Nhiệm kỳ của Tổng thống Emmanuel Macron đang đối mặt với cuộc khủng hoảng ngày càng sâu sắc khi các đề xuất ngân sách cho năm tài khóa 2026 liên tục gặp trở ngại tại Quốc hội. Nợ công của Pháp đã leo lên mức kỷ lục, xấp xỉ 3.400 tỷ euro, tương đương khoảng 115,6% GDP, trong bối cảnh mọi nỗ lực “thắt lưng buộc bụng” đều không nhận được sự đồng thuận từ các nhà lập pháp.
Để đưa nước Pháp thoát khỏi vòng xoáy tài chính khó khăn, Tổng thống Macron đang sử dụng mọi công cụ được Hiến pháp trao cho, với vai trò là người bảo vệ nền dân chủ.
Năm trước, ông đã quyết định giải tán Quốc hội, hy vọng một Quốc hội mới có thể phá vỡ thế bế tắc. Tuy nhiên, kết quả bầu cử lại tạo ra một Quốc hội thậm chí còn phân hóa hơn, với ba khối trung dung, cánh tả và cực hữu gần như chia đều số ghế, không phe nào chiếm được đa số.
Kể từ đó, Tổng thống Macron đã liên tục bổ nhiệm thủ tướng mới để xây dựng kế hoạch ngân sách, nhưng tất cả đều bị lật đổ trong các cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm hoặc phải từ chức. Mới đây, ông Sebastien Lecornu, vị thủ tướng thứ 5 được Tổng thống Macron bổ nhiệm trong vòng chưa đầy hai năm, đã nộp đơn từ chức chỉ sau 27 ngày tại vị.
Khi các lựa chọn dần cạn kiệt, Tổng thống Macron ngày càng trở nên cô lập. Ngay cả những đồng minh thân cận cũng bắt đầu đặt câu hỏi liệu ông có đang đẩy nền dân chủ Pháp đến bờ vực sụp đổ hay không.
Ông Edouard Philippe, một chính trị gia trung hữu và là thủ tướng đầu tiên dưới thời ông Macron, nhận định: “Cuộc khủng hoảng này là sự sụp đổ của nhà nước. Tôi tin là như vậy”.
Giới quan sát cho rằng, với việc có tới 5 thủ tướng được bổ nhiệm và mất chức chỉ trong vòng hai năm, nước Pháp dường như đang mắc kẹt trong một vòng luẩn quẩn. Điều này đã làm gia tăng những lời kêu gọi Tổng thống Macron từ chức trước khi kết thúc nhiệm kỳ vào năm 2027.
Ông Philippe, người có ý định tranh cử tổng thống, đề xuất rằng Tổng thống Macron nên bổ nhiệm một thủ tướng mới để nhanh chóng thông qua ngân sách, và sau đó tuyên bố từ chức, tổ chức bầu cử sớm. Ông nói: “Tôi không ủng hộ việc từ chức ngay lập tức và đường đột, nhưng Tổng thống phải chủ động”.
Tuy nhiên, Tổng thống Macron đã từ chối rời nhiệm sở trước thời hạn. Thay vào đó, ông ngầm đe dọa giải tán Quốc hội và kêu gọi bầu cử chớp nhoáng một lần nữa, nhằm gây áp lực lên các nhà lập pháp. Ông tin rằng đa số các nhà lập pháp không mong muốn kịch bản này xảy ra.
Tổng thống Macron đã chỉ đạo ông Lecornu tiến hành nỗ lực đàm phán cuối cùng với các đảng phái chính trị đến tối ngày 8/10, với mục tiêu thúc đẩy Quốc hội đạt được thỏa thuận về việc kiềm chế thâm hụt ngân sách, vốn đã ở mức 5,8% vào năm ngoái.
Giáo sư Olivier Costa tại Đại học Sciences Po ở Paris, đồng thời là thành viên Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp, nhận định: “Giải tán Quốc hội sẽ không giúp giải quyết vấn đề. Mọi chuyện vẫn sẽ như cũ, đó là làm thế nào có thể điều hành đất nước khi đảng của ông Macron không nắm thế đa số”.
Các nhà phân tích cho rằng cách sử dụng quyền lực của Tổng thống Macron dường như không còn phù hợp với thực tế chính trị của thế kỷ 21. Làn sóng phản đối giới chính trị cầm quyền trên khắp phương Tây đã thúc đẩy sự trỗi dậy của các đảng phái dân túy ở Pháp, bao gồm đảng cực hữu Tập hợp Quốc gia (RN) của bà Marine Le Pen và đảng cực tả của Jean-Luc Melenchon.
Nhà phân tích Noemie Bisserbe của WSJ nhận xét: “Khi ông Macron giải tán Quốc hội vào mùa hè năm 2024, cử tri Pháp đã phản ứng bằng cách bầu ra một Quốc hội đầy chia rẽ”.
Ba khối trong Quốc hội Pháp hiện nay dường như tập trung nhiều hơn vào việc củng cố vị thế trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2027, thay vì tìm kiếm sự thỏa hiệp để giải quyết bế tắc ngân sách.
Giáo sư luật công Benjamin Morel tại Đại học Paris-Pantheon-Assas nhận định: “Không có hệ thống Hiến pháp dân chủ nào có thể cho phép bạn duy trì ổn định chính trị chỉ với sự ủng hộ của 1/3 Quốc hội”.
Việc ông Lecornu từ chức diễn ra chỉ một ngày sau khi Thủ tướng Pháp công bố nội các mới gồm 18 thành viên vào tối ngày 5/10. Danh sách này bao gồm nhiều gương mặt quen thuộc của chính phủ tiền nhiệm Francois Bayrou, người đã từ chức sau cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm hồi đầu tháng 9, và đã vấp phải sự phản đối gay gắt, thậm chí là chỉ trích từ cả các đồng minh của ông Macron.
Ông Bruno Retailleau, lãnh đạo đảng bảo thủ Những Người Cộng hòa, đồng thời là Bộ trưởng Nội vụ trong chính phủ của ông Macron, đã phàn nàn về những lựa chọn của ông Lecornu và triệu tập một cuộc họp khẩn cấp với các quan chức cấp cao trong đảng.
Hiện tại, Tổng thống Macron dường như còn lại rất ít lựa chọn khả thi. Các đối thủ đã đề xuất ba con đường cho ông, bao gồm từ chức, tiến hành một cuộc bầu cử quốc hội mới, hoặc bổ nhiệm một thủ tướng không thuộc liên minh chính trị của ông.
Mức thâm hụt ngân sách của Pháp hiện gấp đôi giới hạn do EU đặt ra, và nợ công đã lên mức kỷ lục, đứng thứ ba trong Liên minh châu Âu (EU), chỉ sau Hy Lạp và Italy, và gần gấp đôi quy định 60% GDP của khối. Việc thông qua ngân sách mới là điều rất cần thiết để ngăn chính phủ tiến sát bờ vực ngừng hoạt động, nhưng cơ hội để làm điều đó dường như ngày càng mong manh.
Ông Gabriel Attal, cựu thủ tướng và đồng minh lâu năm của Tổng thống Macron, đã công khai bày tỏ sự thất vọng về các quyết định của Tổng thống: “Tôi không còn hiểu các quyết định của Tổng thống nữa. Ông ấy đã lựa chọn giải tán Quốc hội, và kể từ đó, đã có những quyết định mang tới ấn tượng về việc quyết tâm duy trì quyền lực”.
Ngay sau khi Thủ tướng Lecornu tuyên bố từ chức vào ngày 6/10, Tổng thống Macron đã đi dạo dọc bờ sông Seine trong tiết trời thu se lạnh. Nhà bình luận Stacy Meichtry của WSJ nhận xét: “Khi ngay cả đồng minh cũng quay lưng, ông Macron giờ trông cô độc hơn bao giờ hết”.
Admin
Nguồn: VnExpress
