Trong lĩnh vực nuôi dạy con cái hiện đại, thuật ngữ “phụ huynh máy cắt cỏ” ngày càng trở nên phổ biến, dùng để chỉ những bậc cha mẹ luôn cố gắng loại bỏ mọi chướng ngại vật trên con đường trưởng thành của con mình. Tuy nhiên, phong cách này đang vấp phải sự cảnh báo từ nhiều chuyên gia giáo dục và tâm lý học.
Một khảo sát gần đây của Child Mind Institute (Mỹ) cho thấy, có đến 76% phụ huynh vẫn tiếp tục thực hiện những công việc thường nhật cho con cái ở độ tuổi từ 18 đến 28, ví dụ như đặt lịch hẹn khám bệnh. Đáng chú ý, hơn 20% thừa nhận vẫn hỗ trợ con làm bài tập khi con đã bước chân vào giảng đường đại học.
Nhà tâm lý học Stephanie Samar, thuộc Child Mind Institute, nhấn mạnh rằng sự can thiệp quá mức của cha mẹ sẽ tước đi cơ hội tự giải quyết vấn đề của con cái.
Các chuyên gia tâm lý tại Mỹ đã chỉ ra 7 dấu hiệu thường thấy ở những bậc phụ huynh “máy cắt cỏ”:
Thứ nhất, họ luôn giải quyết vấn đề trước cả khi con cái kịp nhận ra sự tồn tại của nó. Họ hoạt động như một “radar”, liên tục tìm kiếm và xử lý những khó khăn tiềm ẩn trong cuộc sống của con. Giáo sư Julie Lythcott-Haims của Đại học Stanford (Mỹ) cho rằng, hành động này ngăn cản trẻ học hỏi cách đối mặt và vượt qua thử thách, đồng thời rút ra kinh nghiệm từ những thất bại – những yếu tố then chốt để trở thành một người trưởng thành tự tin. Bà phân tích: “Việc bảo vệ con cái là điều dễ hiểu, nhưng việc ngăn chặn mọi rủi ro có thể mang lại tác dụng ngược”.
Thứ hai, họ thường xuyên nói thay con. Từ các cuộc họp phụ huynh ở trường đến việc gọi món ăn tại nhà hàng, những bậc cha mẹ này luôn có xu hướng đưa ra ý kiến thay cho con cái. Điều này vô tình truyền tải thông điệp rằng ý kiến của trẻ không quan trọng hoặc trẻ không đủ khả năng tự mình giải quyết vấn đề. Bà Lythcott-Haims khẳng định: “Sự tự tin được xây dựng thông qua thực hành, chứ không phải bằng việc bị người lớn gạt sang một bên”.
Thứ ba, họ can thiệp quá sâu vào việc học hành và các mối quan hệ của con. Không chỉ sửa bài tập hay làm hộ các dự án, họ còn liên tục liên lạc với giáo viên thay cho con cái. Nhiều người còn giám sát các buổi đi chơi, phân tích và cố gắng kiểm soát các mối quan hệ bạn bè của trẻ. Madeline Levine, một tác giả chuyên viết về tâm lý trẻ em, nhấn mạnh rằng cha mẹ nên đóng vai trò hướng dẫn, chứ không phải là người làm thay mọi việc. Trẻ em cần phải tự chịu trách nhiệm với việc học của mình.
Thứ tư, họ không cho phép con cái phải chịu trách nhiệm về những hành vi sai trái. Khi con nộp bài muộn, họ sẽ xin lỗi giáo viên thay cho con. Khi con mắc lỗi với bạn bè, họ cố gắng xoa dịu tình hình. Nhà tâm lý học Angela Duckworth của Đại học Pennsylvania nhấn mạnh rằng, sự kiên trì và tinh thần trách nhiệm chỉ có thể được rèn luyện khi trẻ đối mặt với những thử thách. Bà cho rằng cha mẹ không nên tước đi cơ hội để con cái học hỏi từ những sai lầm và tự tìm ra giải pháp.
Thứ năm, họ lên kế hoạch cho toàn bộ cuộc sống của con cái. Nếu mọi hoạt động của trẻ, từ học tập, thể thao đến vui chơi giải trí, đều do cha mẹ sắp xếp, thì đó có thể là dấu hiệu của sự kiểm soát quá mức. Điều này hạn chế khả năng quản lý thời gian và đưa ra quyết định của trẻ. Một phân tích của Solution Health (Mỹ) chỉ ra rằng, những trẻ em có lịch trình ngoại khóa quá dày đặc thường có xu hướng lo âu và trầm cảm hơn.
Thứ sáu, họ làm việc nhà thay cho con cái. Nhiều phụ huynh làm việc nhà thay con vì cho rằng làm như vậy sẽ nhanh hơn. Tuy nhiên, điều này khiến trẻ mất đi cơ hội học hỏi các kỹ năng sống cơ bản như trách nhiệm, khả năng tổ chức và đóng góp cho gia đình. Một nghiên cứu kéo dài 85 năm của Đại học Harvard cho thấy rằng, những đứa trẻ làm việc nhà từ sớm có mối liên hệ mật thiết với thành công và hạnh phúc trong cuộc sống sau này.
Cuối cùng, họ luôn so sánh con mình với những đứa trẻ khác. Dù với ý định khuyến khích, việc liên tục so sánh con với anh chị em hoặc bạn bè thường tạo ra áp lực và cảm giác tự ti. Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, với những điểm mạnh và điểm yếu khác nhau. Nhà tâm lý học Stephanie Samar khuyên rằng, cha mẹ nên ghi nhận những nỗ lực và thành tích của riêng con mình. Điều đó sẽ giúp trẻ xây dựng sự tự tin và giá trị bản thân.
Admin
Nguồn: VnExpress
