Trong không khí rộn ràng của Tết Trung thu, chiều ngày 5/10, người dân thôn Đồi Hai, xã Phú Nghĩa, cách trung tâm Hà Nội hơn 20km, đã long trọng tổ chức lễ rước kiệu lá truyền thống. Nghi lễ độc đáo này bắt nguồn từ nghề mây tre đan lâu đời của địa phương, một phần không thể tách rời của đời sống văn hóa cộng đồng nơi đây.
Để chuẩn bị cho buổi lễ, cả thôn đã chung tay làm nên những chiếc kiệu hoàn toàn từ cây, hoa và quả. Đặc biệt, để tạo hình rồng, người dân đã khéo léo sử dụng những củ chuối to, gọt đẽo tỉ mỉ làm khuôn. Theo bà Trần Thị Oanh, Bí thư Chi bộ thôn Đồi Hai, dù năm nay thôn không tham gia thi kiệu, nhưng việc cùng nhau làm kiệu vẫn được duy trì nhằm giúp thế hệ trẻ hiểu, học hỏi và trân trọng những giá trị truyền thống của làng.
Công việc làm kiệu lá được bắt đầu từ một tuần trước, khi các cụ cao niên cùng thanh niên trong thôn bắt tay vào dựng khung bằng gỗ chắc chắn. Ông Đào Huy Phủ chia sẻ rằng, kiệu lá không thể làm quá sớm vì các chi tiết dễ bị héo và mất màu, do đó, mọi công đoạn đều được thực hiện gấp rút trong khoảng 4-5 ngày. Trong những ngày cuối, người dân thường xuyên làm việc đến khuya để đảm bảo kiệu luôn tươi đẹp và rực rỡ trong ngày rước.
Điểm nhấn của kiệu lá là 10 đầu rồng, trong đó hai đầu lớn nhất được coi là “bộ mặt” của kiệu. Để tạo hình, người dân sử dụng đa dạng các loại cây, lá và hoa như dứa, cau, hạt nhãn, đu đủ, lá lưỡi hổ, mo cau… Các chi tiết hoa văn khác trên kiệu cũng được chạm khắc tỉ mỉ trên mo cau, tàu dừa, vỏ bưởi… Hình ảnh tứ linh (long, lân, quy, phụng) được thể hiện sinh động bằng quả đu đủ, hoa chuối, quả chuối. Công đoạn tốn nhiều thời gian nhất là làm đầu rồng, đòi hỏi sự khéo léo và kinh nghiệm của người thợ. Phần đầu rồng được các cụ cao niên giàu kinh nghiệm thực hiện trong suốt một tuần, với các chi tiết hoa quả tươi được thay mới ngay trước ngày rước để giữ màu sắc rực rỡ.
Võng lọng (ô che) được đan nong mốt bằng lá dừa, một kỹ thuật đan lát truyền thống, sau đó kết thành vòng. Những bức tranh gấm cũng được điêu khắc tỉ mỉ trên lá dừa, thể hiện sự khéo léo và sáng tạo của người dân.
Anh Nguyễn Văn Linh, 23 tuổi, chia sẻ: “Ngày trước còn nhỏ, chúng em chỉ đứng xem các cụ làm. Nay có cơ hội tham gia, dù bận đến đâu cũng cố gắng thu xếp để học, tiếp nối truyền thống quê hương”.
Trước đây, cứ 5 năm một lần, sáu thôn thuộc xã Đông Phương Yên cũ lại tổ chức thi kiệu lá để giao lưu và thể hiện tay nghề. Tuy nhiên, hoạt động này đã bị gián đoạn vào năm 2020 do dịch bệnh, và năm nay dù đến kỳ tổ chức nhưng vẫn chưa thể thực hiện.
Sau chương trình kỷ niệm của xã, kiệu được rước khoảng 2 km dọc tuyến đường làng, từ Quán Chính Linh Từ cuối xóm đến sân vận động đầu xóm, thu hút đông đảo người dân tham gia và hòa mình vào không khí lễ hội.
UBND xã Phú Nghĩa cho biết, theo đề xuất của sáu thôn thuộc xã Đông Phương Yên cũ, trong những năm tới, khi điều kiện cho phép, địa phương sẽ tổ chức hội thi kiệu lá quy mô toàn xã nhằm khôi phục và phát huy nét văn hóa truyền thống đặc sắc này.
Admin
Nguồn: VnExpress
