Tình hình ngân sách tại Mỹ đang trở nên căng thẳng khi Phó Tổng thống JD Vance cảnh báo về nguy cơ chính phủ phải đóng cửa. Phát biểu này được đưa ra sau cuộc họp ngày 29/9 tại Nhà Trắng giữa các đảng Dân chủ, Cộng hòa và Tổng thống Donald Trump, chỉ hai ngày trước thời hạn chót để Quốc hội thông qua thỏa thuận ngân sách.
Việc thông qua dự luật ngân sách tại Quốc hội Mỹ luôn là một nhiệm vụ không dễ dàng do sự cân bằng quyền lực giữa hai đảng. Đảng Cộng hòa đang thúc đẩy thông qua một dự luật tạm thời để duy trì ngân sách liên bang ở mức hiện tại đến hết tháng 11. Ngược lại, đảng Dân chủ muốn dự luật này bao gồm các khoản tài trợ cho các chương trình quan trọng, như chính sách ưu đãi thuế Obamacare, dự kiến hết hiệu lực vào cuối năm.
Mặc dù các đợt đóng cửa chính phủ trước đây đã gây ra những xáo trộn nhất định trong hoạt động của Washington, tác động đến nền kinh tế thường chỉ là tạm thời và không đáng kể. Ngay cả đợt đóng cửa kỷ lục kéo dài 35 ngày vào năm 2018-2019 cũng không gây ra hậu quả lâu dài cho nền kinh tế và thị trường tài chính Mỹ.
Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích lo ngại rằng lần này, tình hình có thể diễn biến theo chiều hướng tiêu cực hơn. Kinh tế Mỹ năm 2025 được đánh giá là dễ bị tổn thương hơn so với các cuộc đối đầu ngân sách trước đây. Thị trường việc làm đang có dấu hiệu suy yếu, và chính quyền Tổng thống Donald Trump còn đe dọa cắt giảm thêm nhân sự liên bang, điều này có thể làm trầm trọng thêm tình hình vốn đã bất ổn.
Một rủi ro lớn hơn là việc đóng cửa chính phủ có thể làm chậm trễ quá trình thu thập và công bố các dữ liệu kinh tế quan trọng, bao gồm báo cáo việc làm và số liệu lạm phát hàng tháng. Điều này có thể buộc các CEO, nhà đầu tư và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) phải đưa ra quyết định mà không có đầy đủ thông tin.
David Kelly, chiến lược gia toàn cầu tại JPMorgan Asset Management, nhận định: “Việc này diễn ra không đúng thời điểm chút nào. Lần này nguy hiểm hơn một chút”. Những lo ngại càng gia tăng khi chính quyền ông Trump đe dọa sa thải hàng loạt nhân viên liên bang trong thời gian đóng cửa.
Thông thường, giới đầu tư và kinh tế không quá lo lắng về việc nhân viên liên bang phải nghỉ việc tạm thời, vì họ sẽ được trả lương bù và quay trở lại làm việc khi chính phủ mở cửa trở lại. Tuy nhiên, những tín hiệu gần đây cho thấy lần này có thể khác. Một số người cho rằng đe dọa sa thải chỉ là một chiêu gây áp lực đối với đảng Dân chủ.
Stephanie Roth, kinh tế trưởng tại Wolfe Research, cho biết: “Tôi không nghĩ họ làm thật, nhưng Tổng thống Trump có vẻ sẵn sàng chấp nhận rủi ro lớn”. Bà Roth cũng nhắc lại việc trước đây ít ai tin rằng ông Trump sẽ thực sự áp thuế 145% lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, cho đến khi điều đó xảy ra.
Theo bà Roth, việc sa thải hàng trăm nghìn nhân viên liên bang trong thời gian đóng cửa “thực sự là vấn đề kinh tế lớn” và không bền vững trong trung hạn. Jared Bernstein, cựu cố vấn kinh tế Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Joe Biden, cũng bày tỏ sự ngạc nhiên trước đe dọa này. Ông giải thích: “Đây là chính sách kinh tế tồi tệ vì làm tăng tỷ lệ thất nghiệp và bất công. Các nhân viên này không có lỗi”.
Theo các ước tính thông thường, mỗi tuần chính phủ đóng cửa sẽ làm giảm 0,2% GDP. Tuy nhiên, những thiệt hại này thường được bù đắp nhanh chóng khi chính phủ hoạt động trở lại. Việc sa thải vĩnh viễn nhân sự liên bang sẽ gây ra tác động lâu dài hơn, buộc các nhà đầu tư và chuyên gia kinh tế phải đánh giá lại mức độ thiệt hại đối với nền kinh tế Mỹ.
Thêm vào đó, nhiều người, đặc biệt là giới phân tích và đầu tư, có thể rơi vào tình trạng “mơ hồ” về sức khỏe của nền kinh tế Mỹ nếu việc đóng cửa ảnh hưởng đến việc công bố các báo cáo kinh tế quan trọng.
Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS), vốn đã bị chính quyền Trump chỉ trích về chất lượng dữ liệu, sẽ không thể công bố báo cáo việc làm tháng 9 nếu chính phủ đóng cửa. Báo cáo việc làm hàng tháng, vốn luôn được quan tâm, trở nên đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thị trường lao động đang có nhiều biến động và số liệu của các tháng trước đã được điều chỉnh mạnh.
BLS cũng đang đối mặt với nhiều khó khăn do biến động kinh tế lớn, cắt giảm ngân sách và tỷ lệ phản hồi khảo sát thấp. Nếu việc đóng cửa kéo dài ít nhất 12 ngày, các cuộc khảo sát cần thiết để chuẩn bị cho báo cáo việc làm tháng 10 sẽ bị gián đoạn.
Bộ Lao động Mỹ cho biết “mọi hoạt động thu thập dữ liệu cho khảo sát của BLS sẽ ngừng lại” trong thời gian chính phủ đóng cửa. Họ cảnh báo rằng một đợt đóng cửa “kéo dài” có thể ảnh hưởng đến “chất lượng dữ liệu” và các dự báo trong tương lai.
Nathan Sheets, kinh tế trưởng tại Citigroup, nhận định: “Nhiệm vụ giải mã dữ liệu thị trường lao động vốn đã phức tạp, và thách thức sẽ tăng lên đáng kể nếu dữ liệu bị gián đoạn”.
Mặc dù vậy, Phố Wall dường như không quá lo ngại về rủi ro đóng cửa chính phủ. Trong phiên giao dịch cuối tuần trước, chứng khoán Mỹ vẫn tăng mạnh, ngay cả khi xác suất chính phủ đóng cửa vượt quá 80% trên nền tảng dự đoán Polymarket. Sang đầu tuần này, chốt phiên 29/9, cả ba chỉ số chủ chốt vẫn tăng từ 0,2% đến 0,5%.
Các nhà đầu tư kỳ cựu hiểu rằng các đợt đóng cửa thường chỉ là những sự kiện nhỏ đối với thị trường chứng khoán. Theo Truist Wealth, kể từ năm 1976, chỉ số S&P 500 hầu như không thay đổi trong các đợt đóng cửa chính phủ. Thậm chí, chứng khoán Mỹ còn tăng 10% trong đợt chính phủ đóng cửa vào cuối năm 2018.
Keith Lerner, Giám đốc đầu tư của Truist Wealth, viết trong một báo cáo: “Các đợt đóng cửa trước đây hầu như không có tác động kinh tế lâu dài. Chúng giống như một cơn bão tuyết hoặc bão nhiệt đới, gây đình trệ hầu hết các hoạt động rồi nhanh chóng được bù đắp sau khi chính phủ mở cửa trở lại”.
Trong một bài đăng trên nền tảng truyền thông Substack cuối tuần trước, Bob Elliott, Giám đốc đầu tư tại Unlimited Funds, cho rằng thị trường đang vận hành theo “kịch bản quen thuộc”, và việc đóng cửa chính phủ không có nhiều ý nghĩa đối với nền kinh tế.
Ông Elliott kết luận: “Những người làm kinh tế vĩ mô thường hay lo xa, nên hãy cân nhắc khi đánh giá các nhận định. Tuy nhiên, dường như có rủi ro rằng lần này có thể khác với những gì chúng ta từng biết.”
Admin
Nguồn: VnExpress
