Biến đổi khí hậu đang tạo ra những thách thức chưa từng có đối với sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu, khi gần 60% các bệnh truyền nhiễm chịu tác động trực tiếp từ các yếu tố khí hậu. Đây là cảnh báo được GS.TS Christoph Luebbert, Trưởng Khoa Bệnh Truyền nhiễm và Nhiệt đới Bệnh viện St. Georg, đồng thời là giảng viên Đại học Leipzig, đưa ra tại Hội nghị Khoa học Việt Đức diễn ra ngày 3/10 tại Bệnh viện Quân y 175, với sự tham gia của gần 400 chuyên gia y tế từ hai nước.
Nghiên cứu chỉ ra rằng, trong số 375 bệnh truyền nhiễm được phân tích, có tới 218 bệnh (tương đương 58%) trở nên nghiêm trọng hơn do các hiểm họa liên quan đến khí hậu. Sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu, vượt quá 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, đã dẫn đến những hiện tượng thời tiết cực đoan, băng tan và mực nước biển dâng cao. Những hệ quả này không chỉ gây ra thiên tai mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và lây lan nhanh chóng của virus, vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng.
Đặc biệt, quá trình đô thị hóa kết hợp với khí hậu nóng ẩm đã tạo ra môi trường lý tưởng cho muỗi sinh sôi, loài vật trung gian truyền bệnh nguy hiểm. Các bệnh do muỗi truyền gây ra gây ra hơn 700.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn thế giới. Sốt rét, căn bệnh từng được kiểm soát hiệu quả, nay đã tái xuất hiện ở nhiều khu vực, kể cả các vùng núi cao ở châu Phi. Đồng thời, sốt xuất huyết, Chikungunya và Zika cũng đang lan rộng từ vùng nhiệt đới sang châu Âu và Mỹ Latinh, với sự hỗ trợ của giao thông hàng không quốc tế làm tăng tốc độ phát tán mầm bệnh.
Nhiệt độ tăng cao cũng góp phần làm gia tăng các bệnh đường ruột như tiêu chảy. Nhiều loại vi khuẩn trong nước biển và nấm gây bệnh đang phát triển mạnh mẽ tại Mỹ và châu Âu, lan sang những khu vực trước đây hiếm khi ghi nhận các ca bệnh tương tự. Tương tự, sự gia tăng hoạt động của bọ ve đã khiến số ca bệnh viêm não do ve ở Đức tăng gần gấp ba lần trong vòng 20 năm qua.
GS.TS Luebbert cũng cảnh báo về nguy cơ đại dịch tiếp theo có thể xuất phát từ các bệnh lây truyền từ động vật sang người (zoonotic), đồng thời nhấn mạnh rằng khoảng thời gian giữa các đợt dịch lớn đang ngày càng rút ngắn. Ông chỉ ra rằng việc phá rừng và khai thác tài nguyên quá mức đang làm suy yếu “lá chắn tự nhiên” của hành tinh, do đó cần phải bảo vệ đa dạng sinh học một cách cấp thiết.
Để đối phó với những thách thức này, nhiều giải pháp đang được thử nghiệm, trong đó có việc thả muỗi mang vi khuẩn vô hại để kiểm soát sốt xuất huyết, một phương pháp đã chứng minh được hiệu quả tại Singapore. Ngành y tế cần giảm thiểu tác động đến khí hậu, đồng thời tăng cường năng lực giám sát, nghiên cứu và phát triển vaccine. Tuy nhiên, tỷ lệ tiêm chủng trên thế giới đang có xu hướng giảm sau đại dịch Covid-19, điều này khiến công cụ bảo vệ sức khỏe hiệu quả nhất đứng trước nguy cơ bị lơ là.
Các chuyên gia khuyến nghị, về lâu dài, các quốc gia cần tăng cường hợp tác trong lĩnh vực khí hậu và y tế, thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch và thay đổi thói quen tiêu dùng để giảm thiểu rủi ro dịch bệnh trong kỷ nguyên biến đổi khí hậu.
Admin
Nguồn: VnExpress
