Tại Việt Nam, tình trạng bệnh nhân ung thư từ bỏ điều trị do ám ảnh hóa chất đang diễn ra khá phổ biến, dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. Dưới đây là hai trường hợp điển hình.
Một năm trước, một phụ nữ ở Hưng Yên phát hiện ung thư vú giai đoạn hai với khối u khoảng 2,5 cm. Bác sĩ khuyên chị nên điều trị hóa chất kết hợp thuốc đích trước phẫu thuật để tiêu diệt khối u. Tuy nhiên, sau đợt truyền hóa chất đầu tiên, chị gặp phải các tác dụng phụ như đau đớn, rụng tóc, ăn kém, buồn nôn và xanh xao. Lo sợ cơ thể suy kiệt, bệnh tình trở nặng, chị đã tự ý bỏ điều trị, về nhà dùng thuốc nam, bất chấp lời khuyên can của gia đình. Vài tháng sau, khối u của chị sưng to gấp 8 lần ban đầu, căng tức, vỡ chảy dịch vàng hôi và máu không cầm được. Khi quay lại bệnh viện, bác sĩ cho biết tình trạng bệnh đã quá nặng, không thể can thiệp ngay và tiên lượng rất xấu.
Trường hợp khác là anh Kiên, 58 tuổi, thợ mộc ở Phú Thọ, mắc ung thư thực quản giai đoạn hai. Anh cũng từ chối hóa xạ trị vì ám ảnh những đau đớn mà một người bạn cùng làng đã trải qua sau hóa trị. Anh cho rằng điều trị chỉ kéo dài đau đớn mà không thể cứu chữa. Vì vậy, anh quyết định bỏ điều trị, tự tìm cách chữa bằng thuốc nam và lá cây. Chỉ vài tháng sau, anh Kiên bị nuốt nghẹn, không thể ăn uống, sụt gần 10 kg. Những cơn đau ngực dữ dội buộc anh phải nhập viện trở lại. Lúc này, bác sĩ thông báo khối u đã xâm lấn vào khí quản, việc điều trị trở nên vô cùng khó khăn và tiên lượng rất xấu.
Vậy hóa trị là gì và tại sao nó lại gây ra nỗi sợ hãi lớn đến vậy? Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc để tiêu diệt hoặc kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư. Thuốc được đưa vào cơ thể qua đường tiêm, uống hoặc truyền tĩnh mạch, tác động lên các tế bào phân chia nhanh. Tuy nhiên, bên cạnh tế bào ung thư, thuốc cũng ảnh hưởng đến các tế bào lành tính, gây ra các tác dụng phụ như mệt mỏi, rụng tóc, suy kiệt, mất vị giác, buồn nôn, sốt, viêm loét miệng, thiếu máu, tăng men gan… Các tác dụng phụ này thường xuất hiện sau 7-14 ngày.
Theo bác sĩ Nguyễn Việt Anh, Trưởng khoa Ung Bướu, Bệnh viện Đa Khoa Việt Đức, nguyên nhân khiến bệnh nhân từ chối điều trị xuất phát từ “cú sốc kép”: nỗi hoảng loạn khi nhận chẩn đoán ung thư và nỗi sợ hãi đau đớn, thay đổi ngoại hình do hóa trị. Những thay đổi này có thể dẫn đến mặc cảm, kỳ thị, khiến người bệnh chán nản và từ bỏ điều trị, đánh mất cơ hội sống. Thêm vào đó, những ký ức về các loại thuốc hóa trị cũ có độc tính cao, phác đồ điều trị chưa được cá nhân hóa, cùng với những câu chuyện truyền miệng về bệnh nhân suy kiệt, nôn ói, tử vong sau hóa chất, đã tạo nên định kiến rằng hóa trị là “liều thuốc độc”.
Tuy nhiên, các bác sĩ khẳng định quan điểm “hóa trị giết chết người bệnh” là sai lầm. Hóa trị, cùng với phẫu thuật và xạ trị, vẫn là một trong ba trụ cột chính của điều trị ung thư, giúp kéo dài sự sống cho hàng triệu người. Dữ liệu từ các tổ chức uy tín như Hiệp hội Ung thư Mỹ (ACS) và Viện Ung thư Quốc gia (NCI) cho thấy tỷ lệ sống sót của nhiều loại ung thư đã tăng đáng kể nhờ sự kết hợp các liệu pháp tiên tiến và hóa trị. Ví dụ, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của ung thư vú đã tăng từ khoảng 75% vào những năm 1970 lên gần 90% hiện nay, một phần quan trọng nhờ vào phác đồ hóa trị bổ trợ. Đối với ung thư hạch Hodgkin, tỷ lệ chữa khỏi ở trẻ em và người trẻ tuổi hiện đạt trên 90%, với hóa trị là liệu pháp chủ yếu.
Ngày nay, khoa học đã có những tiến bộ vượt bậc trong việc quản lý và giảm thiểu tác dụng phụ của hóa trị. Các biện pháp hỗ trợ đã được chuẩn hóa, tập trung giải quyết các tác dụng phụ nghiêm trọng. Thuốc chống nôn thế hệ mới giúp kiểm soát hiệu quả chứng buồn nôn và nôn mửa. Các yếu tố kích thích tạo bạch cầu (G-CSF) giúp tủy xương phục hồi nhanh chóng, giảm nguy cơ nhiễm trùng. Độc tính tim, thận cũng được theo dõi chặt chẽ để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Bác sĩ cho biết, “Điều này cho phép các chuyên gia cá nhân hóa liều lượng thuốc, hoặc kịp thời chuyển sang sử dụng các loại thuốc hóa trị có độc tính thấp hơn, bảo vệ các cơ quan quan trọng của người bệnh”.
Việt Nam đang đối mặt với gánh nặng ung thư ngày càng lớn, với khoảng 350.000 người đang sống chung với bệnh và hơn 165.000 ca mắc mới mỗi năm. Theo WHO, tỷ suất tử vong do ung thư của Việt Nam nằm trong top 50 trên thế giới.
Trước thực trạng này, các bác sĩ khuyến cáo người dân nên duy trì lối sống lành mạnh và tầm soát ung thư sớm, đặc biệt là những người trên 40 tuổi. “Khi phát hiện bệnh, điều trị theo phác đồ của y học chính thống là con đường duy nhất. Cần tránh xa các quan niệm sai lầm và phương pháp điều trị truyền miệng, không có căn cứ khoa học”, bác sĩ Việt Anh nhấn mạnh. Chỉ có tuân thủ phác đồ điều trị khoa học mới giúp bệnh nhân ung thư có cơ hội kéo dài sự sống và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Admin
Nguồn: VnExpress
