Tại hội thảo “TP HCM – Tầm nhìn mới – Khát vọng mới” ngày 9/10, Tiến sĩ Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai Nghị quyết 98, đã đưa ra đề xuất quan trọng về việc tái định hình không gian kinh tế của TP HCM.
Từ ngày 1/7, TP HCM đã củng cố vị thế đầu tàu kinh tế của cả nước với gần 14 triệu dân, chiếm 13,4% dân số toàn quốc. GRDP của thành phố tương đương gần một phần tư tổng GDP cả nước, đồng thời quy tụ hơn 30% số lượng doanh nghiệp.
Theo Tiến sĩ Trần Du Lịch, TP HCM hiện có tầm vóc, vị thế và động lực mới, đòi hỏi những đột phá căn bản về cơ chế, tài chính và đầu tư công để đảm bảo phát triển nhanh và bền vững. Ông nhấn mạnh: “Thành phố nên định hình lại không gian kinh tế, tích hợp với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, để trở thành vùng động lực thống nhất.”
Trên cơ sở đó, Tiến sĩ Lịch đề xuất tập trung phát triển 5 trụ cột chiến lược. Thứ nhất, TP HCM cần khai thác vành đai công nghiệp gắn liền với cảng biển và phát triển cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, cùng với hệ thống logistics đồng bộ. Hai trụ cột này sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng cường sự tham gia của thành phố vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Thứ hai, việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế gắn với phát triển thị trường tài chính số, hàng hóa phái sinh và khu thương mại tự do (FTZ) sẽ tạo ra môi trường thuận lợi để thu hút dòng vốn đầu tư toàn cầu.
Thứ ba, việc thúc đẩy phát triển đô thị bền vững, hình thành các hành lang công nghiệp – dịch vụ là yếu tố then chốt để đáp ứng nhu cầu của 14-20 triệu dân trong tương lai. Cuối cùng, thành phố cần tập trung phát triển để trở thành trung tâm du lịch hàng đầu khu vực, tận dụng thế mạnh về sinh thái, văn hóa và hội nghị triển lãm quốc tế.
Nhiều chuyên gia đồng tình rằng cần ưu tiên phát triển hạ tầng giao thông để kết nối chặt chẽ ba địa phương trước khi sáp nhập, từ đó tăng cường kết nối vùng và quốc tế. Thạc sĩ, Kiến trúc sư Ngô Anh Vũ, Viện trưởng Viện Quy hoạch Xây dựng TP HCM, cho biết thành phố hiện có quy mô địa lý đáng kể, nhưng tiềm năng kinh tế vẫn chưa được khai thác tương xứng.
Ông Vũ chỉ ra rằng, quy mô của TP HCM mới tương đương khoảng 87,2% vùng đô thị Bangkok (Thái Lan), 85% Manila (Philippines) và 95,6% Jakarta (Indonesia). Tuy nhiên, quy mô kinh tế chỉ đạt khoảng 17-30%, năng suất lao động 11-37% và mức độ đô thị hóa 50-90% so với các thành phố này. Điều này cho thấy TP HCM có dư địa phát triển rất lớn nếu tận dụng được lợi thế từ sự cộng hưởng của ba địa phương cũ thông qua hạ tầng giao thông và chuỗi cung ứng logistics hiện đại.
Ông Vũ lấy ví dụ về một sản phẩm công nghệ cao được nghiên cứu và thiết kế tại TP HCM, sản xuất hàng loạt ở Bình Dương và xuất khẩu đi khắp thế giới qua cảng Cái Mép – Thị Vải. Đây là mô hình phát triển hiệu quả, gắn kết từ nghiên cứu, sản xuất đến tiêu thụ toàn cầu.
Trong giai đoạn tới, TP HCM đặt mục tiêu tăng trưởng GRDP đạt 10-11% mỗi năm, GRDP bình quân đầu người đến năm 2030 đạt 14.000-15.000 USD so với mức 8.944 USD hiện tại. Mặc dù có không gian phát triển mới với nhiều thuận lợi, TP HCM cũng đối diện với không ít thách thức.
Bà Phạm Phương Thảo, nguyên Phó Bí thư Thành ủy, nguyên Chủ tịch HĐND TP HCM, nhận định rằng hạ tầng yếu kém, ngập nước và kẹt xe vẫn là những điểm yếu của thành phố. Bên cạnh đó, thể chế, thủ tục hành chính và nguồn nhân lực chất lượng cao cũng cần được cải thiện.
Bà Thảo cho rằng, để tạo điều kiện thuận lợi cho siêu đô thị này, cần trao quyền và hỗ trợ thành phố. Mô hình “tự quyết – tự làm – tự chịu trách nhiệm” cần được thực thi một cách thực tế. Ví dụ, cần tăng phân cấp, phân quyền quyết định các dự án lớn cho thành phố, tránh tình trạng kéo dài như tuyến metro số 1.
Ngoài ra, cần điều chỉnh tỷ lệ ngân sách để lại cho TP HCM một cách hợp lý hơn. Hiện tại, thành phố đóng góp 36,7% ngân sách trung ương nhưng chỉ được giữ lại 10,7%, thấp hơn bình quân cả nước. Tỷ lệ này cần được nâng lên và duy trì ổn định trong ít nhất 5 năm. Nguồn vượt thu ngân sách nên được giữ lại 100% cho thành phố để tái đầu tư.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Hoàng Ngân cho rằng TP HCM có quy mô dân số, kinh tế và số lượng doanh nghiệp khác biệt so với 33 địa phương còn lại, do đó rất cần một thể chế tương thích. Việc sửa đổi và bổ sung Nghị quyết 98 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù là cơ hội lớn để địa phương được mở rộng phân cấp, phân quyền, chủ động chọn các nhà đầu tư chiến lược và thiết kế chính sách tài chính đặc thù.
Tiến sĩ Trần Du Lịch đồng tình rằng chỉ khi được trao quyền và cơ chế đủ mạnh, thành phố mới có thể vươn lên trở thành một siêu đô thị hiện đại, bền vững và nhân văn.
Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP HCM (HUBA), ông Nguyễn Ngọc Hòa, kỳ vọng Nghị quyết 98 sửa đổi sẽ là “bệ phóng” giúp doanh nghiệp phát huy tối đa tiềm năng, mở rộng đầu tư và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Ông Hòa kiến nghị thành phố cần vào cuộc nhanh chóng và quyết liệt hơn. Sau giai đoạn sáp nhập, các cơ quan chức năng cần nhanh chóng sắp xếp, phân công rõ ràng, xử lý kịp thời và hỗ trợ doanh nghiệp, tránh tình trạng “đi nhiều cửa, gặp nhiều đầu mối” gây mất thời gian và cơ hội kinh doanh.
Admin
Nguồn: VnExpress
