Theo tính toán của nhóm chuyên gia hỗ trợ kỹ thuật cho Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Việt Nam có thể thu về 1,6 tỷ USD từ thị trường tín chỉ carbon nếu giá mỗi tín chỉ đạt 47 USD. Kịch bản này được xây dựng dựa trên mức trần tỷ lệ bán quốc tế ở mức 70% và 56 biện pháp tạo tín chỉ carbon hợp lệ.
Tại hội thảo đánh giá tác động phát triển sàn giao dịch carbon diễn ra chiều 23/9, ông Hồ Công Hòa từ Học viện Chính sách và Phát triển, thành viên nhóm chuyên gia, cho biết mức giá 47 USD/tín chỉ là kịch bản giá cao. Mức giá này được tham chiếu từ giá giao dịch trung bình tại Chương trình bù trừ, giảm thiểu carbon cho hàng không quốc tế (Corsia) và các thị trường đối tác trao đổi tín chỉ như Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc.
Trong trường hợp giá tín chỉ ở mức thấp (20,5 USD) và trung bình (33,8 USD), nguồn thu dự kiến lần lượt là 600 triệu USD và 1,2 tỷ USD, bao gồm cả thuế và phí giao dịch. Phí giao dịch, dự kiến ở mức 2% doanh thu, có thể đóng góp tới 10,4 triệu USD vào ngân sách nhà nước.
Phân tích theo ngành, công nghiệp, năng lượng và xử lý chất thải được đánh giá là những lĩnh vực hưởng lợi chính do chi phí đầu tư giảm thải thấp. Ngược lại, chi phí này trong lĩnh vực nông nghiệp và lâm nghiệp được dự báo sẽ cao hơn.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân đối “room” ngoại cho tín chỉ carbon. Bà Nguyễn Hồng Loan, Giám đốc Công ty TNHH Kiến tạo Khí hậu xanh (GreenCIC), trưởng nhóm tư vấn, lưu ý về quy định “điều chỉnh tương ứng” trong Thỏa thuận Khí hậu Paris năm 2015. Theo đó, khi một giao dịch tín chỉ carbon được thực hiện, quốc gia mua sẽ được trừ đi lượng phát thải, trong khi nước bán sẽ bị cộng thêm tương ứng để tránh tính trùng lặp. Bà Loan cảnh báo Việt Nam có thể đối diện nguy cơ bán quá mức, dẫn đến không đạt được cam kết giảm thải theo Thỏa thuận Paris, đồng thời việc khớp lệnh trên thị trường nước ngoài sẽ ảnh hưởng đến thị trường trong nước.
TS. Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, giải thích thêm rằng các doanh nghiệp hàng không như Vietnam Airlines và Vietjet Air có nhu cầu lớn về tín chỉ carbon để đạt được cam kết giảm thải theo chương trình Corsia. Dự kiến ngành này cần 2,3 triệu tín chỉ từ năm tới. Nếu nguồn cung trong nước không đủ, các hãng hàng không sẽ buộc phải mua tín chỉ nước ngoài với giá cao.
Để đảm bảo mục tiêu giảm thải quốc gia, nhóm chuyên gia khuyến nghị giới hạn “room” ngoại tín chỉ ở mức 50% đến năm 2030. Sau thời gian này, khi thị trường carbon tương thích với các mục tiêu khí hậu đầy tham vọng của Việt Nam, trần bán ra quốc tế có thể được nâng lên 70%.
Đối với thị trường trong nước, việc thành lập sàn giao dịch carbon (ETS) sẽ giúp các doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng tài chính trong quá trình giảm thải. Theo tính toán, nếu được mua tín chỉ bù trừ ở mức 30% hạn ngạch khí nhà kính được phân bổ, các doanh nghiệp nhiệt điện, xi măng, sắt thép có thể giảm chi phí tuân thủ từ hơn 420 triệu USD xuống còn gần 70 triệu USD. Điều này cho phép họ mua tín chỉ với giá rẻ hơn thay vì đầu tư vào các biện pháp giảm phát thải tốn kém, tạo ra “khoảng nghỉ” để chuẩn bị về tài chính và công nghệ.
Các chuyên gia cũng khuyến nghị giảm dần trần tín chỉ carbon bù trừ xuống 20% sau năm 2028 và còn 10% từ năm 2030, nhằm khuyến khích các doanh nghiệp giảm phát thải trực tiếp từ hoạt động sản xuất.
Sàn giao dịch carbon được xem là một công cụ định giá carbon quan trọng, hỗ trợ các quốc gia trên lộ trình đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero). Số lượng sàn giao dịch trên thế giới đã tăng gần gấp rưỡi trong giai đoạn 2020-2024, lên 37 sàn, với tổng doanh thu tăng từ 25 tỷ USD lên hơn 69 tỷ USD.
Hiện tại, Việt Nam đang hoàn thiện hệ thống chính sách cho sàn giao dịch carbon trong nước. Dự kiến sàn giao dịch này sẽ được vận hành thử nghiệm từ nay đến năm 2028 và chính thức đi vào hoạt động sau đó một năm, với sự tham gia của hơn 200 doanh nghiệp trong ba lĩnh vực: nhiệt điện, xi măng và sắt thép.
Admin
Nguồn: VnExpress
