Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang thể hiện tham vọng lớn trong việc thúc đẩy các doanh nghiệp khai thác than từ đất liên bang để sản xuất điện, bất chấp những lo ngại về biến đổi khí hậu và xu hướng giảm sử dụng than trên toàn cầu.
Mở đầu cho loạt động thái này là đợt chào bán các mỏ than tại vùng Powder River Basin, khu vực nổi tiếng với trữ lượng than dồi dào và năng suất cao nhất nước Mỹ, bắt đầu từ ngày 6/10. Giới chức khẳng định hoạt động này không bị ảnh hưởng bởi tình trạng đóng cửa chính phủ, do các nhân viên xử lý giấy phép và hợp đồng năng lượng hóa thạch đã được miễn trừ.
Cùng với việc chào bán mỏ, Bộ trưởng Nội vụ Doug Burgum thông báo mở cửa hơn 52.000 km2 đất liên bang cho khai thác than, một diện tích lớn hơn cả hai bang New Hampshire và Vermont cộng lại. Ngoài Montana và Wyoming, chính quyền cũng thúc đẩy mở rộng hoặc bán quyền khai thác tại các bang Utah, Bắc Dakota, Tennessee và Alabama.
Ngay từ những ngày đầu nhậm chức, Tổng thống Trump đã khôi phục và phê duyệt nhanh các dự án khai thác than bị đình trệ dưới thời người tiền nhiệm. Động thái này đi ngược lại chính sách của chính quyền trước đó, khi Tổng thống Joe Biden từng chặn các hợp đồng khai thác than mới tại Powder River Basin, viện dẫn nguy cơ làm trầm trọng thêm biến đổi khí hậu.
Tổng thống Trump từng gọi biến đổi khí hậu là “trò lừa bịp lớn nhất toàn cầu” và ca ngợi than đá là “tuyệt đẹp”, đồng thời bày tỏ tự hào về trữ lượng dồi dào của Mỹ. Chính quyền của ông cũng đã hủy khoản tài trợ 8 tỷ USD cho các dự án năng lượng sạch tại 16 bang từng bỏ phiếu cho bà Kamala Harris trong cuộc bầu cử năm 2024.
Để hỗ trợ ngành than, Nhà Trắng đã giảm mạnh thuế bản quyền khai thác than, ra lệnh kéo dài thời gian hoạt động của một nhà máy điện than ở Michigan và cam kết 625 triệu USD để tái khởi động hoặc nâng cấp các nhà máy than, nhằm đáp ứng nhu cầu điện tăng cao từ trí tuệ nhân tạo và trung tâm dữ liệu. Bộ trưởng Nội vụ Doug Burgum tuyên bố: “Chúng ta sẽ đưa thợ mỏ Mỹ trở lại làm việc”.
Tuy nhiên, giới phân tích hoài nghi về khả năng tiêu thụ hết 600 triệu tấn than được rao bán. Theo phân tích dữ liệu của AP, hầu hết các nhà máy nhiệt điện đều dự kiến ngừng sử dụng than trong 10 năm tới. Kể từ năm 2013, không có nhà máy điện than lớn nào được đưa vào vận hành tại Mỹ, và hầu hết các nhà máy hiện tại đều đã hoạt động trên 40 năm.
Các chuyên gia cũng cho rằng khoản tiền mà chính quyền cam kết để tân trang các nhà máy cũ không mang lại hiệu quả cao. Chi phí thay thế mới một nồi hơi có thể lên tới 25 triệu USD. Nikhil Kumar của tập đoàn tư vấn năng lượng GridLab đặt câu hỏi: “Tôi không hiểu sao lại có nhiều than đá được tiêu thụ ở các cơ sở còn lại như vậy”.
Ngay cả Công ty Năng lượng Chuyển tiếp Navajo (NTEC), một doanh nghiệp thuộc sở hữu người Navajo từng là một trong những ông lớn của ngành, cũng dự báo thị trường than sẽ suy giảm đáng kể trong hai thập kỷ tới. “Sẽ có ít mỏ than mở rộng, ít người mua và nhiều ràng buộc về quy định hơn”, công ty nhận định.
Các chuyên gia năng lượng và kinh tế cho rằng than khó có thể lấy lại vị thế thống trị ngành điện. Umed Paliwal, chuyên gia thị trường điện tại Đại học California, Berkeley, nhận định nỗ lực của chính quyền có thể chỉ giúp ngành than hưởng lợi ngắn hạn. “Rồi than sẽ bị loại khỏi thị trường. Về lâu dài, kinh tế học sẽ tự động xóa sổ ngành điện than”, ông nói.
Ngược lại, Peabody Energy, công ty than đá lớn nhất của Mỹ, dự đoán nhu cầu than trong nước có thể tăng 250 triệu tấn mỗi năm, tương đương gần 50% so với hiện tại. Dự báo này dựa trên giả định các nhà máy nhiệt điện hiện hữu có thể đốt nhiều than hơn. Chủ tịch Peabody James Grech tin tưởng ngành than nước này đang phục hồi, khẳng định: “Năng lượng từ than đá của Mỹ lớn hơn bất kỳ nguồn năng lượng đơn lẻ của nước nào khác”.
Những động thái trái chiều và dự báo khác nhau cho thấy tương lai của ngành than đá tại Mỹ vẫn còn nhiều bất định, giữa bối cảnh thế giới đang nỗ lực chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch hơn.
Admin
Nguồn: VnExpress
