Bài diễn văn sau được Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng trình bày tại Lễ kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Bưu chính Viễn thông và 66 năm ngành Khoa học và Công nghệ, diễn ra vào ngày 29/9/2025.
Trong không khí trang trọng của buổi lễ, chúng ta thành kính tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, người anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Đồng thời, bày tỏ lòng tri ân sâu sắc đến các thế hệ tiền bối trong ngành bưu chính, viễn thông, khoa học và công nghệ, những người đã cống hiến hết mình để xây dựng nền khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của Việt Nam ngày nay.
80 năm là một chặng đường đủ dài để những khó khăn tôi luyện nên bản lĩnh, để những hy sinh trở thành niềm tự hào. Đó là 80 năm “đi trước mở đường”, phụng sự Tổ quốc và đồng hành cùng dân tộc.
Trong suốt chiều dài lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh luôn là ngọn đuốc dẫn đường. Người dạy rằng “Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua”, và những người thi đua là những người yêu nước nhất. Tinh thần thi đua ấy đã thúc đẩy các thế hệ cán bộ bưu chính – viễn thông, khoa học – công nghệ vượt qua gian khổ, sáng tạo không ngừng, giữ vững “mạch máu thông tin” và thắp sáng “ngọn lửa tri thức” cho dân tộc.
Chúng ta có quyền tự hào khẳng định rằng, trong suốt tám thập kỷ qua, ngành Bưu chính – Viễn thông, Khoa học – Công nghệ không chỉ góp phần xây dựng nền móng của một quốc gia độc lập, tự cường, mà còn gieo mầm tri thức và tinh thần đổi mới sáng tạo cho các thế hệ tương lai.
Ngày 15/8/1945, tại Tân Trào, Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương đã ra nghị quyết thành lập Ban Giao thông chuyên môn. Sự kiện này đặt nền móng cho ngành Bưu điện Việt Nam, hạt nhân của “mạch máu thông tin” quốc gia, và ngày 15/8 trở thành ngày truyền thống của ngành. Từ đó, những bước chân giao liên thầm lặng, những đường dây điện báo kết nối trong gian khó, những lá thư vội vã trong đêm, không chỉ chuyên chở mệnh lệnh cách mạng mà còn mang theo niềm tin, ý chí và khát vọng độc lập của dân tộc.
Đêm 19/12/1946, từ Bưu điện Bờ Hồ, bức điện “Toàn quốc kháng chiến” được phát đi, hiệu triệu đồng bào đứng lên bảo vệ Tổ quốc. Cũng trong năm 1946, con tem bưu chính đầu tiên in hình Chủ tịch Hồ Chí Minh được phát hành, khẳng định chủ quyền quốc gia và khắc sâu hình ảnh Bác Hồ trong trái tim mỗi người dân Việt Nam.
Song hành cùng bưu chính – viễn thông, khoa học – công nghệ cách mạng đã định hình ngay trong khói lửa chiến tranh. Tại Việt Bắc, giáo sư Đặng Văn Ngữ cùng cộng sự đã nghiên cứu, chế tạo thành công Penicillin, cứu sống hàng ngàn thương bệnh binh. Giáo sư Trần Đại Nghĩa chế tạo thành công súng chống tăng Bazoka từ những vật liệu thô sơ nhất, khẳng định rằng tri thức vẫn có thể nảy mầm và tỏa sáng ngay trong gian khó.
Trong suốt 30 năm chiến tranh, những người giao bưu “vượt suối băng rừng”, những chiến sĩ thông tin “đi trước mở đường”, những nhà khoa học “biến thiếu thốn thành sáng tạo” đã cống hiến tuổi thanh xuân, thậm chí hy sinh cả tính mạng cho Tổ quốc. Hơn 10.000 cán bộ, chiến sĩ của ngành Bưu chính – Viễn thông, Khoa học – Công nghệ đã anh dũng hy sinh, viết nên bản trường ca bất tử, giữ vững mạch máu thông tin và thắp sáng ngọn lửa tri thức để dân tộc trường tồn.
Trong niềm tự hào và xúc động, chúng ta cúi đầu tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ, những người đã hóa thân vào đất mẹ, để lại di sản vô giá cho hôm nay và mai sau.
Sau ngày đất nước thống nhất, ngành Bưu chính – Viễn thông và Khoa học – Công nghệ bắt tay vào công cuộc khôi phục và tái thiết với tinh thần “biến cái không thể thành cái có thể”. Đường trục viba Bắc – Nam được nối liền, Đài Thông tin vệ tinh mặt đất Hoa Sen được đưa vào hoạt động, những trụ sở bưu điện lại sáng đèn, dòng thông tin phục vụ quản lý đất nước và nhu cầu của nhân dân lại tuôn chảy. Công trình Thủy điện Thác Bà mang ánh sáng đến hàng triệu hộ dân, mở đầu cho chuỗi công trình thủy điện lớn. Năm 1980, Anh hùng Phạm Tuân bay vào vũ trụ, trở thành biểu tượng truyền cảm hứng về khát vọng chinh phục khoa học.
Cũng trong thời kỳ ấy, lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu Đà Lạt được tái khởi động, các viện nghiên cứu hồi sinh, đào tạo lớp trí thức trẻ, đặt nền móng cho sự phát triển mới trong muôn vàn khó khăn.
Năm 1986, Đại hội VI của Đảng khởi xướng công cuộc Đổi mới, mở ra kỷ nguyên đổi mới và hội nhập, tạo bước ngoặt cho ngành Bưu chính – Viễn thông và Khoa học – Công nghệ. Từ đây, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu lớn, được xếp hạng cao ở nhiều lĩnh vực.
Khoa học – công nghệ đã đưa Việt Nam từ một nước thiếu đói thành một nước tự chủ lương thực và xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, làm chủ công nghệ xây dựng nhiều công trình lớn, và đạt thứ hạng 44 thế giới về chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu. Về bưu chính – viễn thông, Việt Nam là nước đi đầu về số hóa mạng viễn thông, phóng vệ tinh, mở cửa thị trường, phổ cập toàn dân về di động, Internet và bưu chính – chuyển phát, đầu tư viễn thông ra nước ngoài, xây dựng hạ tầng số, phát triển công nghiệp công nghệ số Make in Vietnam, thực hiện chuyển đổi số, cơ sở dữ liệu về dân cư, định danh số toàn dân thông qua VNeID, và thuộc top 30 thế giới về dịch vụ bưu chính – viễn thông.
Khoa học xã hội và nhân văn đã góp phần hoàn thiện lý luận về chủ nghĩa xã hội, phát huy giá trị văn hóa và khẳng định chủ quyền quốc gia. Một số lĩnh vực nghiên cứu cơ bản như Toán, Vật lý, Việt Nam đã vươn lên đạt tầm khu vực và hội nhập sâu với quốc tế.
Trải qua 80 năm, tổ chức có thể thay đổi để phù hợp với yêu cầu của từng thời kỳ, nhưng bưu chính – viễn thông, khoa học – công nghệ vẫn là ngôi sao dẫn lối, vẫn giữ lời dạy của Bác Hồ “Thông tin liên lạc là dây thần kinh, là mạch máu của con người”, “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải quay trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng”.
Ngày 1/3/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông được hợp nhất thành Bộ Khoa học và Công nghệ. Nhiệm kỳ 2025-2030 là nhiệm kỳ đầu tiên của Bộ Khoa học và Công nghệ hợp nhất, thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Nhiệm kỳ này, bộ ba chiến lược khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về chung một nhà, nhận sứ mệnh là động lực trung tâm để thực hiện khát vọng Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao.
Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh: “Tương lai thuộc về những dân tộc biết ấp ủ khát vọng lớn và chung tay hành động vì lợi ích chung”. Trên tinh thần đó, Bộ Khoa học và Công nghệ phát động phong trào thi đua yêu nước lần thứ nhất của ngành trong giai đoạn mới, với những định hướng lớn và dài hạn: phát triển nền kinh tế tri thức dựa trên khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và dữ liệu số; xây dựng năng lực tự chủ công nghệ trong các lĩnh vực chiến lược theo tinh thần Make in Vietnam; đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực ASEAN, châu lục và thế giới; xây dựng hạ tầng hiện đại, nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực của Bộ; khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải tập trung vào giải quyết các bài toán chiến lược của đất nước, hướng tới mục tiêu cuối cùng là nâng cao năng lực cạnh tranh, quản trị quốc gia, năng suất lao động, tăng trưởng kinh tế, bảo đảm quốc phòng an ninh, và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, phải đóng góp ít nhất 50% tăng trưởng GDP 2 con số.
Sự kết nối ba nhà: Nhà nước – Viện trường – Doanh nghiệp, sự vinh danh nhà khoa học và doanh nhân là chìa khóa để hướng khoa học công nghệ tới giải quyết các bài toán của thực tiễn.
Khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là công việc của một bộ, không chỉ là sự nghiệp của một ngành, mà là sự nghiệp chung của quốc gia, của toàn dân tộc. Sức mạnh thật sự chỉ đến khi chúng ta gắn kết tất cả lại với nhau, đi cùng nhau một chặng đường dài.
80 năm lịch sử đã để lại cho chúng ta một di sản vô giá, là truyền thống anh hùng, bất khuất, kiên cường, sáng tạo và nghĩa tình sâu sắc của các thế hệ bưu chính – viễn thông, khoa học – công nghệ. Di sản ấy là nền móng, là hành trang để chúng ta bước tiếp.
Hôm nay, khi chúng ta tưởng nhớ và tri ân, không chỉ để nói lời cảm ơn, mà còn để nhận lấy từ các bậc cha chú đi trước một ngọn lửa – ngọn lửa trách nhiệm và khát vọng – để thắp sáng chặng đường phía trước.
Thế hệ hôm nay có sứ mệnh viết tiếp hành trình ấy, bằng khát vọng lớn, tư duy đổi mới và tinh thần phụng sự. Không chỉ làm chủ công nghệ, mà còn tạo ra công nghệ; không chỉ tiếp nhận tri thức, mà còn khai phá tri thức mới; không chỉ xây dựng hạ tầng số, mà còn thúc đẩy chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực, để góp phần đưa Việt Nam vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên số và tri thức. Thế hệ đi trước đã hy sinh để mở đường; thế hệ hôm nay phải phụng sự để đi tới đích.
Admin
Nguồn: VnExpress
