Trong những tháng gần đây, Ukraine đã đẩy mạnh các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) vào các cơ sở năng lượng của Nga, đáp trả các cuộc không kích tương tự của Moscow nhắm vào hạ tầng năng lượng của Ukraine.
Theo phân tích của BBC, kể từ tháng 1, khoảng 21 trong số 38 nhà máy lọc dầu lớn của Nga, nơi chế biến dầu thô thành nhiên liệu như xăng và dầu diesel, đã trở thành mục tiêu tấn công. Số vụ tấn công thành công đã tăng khoảng 48% so với năm 2024.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định rằng việc gây thiệt hại cho ngành công nghiệp dầu khí của Nga là một biện pháp quan trọng để buộc Moscow phải ngồi vào bàn đàm phán. Ông Zelensky phát biểu hồi tháng 9 rằng các biện pháp trừng phạt hiệu quả nhất và nhanh nhất chính là các cuộc tấn công vào các nhà máy lọc dầu, kho chứa và mỏ dầu của Nga, và điều này đã kìm hãm đáng kể hoạt động của ngành công nghiệp dầu mỏ Nga, gây cản trở cho cuộc chiến.
Phân tích của BBC cho thấy số lượng cuộc tấn công đạt mức kỷ lục vào tháng 8 với 14 nhà máy lọc dầu Nga bị nhắm mục tiêu, trong khi tháng 9 ghi nhận 8 nhà máy bị tấn công. Sự gia tăng này diễn ra sau một thời gian tạm lắng ngắn ngủi, trùng hợp với thời điểm Tổng thống Mỹ Donald Trump nỗ lực tìm cách làm trung gian cho một thỏa thuận ngừng bắn giữa Kiev và Moscow.
Một số cuộc tấn công đã nhắm vào các cơ sở nằm sâu trong lãnh thổ Nga. Cuối tháng 9, Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) tuyên bố đã tấn công thành công nhà máy lọc dầu Neftekhim Salavat của tập đoàn Gazprom ở vùng Bashkortostan hai lần. Hình ảnh vệ tinh cho thấy khói bốc lên từ cơ sở này, cách biên giới Ukraine 1.100 km.
Lực lượng Ukraine cũng nhắm vào một số cơ sở mang lại lợi nhuận cao nhất cho Nga. Một nhà máy lọc dầu gần Volgograd đã bị tấn công 6 lần trong năm nay, trong đó cuộc tấn công hồi tháng 8 khiến nhà máy phải ngừng hoạt động trong một tháng. Nhà máy lớn Ryazan gần Moscow, với công suất khoảng 340.000 thùng mỗi ngày, đã bị tấn công 5 lần kể từ tháng 1.
Vladimir Milov, cựu thứ trưởng năng lượng Nga và hiện là một chính trị gia đối lập lưu vong, cho rằng các cuộc tấn công của Ukraine dường như theo đuổi hai mục tiêu: các nhà máy lọc dầu lớn thiết yếu cho nguồn cung dân sự và những nhà máy gần biên giới phục vụ quân đội đang chiến đấu ở tiền tuyến.
Bộ Tổng tham mưu Ukraine từng tuyên bố rằng các nhà máy lọc dầu ở Samara và Saratov đã đóng vai trò quan trọng trong hoạt động hậu cần quân sự cho Nga. Cả hai khu vực này đều bị tấn công bằng UAV trong những tuần gần đây, với 2 trong số 3 nhà máy ở Samara phải ngừng hoạt động.
Justin Crump, một cựu sĩ quan Anh và hiện là giám đốc điều hành của công ty tư vấn rủi ro Sibylline, nhận xét rằng làn sóng tấn công vào các cơ sở năng lượng cho thấy Ukraine đã coi đây là một “chiến dịch cốt lõi”. Ông nói rằng chiến dịch này rõ ràng là trọng tâm đầu tư của Ukraine sau khi được đánh giá là sẽ gây tổn thất nặng nề cho Nga.
Mặc dù rất khó để xác định chính xác mức độ tổn thất mà các cuộc tấn công gây ra đối với sản lượng nhiên liệu của Nga, BBC ghi nhận rằng ít nhất 10 nhà máy lọc dầu Nga đã phải ngừng hoạt động hoàn toàn hoặc một phần kể từ tháng 8. Hãng tin Reuters đưa tin rằng trong một số ngày, sản lượng của các nhà máy lọc dầu ở Nga đã giảm 20%.
Nhật báo kinh doanh Nga RBC dẫn số liệu từ cơ quan phân tích thị trường năng lượng Seala cho thấy gần 40% công suất lọc dầu của cả nước đang bị đình trệ, chủ yếu do phải dừng hoạt động để sửa chữa sau các cuộc tấn công. Ông Vladimir Nikitin, đại diện của Seala, cho biết các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine chiếm 70% nguyên nhân khiến các cơ sở ngừng hoạt động. Ông cũng lưu ý rằng việc bảo trì định kỳ tại một số cơ sở đã phải tạm hoãn để duy trì hoạt động của các nhà máy lọc dầu.
Theo nhật báo kinh doanh Kommersant, thị trường nhiên liệu Nga đang thiếu hụt khoảng 20% nhu cầu xăng hàng tháng, tương đương 400.000 tấn trong tổng số 2 triệu tấn tiêu thụ.
Người dân Nga dường như đang cảm nhận được tác động của những cuộc tấn công. Nhiều video đăng tải trên mạng xã hội và truyền thông cho thấy hàng xe nối dài tại các trạm xăng chờ mua nhiên liệu ở vùng Viễn Đông và trên đường cao tốc nối St Petersburg với Moscow.
Một quản lý trạm xăng nói với truyền thông Nga rằng một số cơ sở đã phải ngừng hoạt động để “chờ đợi cuộc khủng hoảng qua đi” thay vì mở cửa và chịu thua lỗ. Tại bán đảo Crimea, tài xế chỉ được mua 5 gallon (gần 19 lít) mỗi lần đổ xăng.
Kể từ tháng 7, lượng xăng Nga mua từ nước láng giềng Belarus đã tăng 36% so với năm ngoái. Trong tháng 9, nhập khẩu xăng tăng vọt 168% so với các tháng trước, nhưng khối lượng dường như chưa đủ đáp ứng nhu cầu.
Bộ trưởng Năng lượng Nga Alexander Novak được cho là đã đề xuất tăng mua từ Belarus và loại bỏ thuế nhập khẩu xăng từ Trung Quốc, Hàn Quốc và Singapore. Chính phủ Nga cũng đã gia hạn lệnh cấm xuất khẩu xăng và dầu diesel cho tới cuối năm khi gián đoạn nguồn cung ảnh hưởng tới ít nhất 10 khu vực trong nước.
Mặc dù giới chức Nga vẫn khẳng định tình hình nằm trong tầm kiểm soát và người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết “chính phủ đang thực hiện các biện pháp cần thiết” để giải quyết tình trạng thiếu hụt, nhà kinh tế Nga Vyacheslav Shiryaev cảnh báo rằng tình hình thiếu hụt có thể dẫn tới những căng thẳng trong xã hội, “khi mà xe của người dân dừng hoạt động vì cả 5 trạm xăng đi qua đều hết nhiên liệu”.
Giới phân tích cho hay hiện chưa thể tính toán chính xác tác động cụ thể của tình hình hiện nay với chiến dịch của Nga ở Ukraine. Họ cho biết phần lớn doanh thu từ xuất khẩu dầu của Nga là dầu thô, vốn không bị ảnh hưởng bởi các cuộc tập kích. Tuy nhiên, ông Crump thừa nhận rằng Nga đang chịu sức ép, và mặc dù chiến dịch này sẽ không thể khiến Nga thua cuộc, nhưng chắc chắn chúng đang khiến Nga chịu thêm nỗi đau từ cuộc xung đột kéo dài.
Admin
Nguồn: VnExpress
