Phó Tổng thống Mỹ JD Vance trong cuộc phỏng vấn với Fox News ngày 28/9 cho biết, Hoa Kỳ đang xem xét các đề xuất từ các nước châu Âu liên quan đến việc cung cấp tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk cho Ukraine. Theo đó, Tổng thống Donald Trump sẽ là người đưa ra quyết định cuối cùng về vấn đề này.
Tuyên bố này được đưa ra sau khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tiết lộ đã đề nghị Tổng thống Trump phê duyệt thỏa thuận bán tên lửa Tomahawk cho các quốc gia châu Âu để họ chuyển giao cho Ukraine.
Trước đó, Đặc phái viên Mỹ về Ukraine, Keith Kellogg, khi được hỏi về việc liệu Washington có cho phép Kiev tấn công tầm xa vào sâu lãnh thổ Nga hay không, đã trả lời khẳng định. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của khả năng tấn công sâu và bác bỏ khái niệm “vùng an toàn”. Tuy nhiên, ông Kellogg sau đó đã làm rõ rằng ý kiến của ông chỉ phản ánh những tuyên bố công khai từ Phó Tổng thống Vance và Ngoại trưởng Marco Rubio, chứ không đại diện cho quan điểm chính thức của Nhà Trắng.
Tên lửa Tomahawk, với giá khoảng 1,5 triệu USD mỗi quả, mang theo đầu đạn nặng 450 kg và có tầm bắn từ 1.600 đến 2.500 km tùy phiên bản. Nếu được triển khai ở Ukraine, loại tên lửa này có khả năng tấn công các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Nga, bao gồm cả thủ đô Moscow và hầu hết khu vực châu Âu của Nga.
Theo các chuyên gia, tên lửa Tomahawk không nhằm mục đích giúp Ukraine giành lại từng kilômét trên tiền tuyến, mà chủ yếu tập trung vào việc làm suy yếu khả năng duy trì chiến dịch của Nga từ hậu phương. Với Tomahawk, Ukraine có thể mở rộng đáng kể phạm vi tấn công và số lượng mục tiêu tiềm năng trên lãnh thổ Nga, bao gồm các căn cứ quân sự, trung tâm hậu cần, sân bay và sở chỉ huy.
George Barros, trưởng nhóm tình báo địa không gian và nhà phân tích về Nga tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), cho biết Ukraine đã tự sản xuất một số vũ khí tầm xa, nhưng chúng thiếu sức công phá do hạn chế về kích thước đầu đạn. Ông nhận định Tomahawk không phải là giải pháp “thần kỳ”, nhưng sẽ cung cấp cho Ukraine khả năng cần thiết để làm suy yếu năng lực hậu cần của Nga.
Các chuyên gia Mỹ tin rằng việc triển khai Tomahawk sẽ buộc quân đội Nga phải di dời các căn cứ và trung tâm hậu cần ra xa tiền tuyến hơn, gây ảnh hưởng đến cả tiền tuyến và vùng hậu phương gần chiến trường.
Colby Badhwar, nhà phân tích an ninh thuộc nhóm nghiên cứu Tochnyi, nhấn mạnh rằng tên lửa Tomahawk sẽ có “những tác động chiến lược” đối với hệ thống phòng không Nga. Ông giải thích rằng tầm bắn và sức công phá của Tomahawk cho phép Ukraine đe dọa nhiều mục tiêu chiến lược của Nga theo cách mà máy bay không người lái (UAV) tự sát không thể thực hiện được.
Keir Giles, chuyên gia về quân sự Nga tại viện nghiên cứu Chatham House ở Anh, nhận định Tomahawk có khả năng làm gián đoạn chiến thuật phòng thủ của Nga trên tiền tuyến. Ông cho rằng quân đội Ukraine có thể thực hiện các cuộc tấn công thọc sâu, nhắm vào các cơ sở quân sự quan trọng và ngăn Nga triển khai lực lượng gần tiền tuyến.
Trong một diễn biến khác, Tổng thống Zelensky ám chỉ rằng Ukraine có thể không thực sự cần sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ. Ông cho biết những loại tên lửa mạnh mẽ này có thể đóng vai trò như một công cụ gây áp lực, buộc Nga phải đàm phán hòa bình.
Badhwar cũng lưu ý rằng việc Mỹ cân nhắc chuyển giao tên lửa Tomahawk cho Ukraine cho thấy sự thay đổi rõ rệt trong chính sách của chính quyền Tổng thống Trump.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia và cựu quan chức cảnh báo về những hệ lụy tiềm ẩn của việc cung cấp Tomahawk cho Ukraine. Cựu Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Stephen Bryen cho rằng đây là một hành động “liều lĩnh và gây leo thang căng thẳng” có thể dẫn đến đối đầu trực tiếp giữa Mỹ và Nga, thậm chí là xung đột toàn diện ở châu Âu.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 29/9 tuyên bố quân đội Nga đang “phân tích kỹ lưỡng” khả năng Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, nhấn mạnh rằng đây sẽ là một bước đi “gây leo thang nghiêm trọng”. Ông đặt câu hỏi về việc ai sẽ khai hỏa tên lửa, ai sẽ xác định và nạp dữ liệu mục tiêu, ngụ ý về khả năng cần sự hỗ trợ trực tiếp từ binh sĩ Mỹ.
Cựu Thứ trưởng Bryen cũng cho rằng Ukraine không thể tự vận hành tên lửa Tomahawk mà cần kỹ thuật viên Mỹ hoặc Anh để điều khiển, sử dụng dữ liệu tình báo do Mỹ cung cấp để lựa chọn mục tiêu và lập trình đường bay. Ông cho rằng Moskva có thể coi việc khai hỏa Tomahawk là hành động can thiệp trực tiếp từ Washington và quân đội Mỹ khó có thể phủ nhận vai trò của mình.
Hiện vẫn chưa rõ liệu Mỹ có thực sự chuyển giao tên lửa Tomahawk cho Ukraine hay không, và nếu có thì phiên bản nào và số lượng bao nhiêu, cũng như hiệu quả thực tế của chúng.
Cần lưu ý rằng năng lực phòng thủ của Nga hiện tại khác biệt đáng kể so với các quốc gia từng bị Mỹ tấn công bằng tên lửa Tomahawk. Bên cạnh mạng lưới cảnh giới và các hệ thống phòng không mạnh mẽ, quân đội Nga đã tích lũy kinh nghiệm và thực hiện nhiều cải tiến sau hơn 3 năm chiến sự, cho phép họ đánh chặn nhiều vũ khí hiện đại của phương Tây.
Tuy nhiên, các cuộc tấn công bằng UAV tự sát nhằm vào hạ tầng năng lượng Nga cho thấy vẫn còn những lỗ hổng mà Ukraine có thể khai thác nếu sở hữu tên lửa Tomahawk.
Marina Miron, nhà phân tích tại Đại học Hoàng gia London, cho rằng tên lửa Tomahawk chắc chắn sẽ gây tổn hại cho Nga, nhưng thiệt hại có thể ở mức hạn chế. Bà nghi ngờ khả năng loại vũ khí này có thể buộc Nga phải rút quân khỏi Ukraine.
Người phát ngôn Điện Kremlin cũng nhấn mạnh rằng việc sở hữu tên lửa Tomahawk không thể giúp Ukraine thay đổi cục diện chiến trường.
Admin
Nguồn: VnExpress
