọa đẩy hàng triệu người vào cảnh sống trong bóng tối và giá lạnh.
Trong những tháng gần đây, Ukraine đã tăng cường đáp trả bằng việc sử dụng máy bay không người lái (UAV) nội địa để tấn công các cơ sở dầu khí trên lãnh thổ Nga, gây ra những thiệt hại mà giới chức Nga đánh giá là “rất đáng kể”.
Thỏa thuận ngừng bắn kéo dài một tháng giữa Kiev và Moscow, do Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng, đã trở thành quá khứ. Cả hai bên đang leo thang các cuộc tấn công vào cơ sở năng lượng chiến lược của nhau.
Ngày 18/9, UAV Ukraine tấn công nhà máy lọc hóa dầu Neftekhim Salavat của tập đoàn Gazprom ở Bashkortostan, miền trung Nga, gây ra đám cháy lớn. Thống đốc Bashkortostan xác nhận vụ việc và cho biết thiệt hại đang được đánh giá. Cùng ngày, lực lượng đặc nhiệm Ukraine tuyên bố tấn công một trong những nhà máy lọc dầu lớn nhất của Nga ở Volgograd, làm gián đoạn hoạt động sản xuất.
Hai ngày sau, UAV Ukraine tiếp tục tấn công các nhà máy lọc dầu ở Saratov và Novokuibyshevsk. Bộ Quốc phòng Nga và chính quyền địa phương xác nhận thông tin này, trong khi người dân cho biết đã nghe thấy nhiều tiếng nổ và thấy khói bốc lên từ hai cơ sở này.
Đáp lại, Nga cũng tăng cường các cuộc tấn công vào lưới điện Ukraine, sử dụng nguồn cung UAV dường như vô tận. Đáng lo ngại hơn, Nga hiện đang nhắm mục tiêu vào các cơ sở khí đốt, vốn là xương sống của hệ thống sưởi ấm ở Ukraine trong mùa đông.
Giới chức Ukraine khẳng định có đủ trữ lượng khí đốt để vượt qua mùa đông, nếu thời tiết ôn hòa như năm trước. Họ cũng cho biết đã tích lũy đủ kinh nghiệm từ các cuộc tấn công trước đây của Nga để đảm bảo duy trì hệ thống sưởi ấm và lưới điện.
Tuy nhiên, nhiều người lo ngại rằng các cuộc tấn công ngày càng tăng của Nga có thể áp đảo hệ thống phòng không Ukraine, gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho hạ tầng năng lượng. Nga hiện sử dụng hàng trăm UAV cùng hàng chục tên lửa trong các cuộc tấn công ban đêm, và số lượng này đang có xu hướng tăng lên.
Maxim Timchenko, CEO của DTEK, công ty năng lượng tư nhân lớn nhất Ukraine, cho biết các cơ sở của họ liên tục bị nhắm mục tiêu. Ông lo ngại rằng nếu Nga phóng tới 600, 700 hoặc 800 UAV, không ai có thể đảm bảo bất cứ điều gì. Ông kêu gọi mọi người nên lo lắng một cách hợp lý, không hoảng sợ, bi quan hay quá lạc quan, mà chỉ cần làm tốt công việc của mình.
Để trả đũa, Ukraine tuyên bố đã tấn công mạnh vào các nhà máy lọc dầu của Nga, bao gồm các cuộc tấn công vào nhà máy lọc dầu Bashkortostan và Volgograd, cũng như nhà máy lọc dầu Saratov, nơi sản xuất hơn 20 sản phẩm dầu mỏ. Trước đó, các nhà máy lọc dầu gần St. Petersburg và Ufa cũng đã trở thành mục tiêu.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố rằng các cuộc tấn công vào ngành công nghiệp dầu khí Nga sẽ hạn chế đáng kể chiến dịch quân sự của Nga. Ông nhấn mạnh rằng các cuộc tấn công vào kho dầu Primorsk trên biển Baltic đã gây ra “thiệt hại nghiêm trọng, rõ ràng cho đối phương”.
Reuters dẫn lời các quan chức trong ngành dầu khí Nga cho biết Transneft, công ty độc quyền khai thác đường ống dẫn dầu của Nga, đã cảnh báo các nhà sản xuất về khả năng cắt giảm sản lượng do các cuộc tấn công từ Ukraine. Tuy nhiên, Transneft đã phủ nhận thông tin này.
Trong khi đó, giới chức Nga khẳng định rằng các cuộc tấn công từ Ukraine không ảnh hưởng đến ngành dầu khí của nước này. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov trấn an rằng thị trường nhiên liệu Nga “ổn định và tình hình nằm trong tầm kiểm soát”.
Tuy nhiên, truyền thông nhà nước Nga đưa tin về tình trạng thiếu hụt xăng ở một số khu vực thuộc vùng Viễn Đông và bán đảo Crimea, do Ukraine tăng cường các cuộc tấn công tầm xa vào các nhà máy lọc dầu.
Primpress, cổng thông tin của chính quyền vùng Primorye, cho biết người dân phải xếp hàng dài chờ đợi tại các trạm xăng địa phương. Giá xăng đã tăng lên khoảng 78 ruble (gần 1 USD) mỗi lít, trong khi mức lương trung bình hàng tháng ở vùng này khoảng 1.200 USD.
Chuyên gia dầu khí Sergey Vakulenko cho rằng thông tin từ Reuters có thể chính xác, nhưng rất khó đánh giá tổng thể thiệt hại vì các nhà máy lọc dầu Nga liên tục được sửa chữa. Ông đặt câu hỏi liệu Ukraine có thể duy trì nhịp độ, quy mô và mức độ gây thiệt hại của các cuộc tấn công hay không, và liệu Nga có thể tăng cường phòng không hay không.
Theo Mykhailo Gonchar, chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Toàn cầu XXI, giá xăng tại Nga đã tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Ông cho rằng một cuộc khủng hoảng nhiên liệu đang xuất hiện ở Nga và không có dấu hiệu dừng lại.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh cho hay chiến dịch của Ukraine nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng Nga, đặc biệt là các nhà máy lọc dầu, đang tác động mạnh đến nguồn tài chính cho quân đội Nga và làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu xăng dầu ở nước này.
Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố rằng các cuộc tấn công của Nga vào hạ tầng năng lượng Ukraine chủ yếu nhằm đáp trả chiến dịch tấn công từ Kiev.
Hôm 17/9, điện bị cắt ở 45 khu định cư thuộc vùng Kirovohrad của Ukraine sau một cuộc tấn công bằng UAV trong đêm từ Nga. Trước đó, 19 UAV Nga đã tấn công nhà máy nhiệt điện Trypilska bên ngoài thủ đô Kiev, khiến nỗ lực khôi phục tại nhà máy này “trở nên vô nghĩa”.
Victoria Voytsitska, cựu thư ký Ủy ban Năng lượng Quốc hội Ukraine, cho rằng cơ sở hạ tầng khí đốt là phần dễ bị tổn thương nhất trong hệ thống năng lượng Ukraine. Bà lưu ý rằng việc xây dựng hệ thống bảo vệ cho các cơ sở phân phối khí đốt tốn kém và mất nhiều thời gian, trong khi Ukraine hiện không có nguồn lực như vậy.
Sergii Koretskyi, CEO Naftogaz, cho biết các cuộc tấn công từ Nga vào cơ sở năng lượng Ukraine bắt đầu leo thang từ tháng 2, gây tổn thất khoảng 42% sản lượng khí đốt hàng ngày. Sau đó, trong tháng 6 và tháng 7, “hệ thống lọc dầu bị phá hủy hoàn toàn”.
Ông Koretskyi tin rằng những cuộc tấn công như vậy là động thái trả đũa của Moskva sau khi Ukraine cắt dòng khí đốt từ Nga đi qua các đường ống của mình hồi tháng một.
Theo ông, Ukraine đã ký các hợp đồng có khả năng đáp ứng gần 95% nhu cầu khí đốt của đất nước khi hệ thống sưởi ấm tập trung được kích hoạt vào ngày 1/11.
Chuyên gia Gonchar cảnh báo rằng nỗ lực này có thể giúp Ukraine đứng vững nếu mùa đông không quá khắc nghiệt, nhưng nếu nhiệt độ giảm sâu, lượng khí đốt chắc chắn sẽ thiếu hụt.
Admin
Nguồn: VnExpress
