Hội thảo thúc đẩy nông nghiệp sinh thái do Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (WWF), Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) và UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức ngày 6/10 đã nhấn mạnh vai trò then chốt của nông nghiệp sinh thái trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Các chuyên gia nhận định, đây là con đường tất yếu nhưng cần có chiến lược dài hạn và nguồn lực vững chắc để có thể nhân rộng.
Ông Bùi Hoài Nam, đến từ Viện Quy hoạch và Thiết kế Nông nghiệp, cho biết Việt Nam đã có 275 mô hình nông nghiệp sinh thái trong giai đoạn 2010–2025, với 60% trong số đó được triển khai trong 5 năm gần đây. Điều này trùng khớp với thời điểm Việt Nam cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tuy nhiên, ông Nam cũng lưu ý rằng hơn 60% các dự án này dựa vào vốn ODA, trong khi nguồn lực nội tại và sự tham gia của khu vực tư nhân còn hạn chế.
Thực tế cho thấy, các mô hình nông nghiệp sinh thái hiện tại đang phát triển một cách rời rạc, với quy mô nhỏ và hiệu quả chưa cao. Mặc dù hạ tầng chính sách đã được xây dựng ở nhiều nơi, nhưng nền tảng kỹ thuật tại các nông trại còn yếu, đất đai bị thoái hóa, nguồn nước suy giảm, hệ thống logistics còn hạn chế và tổn thất sau thu hoạch còn lớn.
Ông Nam nhấn mạnh sự cần thiết của một cách tiếp cận đồng bộ hơn: “Chuyển đổi nông nghiệp sinh thái đang rời rạc, thiếu đồng bộ, đứt gãy từ trung ương đến địa phương, còn năng lực và nguồn lực mỏng khiến các mô hình rơi vào bẫy thí điểm, khó nhân rộng”.
Ông Christopher Howe, đại diện WWF-Quốc tế, cho rằng nông nghiệp sinh thái nên được nhìn nhận như một hình thức “nông nghiệp phục hồi”. Theo ông, nó có khả năng tái thiết những cảnh quan đã bị tàn phá, đồng thời biến nông nghiệp thành một “nơi trú ẩn xã hội và sinh thái” cho cả con người và đa dạng sinh học.
PGS.TS Đào Thế Anh, Phó giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, cũng đồng tình rằng đây không chỉ là một giải pháp kỹ thuật đơn thuần, mà còn là một lộ trình để khôi phục vị thế của nghề nông, tái kết nối con người với thiên nhiên và tăng cường khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu cho các thế hệ tương lai.
Về khía cạnh thị trường, ông Vinod Ahuja, Trưởng đại diện FAO tại Việt Nam, cho biết nhu cầu toàn cầu đối với nông sản sinh thái là rất lớn, ước tính đạt 30 tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, người tiêu dùng ngày càng khắt khe hơn về an toàn thực phẩm và tác động sinh thái. Ông nhấn mạnh: “Đây là cơ hội nhưng cần đầu tư thiết thực vào toàn chuỗi – từ sản xuất, truy xuất nguồn gốc, quảng bá sản phẩm đến tiếp cận người tiêu dùng”.
Ông Huỳnh Quốc Tịnh, Giám đốc Chương trình Nông nghiệp và Lương thực thực phẩm bền vững WWF-Việt Nam, đặt câu hỏi: “Tại sao các mô hình thí điểm đều được đánh giá thành công, có lợi nhuận, giảm chi phí nhưng lại không thể nhân rộng?”. Ông cho rằng cần xem xét vấn đề từ góc độ thực tiễn, xác định rõ mô hình kinh doanh, chi phí duy trì và ai là người hưởng lợi để tạo động lực phát triển bền vững.
Để thúc đẩy việc nhân rộng các mô hình nông nghiệp sinh thái, các chuyên gia đề xuất nhiều giải pháp, bao gồm hoàn thiện khung pháp lý, ban hành các chính sách khuyến khích chuyển đổi như ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính, đào tạo kỹ thuật, mở rộng mạng lưới khuyến nông, xây dựng thương hiệu và tháo gỡ các rào cản thị trường.
Hội thảo thống nhất rằng nông nghiệp sinh thái mang lại nhiều lợi ích về kinh tế, xã hội và môi trường. Tuy nhiên, để có thể lan tỏa rộng rãi, cần có sự đồng hành của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, cùng với một chiến lược dài hạn thay vì chỉ tập trung vào các mô hình thử nghiệm ngắn hạn.
Admin
Nguồn: VnExpress
