Trong các giải chạy bộ đường dài, việc đồng hồ GPS của vận động viên (VĐV) báo quãng đường khác biệt so với số liệu của ban tổ chức (BTC) không phải là hiếm gặp. Điều này làm dấy lên thắc mắc về độ chính xác trong đo lường cự ly chạy. Ông Nguyễn Trường Giang, đại diện Liên đoàn Điền kinh Việt Nam, cho biết các giải đấu lớn hiện nay thường sử dụng bộ đếm cơ học Jones Counter gắn trên xe đạp để đo đường chạy, tuân thủ theo các quy định quốc tế.
Nhiều người cho rằng công nghệ GPS hiện đại có thể đảm bảo độ chính xác, nhưng thực tế không phải vậy. GPS có những hạn chế nhất định, như dễ bị nhiễu sóng bởi nhà cao tầng, cây cối rậm rạp, và luôn có một sai số nhất định.
Theo ông Giang, Hiệp hội Marathon và các giải chạy đường dài quốc tế (AIMS) đã chứng minh tính chuẩn xác của Jones Counter, và uy tín của AIMS lớn đến mức Liên đoàn Điền kinh Thế giới (World Athletics) cũng công nhận đây là tiêu chuẩn vàng. Các phương pháp khác như con lăn cơ học hay GPS chỉ mang tính chất tham khảo.
Để đảm bảo tính chính xác, ngoài việc có bộ Jones Counter, yếu tố con người đóng vai trò then chốt. Các chuyên gia đo đạc phải được đào tạo và cấp chứng nhận trực tiếp từ AIMS, với ba cấp độ (A, B, C) tương ứng với phạm vi hoạt động từ trong nước đến quốc tế.
Trước khi tiến hành đo đạc, chuyên gia sẽ hiệu chuẩn bộ Jones Counter trên một đoạn thước thép chuẩn dài 300-400 mét, đồng thời tính hệ số hiệu chỉnh theo nhiệt độ môi trường. Tiêu chuẩn là 20 độ C, và nếu nhiệt độ cao hơn, chuyên gia phải trừ đi sai số tương ứng do sự giãn nở của thước thép. Ví dụ, ở 35 độ C, có thể phải trừ 4 cm trên 300 mét. Con số thực nghiệm sau khi hiệu chuẩn sẽ được sử dụng trong công thức tính toán cự ly cuối cùng.
Việc đo đạc thường được thực hiện vào ban đêm để tránh mật độ giao thông, đảm bảo khả năng di chuyển theo đường chạy ngắn nhất. Đối với một giải có đầy đủ các cự ly (42km, 21km, 10km, 5km), chuyên gia đo đạc có thể phải đạp xe tới hơn 80 km để hoàn thành nhiệm vụ.
Ông Giang cho biết, người đo phải tính toán kỹ lưỡng như một vận động viên đua xe, từ việc cắt cua đến vị trí quay đầu, sao cho khớp với chuẩn 42,195 km sau khi áp dụng hệ số an toàn theo yêu cầu của AIMS. Quy trình này thường kéo dài nhiều ngày và bao gồm việc đánh dấu các mốc bằng tham chiếu tới ít nhất ba vật thể cố định xung quanh điểm quan trọng để dễ dàng kiểm chứng sau này.
Ông Vũ Quốc Khánh, Trưởng Bộ phận Phát triển Sản phẩm của Huawei Việt Nam, giải thích rằng sự khác biệt giữa số liệu của đồng hồ thông minh và ban tổ chức xuất phát từ cách công nghệ hoạt động. Đồng hồ thu tín hiệu từ nhiều hệ thống vệ tinh (GPS, GLONASS, Galileo, BeiDou), ghi nhận vị trí theo giây và ghép các điểm đó thành hành trình. Mặc dù một số mẫu tích hợp băng tần kép và nhiều hệ thống vệ tinh để giảm sai số, các yếu tố môi trường như cây cối, nhà cao tầng, cầu vượt vẫn có thể che khuất và làm giảm phản xạ tín hiệu, dẫn đến sai lệch vị trí.
Mỗi nhà sản xuất sử dụng loại ăng-ten và thuật toán lọc khác nhau, dẫn đến việc hai đồng hồ cùng chạy trong một nhóm có thể hiển thị quãng đường khác nhau. Thuật toán của đồng hồ thường kết hợp đếm bước chân khi tín hiệu vệ tinh không liên tục, và quá trình nội suy giữa các điểm GPS có thể làm đường hiển thị lượn so với đường đo thực tế, gây ra sai số ngay cả ở những mẫu đồng hồ cao cấp.
Chuyên gia Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh rằng kết quả do ban tổ chức công bố, dựa trên số liệu đã được kiểm chứng, là tham số đáng tin cậy nhất, chứ không phải số liệu từ đồng hồ GPS của VĐV. Đồng hồ GPS là công cụ hữu ích trong tập luyện để theo dõi tốc độ, nhịp tim, số bước, nhưng kết quả về quãng đường chỉ nên được xem là thông tin tham khảo. Thành tích chính thức của vận động viên chỉ có giá trị khi dựa trên đường đo cơ học đã được công nhận.
Ông cũng lưu ý người chạy bộ cần phân biệt giữa dữ liệu tập luyện cá nhân và thành tích thi đấu. Trong thi đấu, quãng đường do ban tổ chức công bố đã được kiểm chứng bằng Jones Counter. Đồng hồ GPS có thể hỗ trợ kiểm soát chiến thuật, nhưng không phải căn cứ để xác định kỷ lục cá nhân được công nhận.
Ngay cả khi các giải đấu được đo chuẩn, vẫn có thể xảy ra rủi ro ở khâu cuối cùng. Chuyên gia cung cấp báo cáo và bản đồ chi tiết, nhưng nếu đội ngũ vận hành đặt điểm quay đầu sai vị trí chỉ vài mét vào ngày thi đấu, toàn bộ VĐV tham gia cự ly đó sẽ bị ảnh hưởng.
Để hạn chế tình trạng này, các nhà tổ chức thường mời chuyên gia đo đạc của Liên đoàn thực hiện quy trình đo và nhận báo cáo chi tiết nhiều ngày trước sự kiện. Ông Dương Hải Anh, Giám đốc đường chạy hệ thống VnExpress Marathon, cho biết bản đồ đường chạy, báo cáo hiệu chuẩn và tọa độ các điểm quay đầu được ban tổ chức lưu trữ và công khai. Đội ngũ tổ chức được hướng dẫn đặt đúng vị trí mốc dựa trên tham chiếu trong báo cáo. Trong trường hợp phát hiện bất thường vào ngày thi đấu, ban tổ chức cần phối hợp với chuyên gia đo để điều chỉnh và thông báo cho vận động viên nếu cần.
Admin
Nguồn: VnExpress
