**Thị trường chứng khoán Việt Nam thiếu “hàng hóa” mới: Nửa vốn hóa thuộc về tài chính, bất động sản**
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu vắng các cổ phiếu thuộc lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo, theo ông Thomas Nguyễn, Giám đốc thị trường nước ngoài của Chứng khoán SSI. Điều này tạo ra sự hạn chế về lựa chọn cho các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang kỳ vọng được nâng hạng lên thị trường mới nổi bởi FTSE Russell.
Tính đến ngày 19/9, tổng giá trị vốn hóa của các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam đạt hơn 9,5 triệu tỷ đồng (tương đương 352 tỷ USD). Tuy nhiên, nhóm ngành tài chính và bất động sản chiếm tới hơn 50% tỷ trọng này. Trong khi đó, các ngành công nghiệp sản xuất và công nghệ thông tin, vốn được xem là xu hướng của thế giới, chỉ đóng góp lần lượt 10,6% và 2,1%.
Sự mất cân đối này tương phản rõ rệt so với các thị trường chứng khoán phát triển. Tại Mỹ, các công ty công nghệ chiếm tỷ trọng lớn nhất (34%) trong chỉ số S&P 500, theo sau là tiêu dùng không thiết yếu (10,4%), chăm sóc sức khỏe (9,9%) và truyền thông (9,9%). Ngân hàng và bất động sản chỉ chiếm hơn 15% vốn hóa. Tương tự, tại Nhật Bản, ngành công nghiệp và tiêu dùng lần lượt chiếm 24,84% và 17,07% trong MSCI Japan Index, trong khi tài chính và bất động sản chỉ chiếm 16,56% và 2,27%.
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, cũng đồng tình rằng thị trường Việt Nam thiếu “hàng hóa” chất lượng cao xét về quy mô vốn hóa. Ông cho biết, mặc dù có hơn 1.600 cổ phiếu đang giao dịch, tổng giá trị chỉ đạt khoảng 300 tỷ USD, tương đương vốn hóa trung bình mỗi công ty chỉ khoảng 187,5 triệu USD. So với Thái Lan, với hơn 600 cổ phiếu nhưng vốn hóa gần 400 tỷ USD (trung bình 700 triệu USD/công ty), có thể thấy phần lớn cổ phiếu Việt Nam có vốn hóa vừa và nhỏ.
Theo ông Thế Minh, việc cổ phiếu ngân hàng và bất động sản chiếm tỷ trọng lớn tiềm ẩn nhiều rủi ro, bởi sự suy yếu của hai nhóm này có thể kéo thị trường đi xuống. Thực tế năm 2022, khó khăn của các công ty bất động sản đã khiến VN-Index giảm tới 51%.
Đại diện Công ty cổ phần Quản lý Quỹ đầu tư Dragon Capital Việt Nam (DCVFM) cũng cho rằng cơ cấu ngành niêm yết chưa đa dạng, với các ngành tiềm năng như công nghệ, y tế, năng lượng tái tạo chiếm tỷ trọng thấp, hạn chế khả năng đa dạng hóa danh mục của các dòng vốn lớn và giảm sức hấp dẫn của thị trường.
Ngoài ra, thị trường chứng khoán Việt Nam còn thiếu các sản phẩm phái sinh dựa trên cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ niêm yết, cũng như các sản phẩm quỹ đa dạng như quỹ tiền tệ, REIT, quỹ chỉ số mục tiêu, ETF vàng, hay ETF đòn bẩy/nghịch đảo.
**Giải pháp: Khuyến khích IPO, niêm yết và đa dạng hóa sản phẩm**
Để khắc phục tình trạng này, cơ quan quản lý đang tập trung khuyến khích doanh nghiệp IPO và niêm yết cổ phiếu. Bà Phạm Thị Thùy Linh, Trưởng Ban Phát triển thị trường chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước), cho biết Bộ Tài chính đã bổ sung quy định mới gắn IPO với niêm yết để rút ngắn quy trình.
Tuy nhiên, quy định hiện hành yêu cầu doanh nghiệp phải có lợi nhuận trong 2 năm liên tiếp trước IPO, gây khó khăn cho các startup công nghệ. Do đó, Viện Chiến lược phát triển kinh tế số (IDS) đã đề xuất nghiên cứu cơ chế cho phép startup chưa có lãi vẫn có thể IPO.
Ông Trần Quốc Toàn, Giám đốc chi nhánh 2 – hội sở Công ty cổ phần Chứng Khoán Mirae Asset, nhận định việc các doanh nghiệp mới có thương hiệu và tài chính ổn định IPO sẽ giúp nhà đầu tư có thêm lựa chọn.
Ông Thomas Nguyễn đề xuất Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nên khuyến khích các doanh nghiệp FDI IPO tại Việt Nam, vì các công ty này thường có chất lượng cao và có thể giảm bớt tỷ trọng của ngành ngân hàng và bất động sản. Ông lấy ví dụ Samsung, với doanh thu hàng chục tỷ USD mỗi năm tại Việt Nam, vượt xa các công ty niêm yết lớn nhất.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng sẽ đưa vào một số sản phẩm mới như giao dịch trong ngày (intraday trading) và bán chứng khoán chờ về (short selling), dự kiến sớm được triển khai trên hệ thống KRX. Thị trường cũng đang hướng tới việc giao dịch xuyên trưa.
DCVFM đề xuất Việt Nam cân nhắc chính sách ưu đãi thuế cho đầu tư dài hạn vào các quỹ đầu tư, khuyến khích dòng vốn trong nước và thay đổi hành vi đầu tư theo hướng bền vững, từ đó tạo nguồn vốn ổn định cho doanh nghiệp niêm yết, đặc biệt là khu vực tư nhân.
Admin
Nguồn: VnExpress
