Khi năm học 2025-2026 đang đến gần, các trường đại học đồng loạt công bố báo cáo thường niên năm 2024, tuân thủ quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong đó có các số liệu tài chính quan trọng.
Đáng chú ý, có 9 trường đại học công lập đã ghi nhận doanh thu vượt mốc nghìn tỷ đồng. Bên cạnh những cái tên quen thuộc như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Kinh tế TP HCM, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Tôn Đức Thắng và trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia TP HCM, năm nay có thêm hai thành viên mới là Đại học Y Dược TP HCM (1.123 tỷ đồng) và Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM (1.120 tỷ đồng).
Ngoài ra, Đại học Cần Thơ cũng đã có sự tăng trưởng ấn tượng, từ mức doanh thu khoảng 950 tỷ đồng năm 2023 lên 1.115 tỷ đồng, chính thức gia nhập nhóm các trường nghìn tỷ. Mặc dù Đại học Công nghiệp TP HCM chưa công bố dữ liệu chính thức, năm 2023 trường đã đạt gần 1.012 tỷ đồng, với chỉ tiêu tuyển sinh ổn định trên 8.000 và học phí có xu hướng tăng.
Ở khối các trường tư thục, Đại học FPT, Đại học Văn Lang, Đại học Nguyễn Tất Thành và Đại học Công nghệ TP HCM (Hutech) cũng là những đơn vị có doanh thu trên nghìn tỷ đồng. Đại học FPT tiếp tục dẫn đầu với doanh thu ấn tượng gần 4.377 tỷ đồng.
Doanh thu của các trường đại học đến từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm ngân sách nhà nước, học phí và lệ phí, hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, cũng như các nguồn tài trợ từ doanh nghiệp, cá nhân, nhà xuất bản và các đơn vị trực thuộc. Tuy nhiên, học phí vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu doanh thu của hầu hết các trường.
Ví dụ, tại Đại học FPT, học phí đóng góp tới 90,37% tổng thu. Ngay cả ở các trường công lập như Đại học Bách khoa Hà Nội, nguồn thu từ học phí cũng chiếm tới 85%.
Đáng chú ý, nguồn thu từ các hoạt động khoa học công nghệ vẫn còn khá khiêm tốn so với các nguồn khác. Đại học Kinh tế TP HCM là đơn vị có tỷ lệ nguồn thu từ khoa học công nghệ cao nhất, đạt 27,6%. Tiếp theo là Đại học Bách khoa TP HCM (gần 10,7%), Đại học Y Dược TP HCM (9,35%) và Đại học Bách khoa Hà Nội (hơn 6,7%). Các trường còn lại có tỷ lệ nguồn thu từ khoa học công nghệ không đáng kể.
Sự phụ thuộc vào nguồn thu từ học phí đã trở thành mối quan tâm trong nhiều năm qua, đặc biệt khi các trường đại học ngày càng tự chủ hơn về tài chính, dẫn đến việc hỗ trợ từ ngân sách nhà nước giảm, thậm chí về 0 ở một số trường.
Trong tờ trình liên quan đến dự thảo nghị quyết của Quốc hội về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết tỷ lệ chi cho giáo dục đại học đã giảm từ 9,3% tổng chi cho giáo dục xuống còn 3,4% trong giai đoạn 2013-2024, tương đương 0,11% GDP. Ngân hàng Thế giới khuyến cáo mức chi này nên là 1% GDP trở lên. So với các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới, mức chi cho giáo dục đại học của Việt Nam đang ở nhóm thấp nhất.
Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh rằng “thiếu hụt đầu tư nghiêm trọng gây cản trở mục tiêu phát triển giáo dục đại học, nâng tầm các trường đại học Việt Nam lên đẳng cấp khu vực và thế giới”.
Trong bối cảnh thiếu đầu tư, việc đa dạng hóa nguồn thu và tăng nguồn thu từ khoa học và công nghệ là một thách thức lớn, đòi hỏi thời gian dài. Do đó, nhiều chuyên gia cho rằng các trường đại học buộc phải tăng học phí để bù đắp cho sự thiếu hụt này.
Theo quy định của Chính phủ, trần học phí (mức cao nhất được phép thu) ở các trường đại học công lập chưa tự đảm bảo chi thường xuyên là 1,2-2,45 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào khối ngành. Các trường đã tự chủ có thể thu mức học phí gấp 2,5 lần so với quy định. Đối với các chương trình đạt kiểm định theo tiêu chuẩn trong nước và quốc tế, các trường đại học được tự chủ xác định mức học phí.
Hiện nay, có hơn 140 trường đại học đã thực hiện tự chủ tài chính. Gần 1.950 chương trình đào tạo đã đạt tiêu chuẩn kiểm định trong nước và gần 700 chương trình đạt tiêu chuẩn quốc tế. Do đó, mức học phí thường cao hơn so với mức trần quy định. Một khảo sát của VnExpress trên khoảng 130 trường đại học cho thấy mức học phí năm học này dao động từ 10,6 đến 250 triệu đồng, phổ biến ở mức 20-40 triệu đồng.
Admin
Nguồn: VnExpress
