Tại TP.HCM, Minh, một người trẻ đang phải đối mặt với áp lực công việc lệch múi giờ để đáp ứng tiến độ với đồng nghiệp và khách hàng tại Mỹ. Lịch trình của anh đảo lộn hoàn toàn: thức dậy vào khoảng 10 giờ sáng, sau đó bắt đầu làm việc vào buổi tối muộn. Công việc của Minh bao gồm tham gia các cuộc họp trực tuyến, viết code, sửa lỗi phần mềm và triển khai dự án, thường kéo dài đến 3 giờ sáng. Sau đó, anh dành thời gian thư giãn trước khi đi ngủ lúc 4 giờ sáng.
Tuy nhiên, cái giá phải trả cho lịch trình này không hề nhỏ. Minh bắt đầu nhận thấy những dấu hiệu suy giảm sức khỏe như trí nhớ kém, khó tập trung và cơ thể uể oải vào ban ngày. Anh cũng tăng cân, da sạm đi và nổi mụn. “Giờ tôi mới thấy tác hại của việc thức khuya,” Minh chia sẻ, “Sắp tới chắc phải suy tính đến thay đổi công việc nếu không muốn sức khỏe giảm sút thêm.”
Câu chuyện của Liên, 30 tuổi, tại Hà Nội, cũng là một lời cảnh tỉnh. Với vai trò là người sáng tạo nội dung, chuyên viên marketing và giáo viên tiếng Anh, Liên làm việc trung bình 12-14 tiếng mỗi ngày trong suốt 8 năm qua. Cô rời nhà từ 6 giờ sáng và trở về lúc 10 giờ tối, sau đó tiếp tục công việc đến 1 giờ sáng. Gần đây, Liên bắt đầu gặp phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như đau nhức xương, co rút cổ vai gáy, đau dạ dày và trào ngược axit. Bác sĩ chẩn đoán cô bị thoát vị đĩa đệm, trào ngược dạ dày thực quản nặng và suy giảm miễn dịch, đồng thời yêu cầu cô thay đổi lối sống. Chi phí điều trị ngày càng tăng nhưng bệnh tật vẫn dai dẳng đeo bám.
Mặc dù chưa có thống kê chính xác về số lượng người trẻ Việt Nam mắc bệnh do làm việc quá sức, dữ liệu y tế cho thấy một xu hướng đáng lo ngại: nhiều bệnh “của người già” đang ngày càng trẻ hóa.
Bộ Y tế ghi nhận vào năm 2023, có khoảng 5-7% số ca đột quỵ là người dưới 45 tuổi, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi tăng khoảng 2% mỗi năm, với nam giới chiếm đa số, gấp 4 lần so với nữ giới. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng cảnh báo rằng đột quỵ không còn là bệnh của người già, khi 10-15% ca đột quỵ toàn cầu xảy ra ở người dưới 45 tuổi.
Bệnh thận mạn tính cũng là một vấn đề đáng quan ngại. Việt Nam hiện có khoảng 12,8% dân số mắc bệnh này, tương đương hơn 8,7 triệu người. Đáng chú ý, 20-30% trong số 8.000 ca mắc mới mỗi năm là người trẻ từ 18-30 tuổi. Tình trạng ung thư trẻ hóa cũng diễn ra nhanh chóng. Trung bình cứ 100.000 người Việt Nam có 159 ca được chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 trường hợp tử vong. Các bệnh viện ghi nhận nhiều trường hợp ung thư vú ở tuổi thanh niên, một căn bệnh trước đây thường gặp ở tuổi trung niên.
Số người trẻ mắc bệnh tim mạch cũng tăng 11-13% mỗi năm, với nhiều trường hợp 25-35 tuổi bị nhồi máu cơ tim và suy tim. Viện Tim mạch Quốc gia Việt Nam ghi nhận 3.500-4.000 trường hợp can thiệp tim mạch hàng năm, trong đó 15-17% là bệnh nhân dưới 40 tuổi. Tăng huyết áp, “kẻ giết người thầm lặng,” cũng đang tấn công người trẻ, với 10-15% bệnh nhân dưới 30 tuổi, theo PGS.TS Nguyễn Hoài Nam, Chủ tịch Hội tĩnh mạch học TP.HCM.
PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TP.HCM, nhấn mạnh rằng sự gia tăng nhanh chóng và trẻ hóa của các bệnh mạn tính trong 20 năm qua là một thách thức lớn đối với chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Ông cho biết: “Nhiều người trẻ, khỏe đã mắc cùng lúc nhiều bệnh, khiến đóng góp của họ cho xã hội ít đi, tăng gánh nặng về chi phí và nhân lực chăm sóc. Hơn nữa, người trẻ mắc bệnh thường không biết mình bị bệnh, khiến bệnh diễn biến nặng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.”
Nguyên nhân chính của xu hướng này là lối sống và thói quen sinh hoạt không hợp lý, chế độ dinh dưỡng không lành mạnh, tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn chiên xào và đường, dẫn đến béo phì, một yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh mạn tính.
Ngoài ra, văn hóa làm việc quá sức có thể dẫn đến stress và căng thẳng mãn tính. Điều này khiến cơ thể giải phóng cortisol, một loại hormone có thể làm tăng cholesterol, đường trong máu và huyết áp, tất cả đều là các yếu tố nguy cơ của bệnh tim. Căng thẳng mãn tính cũng có thể thúc đẩy sự tích tụ mảng bám trong động mạch, làm máu đặc hơn và tăng nguy cơ đau tim.
Tình trạng này càng trầm trọng hơn ở người trẻ do sự cô đơn và phụ thuộc vào công nghệ, khiến họ thiếu kết nối xã hội và dễ lao vào công việc để khỏa lấp. Một nghiên cứu của WHO công bố trên tạp chí Môi trường Quốc tế năm 2021 cho thấy người làm việc hơn 55 giờ mỗi tuần có nguy cơ đột quỵ cao hơn 35% và nguy cơ tử vong do bệnh tim cao hơn 17% so với người làm việc 35-40 giờ mỗi tuần.
Mặc dù y học phát triển và nhận thức về sức khỏe của người dân tăng lên, nhiều người trẻ vẫn chủ quan, nghĩ mình còn khỏe nên “bán mạng” kiếm tiền. Họ không có thói quen khám bệnh định kỳ hoặc chỉ đến viện khi có dấu hiệu bất thường nghiêm trọng. Bác sĩ Dũng chia sẻ: “Đến khi đón tin dữ về bệnh tật, nhóm này thường dễ suy sụp do mang nhiều gánh nặng, áp lực, dễ buông xuôi, từ bỏ hơn.”
Các chuyên gia khuyến cáo rằng việc tìm kiếm sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân là vô cùng cần thiết. Các giải pháp đơn giản như dành 30-45 phút mỗi ngày để tập thể dục hoặc theo đuổi sở thích cá nhân có thể tạo ra những thay đổi tích cực. Ngủ đủ giấc và dành những khoảng nghỉ ngắn trong giờ làm để thả lỏng, nhắm mắt lại hoặc hình dung về một không gian yên bình cũng là những cách hữu ích để tái tạo năng lượng.
Các bác sĩ cũng gợi ý các công ty nên thúc đẩy môi trường làm việc lành mạnh bằng cách khuyến khích đối thoại cởi mở, cung cấp hỗ trợ sức khỏe tinh thần và tạo ra các chính sách cho phép nhân viên nghỉ ngơi khi họ cảm thấy không khỏe. PGS.TS Dũng nhấn mạnh: “Việc giới thiệu những ngày sức khỏe tâm thần hoặc công nhận tầm quan trọng của việc nghỉ ngơi hơn là năng suất liên tục sẽ giúp thay đổi văn hóa theo hướng cân bằng hơn.”
Doanh nghiệp nên ưu tiên vấn đề sức khỏe tâm thần bằng cách tạo điều kiện cho nhân viên tiếp cận với các nhà tư vấn và nuôi dưỡng văn hóa trung thực, minh bạch. Nhân viên nên cảm thấy thoải mái khi thảo luận về những thách thức của họ với bất kỳ ai trong tổ chức mà không sợ bị phán xét.
Admin
Nguồn: VnExpress
