Số liệu thống kê năm 2023 từ Bộ Giao thông Vận tải Đường bộ và Đường cao tốc Ấn Độ (MoRTH) cho thấy một thực trạng đáng báo động về an toàn giao thông. Có tới 16.025 người đã thiệt mạng do không thắt dây an toàn, trong đó có 8.441 tài xế và 7.584 hành khách. Ngoài ra, hơn 40.597 người khác đã bị thương trong các vụ tai nạn liên quan đến việc không sử dụng dây an toàn.
Cũng trong năm này, Ấn Độ ghi nhận tổng cộng 480.583 vụ tai nạn giao thông, cướp đi sinh mạng của 172.890 người và làm bị thương hơn 462.000 người. Bang Uttar Pradesh có số ca tử vong do không thắt dây an toàn cao nhất, tiếp theo là Madhya Pradesh, trong khi các bang như Uttarakhand và Himachal Pradesh có số liệu thấp hơn.
Đáng chú ý, sự phản đối việc thắt dây an toàn thường xuất phát từ các khu vực đồi núi. Nhiều tài xế cho rằng dây an toàn gây hạn chế cử động và làm chậm quá trình thoát hiểm trong các tình huống khẩn cấp như lở đất hoặc đá rơi. Họ cảm thấy an toàn hơn khi có thể tự do di chuyển hoặc nhanh chóng rời khỏi xe nếu cần thiết. Một tài xế ở Himachal chia sẻ rằng anh ta thường xuyên không thắt dây an toàn để có thể quan sát các sườn đồi phía trên khi vào cua gấp.
Tâm lý này khá phổ biến trong giới tài xế taxi ở vùng núi, những người thường viện dẫn các vụ tai nạn địa phương để biện minh cho việc không thắt dây an toàn. Một tài xế từ Dehradun kể lại một vụ tai nạn ở Tehri, nơi người thắt dây an toàn được cho là đã thiệt mạng, trong khi người không thắt dây an toàn lại sống sót.
Tuy nhiên, những câu chuyện truyền miệng này thường bỏ qua các nguyên tắc khoa học cơ bản về tai nạn. Thực tế, phần lớn các trường hợp tử vong không phải do bị mắc kẹt trong xe, mà là do bị văng ra khỏi xe khi va chạm.
Các chuyên gia đã nhiều lần bác bỏ quan niệm sai lầm rằng dây an toàn không an toàn khi lái xe trên địa hình đồi núi. Rahul Mahajan, Phó Giám đốc cấp cao tại phòng thí nghiệm an toàn thụ động của Hiệp hội Nghiên cứu Ô tô Ấn Độ (ARAI), khẳng định không có bằng chứng khoa học nào cho thấy dây an toàn làm tăng nguy cơ tai nạn khi lái xe ở vùng núi. Ngược lại, các phương tiện hiện đại ngày nay được thiết kế dựa trên giả định rằng tất cả hành khách đều thắt dây an toàn.
Dây an toàn mang lại sự bảo vệ thiết yếu, như đã được chứng minh trong nhiều vụ tai nạn thương tâm. Đơn cử như vụ tai nạn trên đường cao tốc Delhi-Mumbai vào tháng 7/2024 khiến hai người thiệt mạng, hay vụ tai nạn xe buýt trường học ở Mahendergarh vào tháng 4/2024 làm 6 học sinh tử vong. Theo Hindustan Times, những trường hợp tử vong này hoàn toàn có thể tránh được nếu dây an toàn được thắt đúng cách.
Các quy định an toàn toàn cầu đảm bảo rằng nóc xe và cabin có thể chịu được va chạm mạnh, giảm nguy cơ biến dạng. Theo các chuyên gia an toàn, dây an toàn ngăn ngừa việc văng ra ngoài – nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các vụ lật xe. Đặc biệt, ở địa hình đồi núi, nơi tình trạng lật xe xảy ra thường xuyên hơn, việc thắt dây an toàn càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Dây an toàn hiện đại được thiết kế để có thể tháo nhanh chóng trong trường hợp khẩn cấp. Khóa có thể được mở chỉ với lực ép 10 kg, thấp hơn nhiều so với lực mà một người bình thường có thể tác động bằng một tay. Các tính năng tiên tiến như bộ căng đai trước, bộ giới hạn tải trọng và dây đeo vai có thể điều chỉnh đã giúp dây an toàn trở nên an toàn và thoải mái hơn.
Bên cạnh những nỗi sợ hãi vô căn cứ, nhiều tài xế Ấn Độ bỏ qua việc thắt dây an toàn chỉ vì sự bất tiện hoặc do thói quen. Những người di chuyển trong thành phố thường cảm thấy dây an toàn vướng víu trong những chuyến đi ngắn hoặc khi phải dừng đỗ thường xuyên. Trong khi đó, hành khách ngồi ở hàng ghế sau lại phớt lờ việc thắt dây an toàn do việc thực thi còn lỏng lẻo.
Thái độ và văn hóa cũng đóng một vai trò quan trọng. Nhiều người tin rằng “lái xe quãng đường ngắn thì không cần thắt dây an toàn” và chỉ cần túi khí là đủ để bảo vệ. Một số người khác lại cho rằng việc thắt dây an toàn là không cần thiết khi di chuyển chậm hoặc trong phạm vi thành phố.
Mặc dù đã có những cải thiện đáng kể, nhưng việc thực thi pháp luật của cảnh sát vẫn còn thiếu nhất quán. Ở một số thành phố, hành vi vi phạm quy định về dây an toàn ở ghế sau hiếm khi bị xử phạt, mặc dù luật pháp quy định tất cả hành khách phải thắt dây an toàn.
Thái độ hời hợt này đã tạo ra một “khoảng cách niềm tin”, theo nhận định của các chuyên gia. Tài xế và hành khách không tin tưởng vào hệ thống hoặc thiết bị an toàn. Để thu hẹp khoảng cách này, cần có các chiến dịch nâng cao nhận thức, hội thảo về an toàn đường bộ và các quy định nghiêm ngặt hơn đối với taxi và xe trường học. Theo Cartoq, việc chứng minh rằng dây an toàn thực sự cứu sống người, thay vì chỉ đưa ra những lời cảnh báo suông, là cách tốt nhất để thay đổi hành vi.
Các nhà sản xuất ô tô đã không ngừng cải tiến độ an toàn của xe để tương thích với dây an toàn. Khoang lái được gia cố, túi khí rèm, trụ nóc chắc chắn hơn và thanh giằng chống va chạm bên hông giúp bảo vệ hành khách hiệu quả hơn. Các hệ thống như cuộc gọi khẩn cấp tự động (eCall) sẽ cảnh báo đội cứu hộ ngay sau khi xảy ra va chạm, giảm thiểu sự chậm trễ trong việc hỗ trợ.
Trên những mẫu xe mới, tính năng nhắc nhở thắt dây an toàn và cảm biến người ngồi là trang bị tiêu chuẩn. Một số xe thậm chí còn tự động thắt chặt dây an toàn khi hệ thống phát hiện phanh gấp hoặc vào cua gấp. Các hệ thống an toàn trong tương lai được kỳ vọng sẽ điều chỉnh độ căng của dây an toàn dựa trên trọng lượng và vị trí của hành khách. Nghiên cứu cũng tập trung vào việc giảm thiểu chấn thương cổ và ngực, đặc biệt là đối với người lớn tuổi trong các vụ lật xe.
Sự phát triển từ dây an toàn cơ bản sang hệ thống ba điểm hiện đại cho thấy những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực an toàn ô tô. Thách thức hiện nay là làm sao để đảm bảo rằng những hệ thống này thực sự được sử dụng mỗi khi có người ngồi trong xe.
Bất chấp những lời đồn thổi, khoa học đã chứng minh một cách rõ ràng rằng dây an toàn cứu sống mạng người. Dù bạn đang lái xe trên đường bằng phẳng hay trên địa hình đồi núi hiểm trở, dây an toàn vẫn là biện pháp an toàn đầu tiên và hiệu quả nhất trong mọi tình huống tai nạn. Vấn đề không nằm ở bản thân chiếc dây an toàn, mà nằm ở ý thức và hành vi của mỗi người.
Admin
Nguồn: VnExpress
