Tại Diễn đàn Phòng vệ Thương mại 2025 diễn ra ngày 25/9, Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương) đã báo cáo về những kết quả đạt được trong công tác phòng vệ thương mại, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của các công cụ này trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động.
Theo Cục Phòng vệ Thương mại, từ khi thành lập năm 2017, đơn vị đã tiến hành 48 vụ điều tra mới và rà soát 35 biện pháp phòng vệ thương mại. Trên cơ sở đó, Cục đã kiến nghị Bộ Công Thương áp dụng 36 biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa nhập khẩu, trong đó 20 biện pháp vẫn đang có hiệu lực. Nhờ các biện pháp này, ngân sách nhà nước thu được khoảng 1.600 tỷ đồng mỗi năm từ thuế phòng vệ thương mại.
Cục trưởng Lương Hoàng Thái nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu liên tục biến động, các công cụ phòng vệ thương mại như thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì một môi trường cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp và người lao động. Ước tính, tổng doanh thu hàng năm của các doanh nghiệp sản xuất tham gia vào các vụ việc phòng vệ thương mại đạt gần 600.000 tỷ đồng, tạo việc làm trực tiếp cho hơn 56.000 lao động trong các ngành như sắt thép, thực phẩm, vật liệu xây dựng, hóa chất, gỗ, sợi và nhựa.
Ông Nguyễn Hữu Trường Hưng, Trưởng phòng Điều tra Thiệt hại và Tự vệ, đã dẫn chứng việc áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với đường mía đã giúp giảm lượng đường nhập khẩu từ 1,2 triệu tấn (niên vụ 2020-2021) xuống còn 300.000 tấn (niên vụ 2024-2025). Điều này góp phần cải thiện giá đường trong nước và tăng gấp đôi sản lượng. Tương tự, trong ngành thép, sau một thập kỷ áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại, lượng phôi thép nhập khẩu đã giảm từ 1,6 triệu tấn (năm 2015) về 0. Ông Hưng khẳng định, các biện pháp phòng vệ thương mại đã bảo vệ thành công các ngành công nghiệp chủ chốt, đồng thời là biện pháp được nhiều quốc gia khác áp dụng.
Trên phạm vi toàn cầu, các quốc gia ngày càng nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc sử dụng các công cụ phòng vệ thương mại để bảo vệ các ngành sản xuất chủ lực. Theo thống kê từ WTO, số lượng vụ việc phòng vệ thương mại có xu hướng tăng liên tục trong 20 năm qua, từ mức trung bình hơn 200 vụ mỗi năm trong những năm 2000 lên trên 450 vụ vào năm ngoái. Ấn Độ hiện là quốc gia dẫn đầu thế giới về số lượng vụ điều tra chống bán phá giá, với hơn 1.200 vụ, tiếp theo là Mỹ (989 vụ) và EU (589 vụ). Kim loại là mặt hàng bị điều tra nhiều nhất.
Để tiếp tục tận dụng hiệu quả các công cụ phòng vệ thương mại trong việc chống lại cạnh tranh không lành mạnh và ngăn chặn nguy cơ Việt Nam trở thành thị trường tiêu thụ hàng dư thừa, Cục Phòng vệ Thương mại kêu gọi các doanh nghiệp chủ động hơn trong việc trao đổi thông tin. Theo đại diện Cục, sự phối hợp giữa các doanh nghiệp hiện chưa cao, dẫn đến tình trạng một số doanh nghiệp chịu thiệt hại nặng nề, thậm chí phải đóng cửa nhà máy, nhưng vẫn e ngại khởi kiện vì lo sợ lộ bí mật kinh doanh. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng cần nâng cao tính minh bạch trong hệ thống sổ sách kế toán.
Phó chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam, ông Lê Việt, bày tỏ sự ủng hộ đối với việc tăng cường áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ sản xuất trong nước và đảm bảo cạnh tranh công bằng, đặc biệt trong bối cảnh dư thừa công suất thép toàn cầu.
Tổng giám đốc Hoa Sen Group, ông Vũ Văn Thanh, cho rằng bên cạnh các biện pháp phòng vệ bằng thuế quan, cần có sự phối hợp của các biện pháp kỹ thuật để bảo vệ sản xuất trong nước. Ông đề xuất cần sớm hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn quản lý chất lượng thép lưu thông trên thị trường Việt Nam.
Các chuyên gia cũng cảnh báo về nguy cơ các doanh nghiệp nước ngoài tìm cách lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại bằng cách đầu tư nhà máy tại Việt Nam để thực hiện các công đoạn cuối cùng của sản phẩm với giá trị gia tăng thấp. Điều này có thể tạo ra sự cạnh tranh không bình đẳng và làm tăng nguy cơ gian lận xuất xứ khi thành phẩm được xuất khẩu sang các thị trường khác.
Ông Chu Thắng Trung, Phó cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại, cho biết Cục đang theo dõi sát sao xu hướng này và sẽ đưa ra cảnh báo khi năng lực sản xuất và xuất khẩu của một nhóm hàng nào đó tăng đột biến do sự chuyển dịch dòng vốn FDI đến Việt Nam.
Admin
Nguồn: VnExpress
