Bại liệt, một căn bệnh nguy hiểm có khả năng gây tử vong hoặc để lại di chứng tàn tật suốt đời, vẫn luôn là mối lo ngại thường trực đối với các bậc phụ huynh. Bệnh lây lan chủ yếu qua đường tiêu hóa, đặc biệt khi trẻ nhỏ có thói quen mút tay hoặc đưa vật lạ vào miệng, tạo điều kiện cho virus xâm nhập cơ thể.
Bác sĩ Hoa Tuấn Ngọc, Quản lý Y khoa Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết virus bại liệt có thể tồn tại đến sáu tuần trong phân và nước bẩn. Sau khi xâm nhập, virus sẽ tấn công các tế bào thần kinh vận động, gây ra những tổn thương không thể phục hồi.
Bại liệt có nguy cơ bùng phát thành dịch lớn nếu cộng đồng có miễn dịch thấp. Virus lây lan rất dễ dàng, đặc biệt trong môi trường sống chung hoặc tiếp xúc gần với người mang mầm bệnh, khiến trẻ em có nguy cơ nhiễm bệnh rất cao. Đáng lo ngại hơn, người lành mang virus nhưng không có triệu chứng cũng có thể là nguồn lây bệnh.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), phần lớn các ca mắc bại liệt xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi hoặc những người chưa được tiêm chủng. Cứ khoảng 200 ca nhiễm thì có một ca dẫn đến liệt không hồi phục, chủ yếu ở chân. Tỷ lệ tử vong do liệt cơ hô hấp (cơ hoành và cơ liên sườn) chiếm khoảng 5-10% tổng số ca mắc.
Trước khi có vaccine, bại liệt từng là nỗi ám ảnh toàn cầu, với khoảng 350.000 ca bệnh mỗi năm tại hơn 125 quốc gia. Tại Việt Nam, dịch bại liệt bùng phát vào cuối những năm 1950 ở các tỉnh phía Bắc đã gây ra 17.000 ca bệnh và 500 ca tử vong.
Nhờ duy trì tỷ lệ tiêm chủng cao và đồng đều trên toàn quốc thông qua chương trình Tiêm chủng Mở rộng, Việt Nam đã được công nhận thanh toán bệnh bại liệt từ năm 2000. Tuy nhiên, do mầm bệnh vẫn còn tồn tại trong môi trường và ở nhiều quốc gia khác, việc bảo vệ trẻ em khỏi bệnh bại liệt vẫn là ưu tiên hàng đầu.
Tiêm chủng vaccine là biện pháp phòng ngừa bại liệt hiệu quả nhất. Hiện nay, Việt Nam sử dụng hai loại vaccine bại liệt: vaccine sống giảm độc lực dạng uống (OPV) và vaccine bất hoạt dạng tiêm (IPV). Ngoài ra, vaccine phối hợp 6 trong 1 cũng có tác dụng phòng ngừa bại liệt, đồng thời bảo vệ trẻ khỏi các bệnh như ho gà, bạch hầu, uốn ván, viêm gan B và các bệnh do vi khuẩn Hib. Vaccine 6 trong 1 có khả năng phòng ngừa cả ba type virus bại liệt (1, 2, 3).
Phác đồ tiêm chủng mở rộng với vaccine dạng uống (OPV) bao gồm ba liều vào các tháng thứ 2, 3 và 4. Khi trẻ đủ 5 tháng tuổi, cần tiêm thêm một liều vaccine IPV, và mũi IPV thứ hai khi trẻ 9 tháng tuổi. Đối với vaccine 6 trong 1, trẻ cần được tiêm 4 mũi: ba mũi cơ bản vào các tháng thứ 2, 3, 4 và mũi nhắc lại khi trẻ 16-18 tháng tuổi.
Vaccine 6 trong 1 có hiệu quả phòng bệnh cao, lên đến 99% nếu trẻ được tiêm đầy đủ 4 mũi trước 24 tháng tuổi. Việc tiêm không đủ số mũi hoặc không tuân thủ phác đồ sẽ làm giảm hiệu quả bảo vệ của vaccine. Ví dụ, chỉ tiêm một mũi duy nhất, hiệu quả bảo vệ đối với bệnh bại liệt chỉ đạt khoảng 40%, và đối với bạch hầu và ho gà chỉ đạt 30%. Để tăng cường khả năng phòng bệnh bại liệt, phụ huynh nên cho trẻ tiêm thêm một liều vaccine 4 trong 1 (phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt) khi trẻ 4-6 tuổi.
Admin
Nguồn: VnExpress
