Anh Hưng, sau một thời gian tập gym không hiệu quả trong việc giảm cân, đã chuyển sang tập pickleball với cường độ cao, 3 tiếng mỗi ngày, bên cạnh 2 tiếng tập gym. Mặc dù giảm được 14kg, anh lại rơi vào tình trạng kiệt sức, chán ăn, và gần đây còn bị sưng khớp ngón chân, nghi ngờ bệnh gout tái phát nên đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội khám.
Tại đây, ThS.BS Đồng Thị Thủy Quỳnh, khoa Cơ xương khớp, đã chỉ định xét nghiệm máu cho anh Hưng. Kết quả cho thấy nồng độ axit uric của anh cao, cùng với đó là chỉ số men gan và men cơ creatine Kinase (CK) tăng vọt lên tới 13.319 U/L, cao hơn 100 lần so với ngưỡng trung bình ở nam giới. Bác sĩ chẩn đoán anh Hưng mắc bệnh gout cấp kèm theo tiêu cơ vân cấp do vận động quá sức.
Tiêu cơ vân là tình trạng tế bào cơ vân (cơ xương) bị phá hủy, giải phóng các thành phần nội bào vào máu. Cơ vân là nhóm cơ chiếm tới 40% trọng lượng cơ thể, có vai trò quan trọng trong mọi vận động của con người. Bác sĩ Quỳnh giải thích rằng khi tế bào cơ vân bị phá hủy, các chất như kali, phosphate, myoglobin và creatine kinase tràn vào máu có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm tăng kali máu, tăng phosphat máu và tắc nghẽn hoại tử ống thận. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh nhân có nguy cơ bị suy thận cấp, toan chuyển hóa, thậm chí suy đa tạng và tử vong.
Bác sĩ Quỳnh cho biết, việc vận động thể chất quá mức và liên tục khiến các sợi cơ không có đủ thời gian để phục hồi, dẫn đến chết tế bào và gây ra tiêu cơ vân. Tình trạng này thường gặp ở những người mới tập luyện thể thao nhưng tăng cường độ quá nhanh, hoặc những người chỉ tập trung vào một nhóm cơ và lặp đi lặp lại các động tác liên tục. Ngoài ra, những người tham gia các môn thể thao sức bền trong thời gian dài như chạy marathon, đạp xe đường trường, hoặc chơi các môn thể thao đối kháng nhiều giờ liên tục cũng có nguy cơ cao mắc bệnh.
Bên cạnh đó, việc chơi thể thao quá lâu còn có thể dẫn đến mất nước và quá nhiệt, làm tăng tốc độ phân hủy cơ vân. Các triệu chứng thường gặp của bệnh bao gồm sưng đau cơ bắp, mệt mỏi và nước tiểu đậm màu. Tuy nhiên, nhiều người thường chủ quan cho rằng đây là những tác dụng phụ thông thường của việc tập luyện và không đi khám. Chỉ đến khi tình trạng tiêu cơ vân trở nên nghiêm trọng, gây ra biến chứng suy thận cấp và làm nước tiểu chuyển sang màu đỏ do nồng độ myoglobin cao, bệnh nhân mới đến bệnh viện và được chẩn đoán. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh từng ghi nhận một trường hợp tiêu cơ vân cấp tiến triển thành suy đa tạng chỉ trong vòng hai ngày.
Trong trường hợp phát hiện sớm, bệnh nhân tiêu cơ vân do tập luyện quá sức chỉ cần nghỉ ngơi và điều trị bằng cách truyền dịch và điện giải qua đường tĩnh mạch để hỗ trợ cơ thể đào thải độc tố. Tuy nhiên, nếu phát hiện muộn, bệnh nhân có thể cần phải sử dụng thuốc lợi tiểu, lọc máu hoặc chạy thận nhân tạo.
Đối với trường hợp của anh Hưng, bác sĩ đã chỉ định điều trị bằng thuốc kháng viêm kết hợp với truyền dịch tĩnh mạch để loại bỏ độc tố, đồng thời theo dõi lượng dịch vào – ra và phòng ngừa các rối loạn điện giải, thăng bằng kiềm toan. Sau hai ngày điều trị, nồng độ axit uric của anh đã giảm ổn định, chỉ số CK giảm mạnh xuống còn 5.130 U/L, nước tiểu bớt đậm màu và các khớp bàn chân cũng bớt sưng đau. Anh Hưng tiếp tục được truyền dịch và theo dõi thêm.
Để phòng ngừa tiêu cơ vân do tập luyện quá sức, bác sĩ Quỳnh khuyến cáo mọi người nên có kế hoạch tập luyện khoa học và kết hợp với chế độ nghỉ ngơi hợp lý. Đối với những người mới bắt đầu tập luyện hoặc chuyển sang một môn thể thao mới, cần bắt đầu với cường độ nhẹ nhàng và tăng dần, đồng thời lắng nghe cơ thể. Bên cạnh đó, cần bổ sung đủ nước, tránh tập luyện trong môi trường quá nóng, xen kẽ thời gian nghỉ ngơi và đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ. Không nên cố gắng ép bản thân tập luyện quá sức hoặc siết chặt chế độ ăn uống chỉ để đạt được hiệu quả giảm cân nhanh chóng.
Bác sĩ cũng khuyến cáo rằng nếu có các dấu hiệu như mệt mỏi, đau cơ kéo dài trên 3 ngày, nước tiểu sẫm màu (màu nâu hoặc màu trà), cần giảm cường độ tập luyện và đến bệnh viện kiểm tra ngay. Đặc biệt, những người thừa cân, béo phì nên đến bác sĩ để được tư vấn và kiểm soát cân nặng một cách hiệu quả và an toàn.
Admin
Nguồn: VnExpress
