Tại Đại hội Thi đua Quyết thắng toàn quân, trung tá Lê Thị Hằng, Giám đốc Trung tâm C4 thuộc Viện Hàng không Vũ trụ Viettel, đã chia sẻ về hành trình đầy thách thức trong việc nghiên cứu công nghệ lõi, một yếu tố then chốt để phát triển ngành công nghiệp tên lửa của Việt Nam.
Trung tá Hằng nhấn mạnh rằng, sản xuất tên lửa là một lĩnh vực đặc biệt, mang tính bảo mật cao và rất khó tiếp cận. Tuy nhiên, việc làm chủ công nghệ này có ý nghĩa to lớn, giúp nâng cao sức mạnh và khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội.
Con đường đi đến thành công của trung tá Hằng và nhóm kỹ sư không hề dễ dàng, với vô vàn khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua. Bên cạnh áp lực công việc, chị còn phải chu toàn trách nhiệm gia đình, vừa làm khoa học vừa nuôi dạy hai con nhỏ. Đã có lúc chị hoài nghi về khả năng tiếp tục, nhưng rồi lại tự động viên mình: “Nếu mình lùi bước, ai sẽ tiến lên? Nếu mình bỏ cuộc, gian khó này dành phần ai?”. Chính ý chí mạnh mẽ đó đã giúp chị và đồng đội kiên trì theo đuổi mục tiêu đến cùng.
Năm 2016, trung tá Hằng được giao nhiệm vụ nghiên cứu và phát triển đạn tên lửa đối hạm tầm trung, trong đó “đầu tự dẫn” được ví như “đôi mắt” của tên lửa – một thành phần phức tạp nhất, quyết định hiệu quả chiến đấu. Dự án ban đầu chỉ có 7 thành viên, gần như không có gì trong tay: chưa ai có kinh nghiệm trong lĩnh vực tên lửa, thiếu tài liệu tham khảo, hạ tầng thử nghiệm hạn chế, và không nhận được sự hợp tác từ đối tác nước ngoài.
Một trong những thách thức lớn nhất là sự mơ hồ về khái niệm “đầu tự dẫn”, điều này có nguy cơ dẫn đến thất bại, lãng phí nguồn lực và không hoàn thành nhiệm vụ được giao. Để giải quyết vấn đề này, trung tá Hằng và các đồng nghiệp đã đồng thời giải quyết hai bài toán: làm rõ nguyên lý hoạt động, cấu tạo của đầu tự dẫn, đồng thời xây dựng quy trình kiểm tra chính xác để đánh giá hiệu quả sản phẩm trong điều kiện thực tế.
Nhóm kỹ sư đã áp dụng phương pháp “thiết kế ngược” và giả lập các tình huống tác chiến, xây dựng hàng trăm kịch bản và chế tạo nhiều phiên bản thử nghiệm để từng bước hoàn thiện sản phẩm. Họ còn tự tạo ra phòng bắn thử, sử dụng cano và trực thăng để đưa đầu tự dẫn đến gần mục tiêu, thay vì phải bắn tên lửa thật. Sáng kiến này không chỉ rút ngắn thời gian nghiên cứu mà còn giúp tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng cho ngân sách nhà nước.
Trung tá Hằng chia sẻ rằng, hành trình nghiên cứu gắn liền với nhiều kỷ niệm đáng nhớ. Có những kỹ sư làm việc đến kiệt sức, chảy máu cam giữa đêm nhưng vẫn tiếp tục công việc; có người trẻ say sóng nhưng vẫn cố gắng thao tác máy tính rồi lại gục xuống sàn tàu. Trong quá trình thử nghiệm trên máy bay, cả nhóm luôn lo lắng về an toàn bay, nhưng vẫn kiên trì thuyết phục và chấp nhận thực hiện nhiều chuyến bay trong điều kiện kỹ thuật khắt khe.
Trong điều kiện cơ sở vật chất còn hạn chế, đội của trung tá Hằng đã sáng tạo ra các giải pháp kỹ thuật độc đáo, tận dụng các công cụ tạm thời và phương tiện đơn giản được điều chỉnh tại chỗ, dưới sự giám sát chuyên môn và kiểm soát an toàn nghiêm ngặt, để phát triển công nghệ hàn nhúng phục vụ đầu tự dẫn.
Năm 2020, sản phẩm đầu tiên đã được nghiệm thu cấp Bộ Quốc phòng, đánh dấu một thành công quan trọng trong quá trình nghiên cứu và phát triển tên lửa đối hạm cận âm tầm trung của Quân đội Việt Nam. “Thành tựu này chứng minh khả năng làm chủ công nghệ cao của kỹ sư Việt Nam trong lĩnh vực đầu tự dẫn – một bộ phận mà ngay cả nhiều nước phát triển cũng gặp khó khăn”, trung tá Hằng khẳng định. Chị cũng cho biết thêm, chất lượng sản phẩm tương đương với các mẫu nước ngoài, giúp tiết kiệm ngân sách quốc phòng, chủ động trang bị vũ khí và tăng cường khả năng tác chiến độc lập của Quân đội.
Sau thành công ban đầu, nhóm của trung tá Hằng tiếp tục được giao những nhiệm vụ lớn hơn với tiến độ gấp rút, đúng vào thời điểm dịch Covid-19 bùng phát, gây thiếu hụt nhân lực, đứt gãy chuỗi cung ứng và gián đoạn quá trình phối hợp nghiên cứu. Tuy nhiên, họ vẫn thành công trong việc phát triển các dòng đầu tự dẫn cho nhiều loại tên lửa mới, với tầm bắn xa hơn và độ chính xác cao hơn.
Trung tá Hằng cho biết, thông thường, các quốc gia mất ít nhất 10 năm để phát triển một dòng tên lửa. Trong vòng 8 năm, đơn vị của chị đã hoàn thiện ba dòng sản phẩm đầu tự dẫn và một dòng radar đo cao cho tên lửa đối hạm, đồng thời xây dựng cơ sở hạ tầng nghiên cứu để phục vụ cho việc phát triển các sản phẩm hiện đại hơn.
Ở tuổi 40, nữ Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân coi những thành quả đã đạt được chỉ là bước khởi đầu. Chị chia sẻ rằng, mỗi kết quả nghiên cứu không chỉ là nỗ lực của cả tập thể mà còn là sự tri ân đối với các thế hệ đi trước và khẳng định trách nhiệm với Quân đội trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Thiếu tướng Dương Văn Yên, Phó chủ nhiệm Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng, cho biết, hành trình nghiên cứu vũ khí của đơn vị là một quá trình “vượt ngàn chông gai” để đạt được những đột phá. Từ việc chủ yếu nghiên cứu theo mẫu, đơn vị đã chuyển sang chế tạo các sản phẩm mới không theo mẫu, từ các sản phẩm độc lập tiến tới tích hợp các hệ thống công nghệ cao.
Thiếu tướng Yên thừa nhận rằng, khả năng làm chủ công nghệ lõi ở Việt Nam vẫn còn hạn chế, đội ngũ chuyên gia đầu ngành còn thiếu, và nhiều kỹ sư phải tự mày mò giải mã sản phẩm khi không có tài liệu kỹ thuật chuyển giao. Các cuộc xung đột quân sự trên thế giới và các lệnh cấm vận khiến việc tìm kiếm vật tư đặc chủng trở nên vô cùng khó khăn.
Trong bối cảnh đó, đơn vị đã chủ động đề xuất mở các đề án chế tạo mới, như xe thiết giáp chở quân XCT-02 và xe chiến đấu bộ binh XCB-01, những sản phẩm đã được giới thiệu tại triển lãm quốc phòng quốc tế và tham gia diễu binh A80.
Theo thiếu tướng Yên, từ năm 2020 đến nay, hơn 80% sản phẩm nghiên cứu khoa học của đơn vị đã được đưa vào sản xuất. Có 90 chủng loại vũ khí, trang bị mới được giao sản xuất loạt “0” (sản xuất thử nghiệm, hoàn thiện quy trình trước khi sản xuất hàng loạt) và 141 chủng loại khác được giao sản xuất, sửa chữa loạt lớn.
Trong số đó, nhiều loại vũ khí bộ binh và quân binh chủng đã được nghiên cứu và sản xuất thành công, như xe chiến đấu bộ binh, xe thiết giáp chở quân, pháo tự hành, pháo tàu, máy bay không người lái trinh sát và chiến đấu, tên lửa phòng không tầm thấp, và phần chiến đấu cho tên lửa đối hải tầm trung. Một số chủng loại có hàm lượng kỹ thuật cao, mà chỉ một số ít quốc gia làm chủ được, cũng đã được hoàn thiện, như vũ khí chống tăng thế hệ mới có khả năng tiêu diệt xe tăng trang bị giáp phản ứng nổ và hệ thống phòng thủ chủ động; hay súng trung liên thế hệ mới, sau nhiều năm bế tắc do đối tác không chuyển giao tài liệu thiết kế.
“Những kết quả này đã góp phần đưa Việt Nam vào nhóm các quốc gia có thể tự chủ nghiên cứu, thiết kế, sản xuất và sửa chữa hầu hết các loại vũ khí, khí tài cho bộ binh; đồng thời từng bước làm chủ thiết kế, chế tạo và hiện đại hóa vũ khí cho các quân binh chủng”, thiếu tướng Yên nhấn mạnh, khẳng định những bước tiến quan trọng trong việc nâng cao năng lực quốc phòng của đất nước.
Admin
Nguồn: VnExpress
