Những cánh đồng đậu nành xanh mướt, cao đến ngang đùi, đã đến kỳ thu hoạch, nhưng người nông dân Caleb Ragland ở Kentucky không khỏi âu lo. Ông cùng nhiều nông dân trồng đậu nành khác đang đối mặt với bài toán khó: bán nông sản này đi đâu khi Trung Quốc đã ngừng nhập khẩu?
Từ những năm 1990, khi nền kinh tế Trung Quốc trỗi dậy mạnh mẽ, ngành đậu nành Mỹ đã không ngừng mở rộng sản xuất để đáp ứng nhu cầu khổng lồ từ thị trường này. Bên cạnh nguồn cung nội địa dùng để chế biến đậu phụ, Trung Quốc tìm đến các nhà cung ứng nước ngoài để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về dầu đậu nành và thức ăn chăn nuôi.
Năm ngoái, Mỹ xuất khẩu lượng đậu nành trị giá gần 24,5 tỷ USD, trong đó Trung Quốc chiếm tới hơn 12,5 tỷ USD, vượt xa con số 2,45 tỷ USD của thị trường lớn thứ hai là Liên minh châu Âu (EU). Tuy nhiên, từ tháng 5 năm nay, Trung Quốc đã hoàn toàn ngừng mua đậu nành từ Mỹ.
Sự “hờ hững” của Trung Quốc đối với đậu nành Mỹ bắt nguồn từ việc chính quyền Donald Trump áp đặt hàng loạt thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc. Để đáp trả, Bắc Kinh đã áp thuế 34% lên đậu nành nhập khẩu từ Mỹ, khiến nguồn cung từ các quốc gia khác trở nên cạnh tranh hơn về giá.
Theo ông Jim Sutter, CEO của Hội đồng Xuất khẩu Đậu nành Mỹ, việc tạm ngừng mua đậu nành còn là một động thái nhằm tăng cường vị thế của Trung Quốc trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ. Ông Sutter nhận định: “Tôi cho rằng đây là một chiến lược. Trung Quốc nhắm vào đậu nành và các sản phẩm nông nghiệp khác vì họ biết rằng nông dân có lực lượng vận động hành lang mạnh mẽ và có vai trò quan trọng đối với chính phủ Mỹ.”
Kể từ tháng 5 đến nay, hai cường quốc đã trải qua 4 vòng đàm phán thương mại và dự kiến sẽ tiếp tục trong những tuần tới. Tuy nhiên, vẫn chưa có tiến triển nào liên quan đến vấn đề đậu nành. Trong khi đó, Argentina và các quốc gia Nam Mỹ khác đang tăng cường cung cấp đậu nành cho Trung Quốc. Tình hình này khiến nông dân Mỹ vô cùng bất an về vụ mùa năm nay cũng như khả năng duy trì hoạt động lâu dài. Ông Ragland, Chủ tịch Hiệp hội Đậu nành Mỹ, lo ngại: “Đây là hồi chuông cảnh báo nghiêm trọng cho ngành của chúng tôi.”
Ở tuổi 39, ông Ragland mong muốn ba người con trai của mình sẽ tiếp nối truyền thống gia đình, trở thành thế hệ thứ 10 canh tác trên mảnh đất rộng hơn 1.800 ha ở Magnolia, Kentucky. Tuy nhiên, nếu tình hình không sớm thay đổi, ông lo sợ hàng nghìn nông dân có thể không trụ vững được.
Nhiều nông dân hy vọng vụ mùa này sẽ hòa vốn, bởi giá bán đậu nành đang ở mức thấp trong khi chi phí đầu vào lại tăng cao. Thuế quan của chính quyền Trump khiến nông sản của họ kém cạnh tranh, đồng thời thuế đối với thép và phân bón cũng đẩy chi phí sản xuất lên cao.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, để giúp nông dân vượt qua cuộc chiến thương mại với Bắc Kinh, chính phủ đã phải chi hàng chục tỷ USD tiền trợ cấp. Lần này, khi các cuộc đàm phán vẫn tiếp diễn, Tổng thống Trump dường như đã sẵn sàng can thiệp. Ông tuyên bố: “Chúng tôi sẽ sử dụng một phần tiền thuế quan – một khoản tương đối nhỏ nhưng rất lớn đối với nông dân – để hỗ trợ họ.”
Tuy nhiên, trợ cấp không phải là giải pháp mà phần lớn nông dân mong muốn. Ông Brian Warpup, 52 tuổi, một nông dân thế hệ thứ tư ở bang Indiana, bày tỏ: “Chúng tôi không muốn nhận tiền hỗ trợ. Chúng tôi muốn làm việc, canh tác và thu hoạch trên mảnh đất của mình.”
Chủ tịch Hiệp hội Đậu nành Caleb Ragland cho biết phần lớn nông dân ủng hộ Tổng thống Trump. Họ đánh giá cao sự hỗ trợ ngắn hạn của chính quyền, nhưng điều họ cần nhất là một thị trường vững mạnh và đáng tin cậy. Ông nhấn mạnh: “Ưu tiên của chúng tôi vẫn là đảm bảo đạt được các thỏa thuận thương mại lâu dài, đặc biệt là với Trung Quốc.”
Trong bối cảnh khó khăn, nông dân Mỹ đang tích cực tìm kiếm các thị trường thay thế. Ông Jim Sutter của Hội đồng Xuất khẩu Đậu nành đã đến Nhật Bản và Indonesia để tìm kiếm khách hàng mới. Gần đây, Đài Loan cam kết mua 10 tỷ USD đậu nành, ngô, lúa mì và thịt bò trong 4 năm tới. Ông Sutter thừa nhận: “Những nỗ lực đa dạng hóa đang được tiến hành mạnh mẽ. Nhưng Trung Quốc là một thị trường quá lớn, khó có thể thay thế chỉ sau một đêm.”
Thị trường nội địa cũng được chú trọng khai thác. Việc sản xuất dầu diesel sinh học đã giúp tiêu thụ một phần lượng đậu nành từng được xuất khẩu. Một phần khác được nghiền để sản xuất dầu và bột. Ủy ban Đậu nành Mỹ đang đầu tư vào nghiên cứu về lợi ích của việc sử dụng đậu nành làm thức ăn cho bò sữa và lợn.
Ông Robb Ewoldt, Giám đốc của Ủy ban Đậu nành, cho biết tiêu thụ trong nước đang tăng dần, nhưng cũng không thể thay thế thị trường Trung Quốc một cách nhanh chóng. Ông nhận định: “Điều đó sẽ không xảy ra. Chúng ta cần phải thực tế trong vấn đề này.”
Khi được hỏi về việc Trung Quốc tạm ngừng mua đậu nành Mỹ, ông Liu Pengyu, người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, không đưa ra câu trả lời cụ thể mà chỉ kêu gọi tăng cường hợp tác. Ông nói: “Bản chất của hợp tác kinh tế và thương mại Trung – Mỹ là cùng có lợi.”
Trong bối cảnh đầy thách thức, người nông dân Mỹ vẫn kiên trì bám trụ với đồng ruộng, tìm kiếm giải pháp và hy vọng vào một tương lai tươi sáng hơn cho ngành đậu nành nước nhà.
Admin
Nguồn: VnExpress
